Zoek het hart van je kind

Moet je nu streng zijn of niet? Ieder geeft daar een ander antwoord op. Is er dan niets te zeggen wat voor iedereen geldt? Ja, de Bijbel biedt voor de opvoeding goede handreikingen.

Tedd Tripp, een Amerikaanse vader en predikant, schrijft in ‘De weg naar het kinderhart’ over Bijbelse opvoeding. Is hij streng? Ja, als het nodig was, kregen zijn kinderen een pak slaag. Is hij liefdevol? Ja, dat ook. Hij richt zich in alles op het hart van zijn kinderen. Opdat zij een hart zullen hebben dat God dient!

De hedendaagse Amerikaanse opvoedcultuur neigt naar twee uitersten, constateert Tripp. Dat ligt in Nederland waarschijnlijk niet veel anders. „Of we neigen naar een botte, autoritaire opvoedingsstijl, of we zijn bangeriken die nergens iets van zeggen."

De Amerikaanse vader en predikant kan met geen van beide uit de voeten en wijst een betrouwbaarder weg. „God roept je door Zijn Woord en Zijn voorbeeld om een liefdevolle gezagsdrager te zijn. God roept je om gezag uit te oefenen, en dat betekent niet dat je ervoor moet zorgen dat je kinderen doen wat jij wilt, maar dat betekent dat je een dienaar, een knecht moet zijn - een gezagsdrager die zijn leven aflegt. Het doel van je gezag in het leven van je kinderen is niet dat je hen in je macht hebt, maar dat je hen in staat stelt om zich te ontwikkelen tot evenwichtige mensen die in vrijheid onder Gods gezag leven."

Gedrag en hart
Tripp signaleert dat veel ouders zich uitsluitend richten op het gedrag van hun kinderen. Deze ouders zijn tevreden als de kinderen geen ruzie maken, luisteren naar vader en moeder en eerbiedig zijn in de kerk. Wat het probleem daarmee is? „Een gedragsverandering die niet voortkomt uit het hart is niet goed. De Heere Jezus veroordeelt in Mattheüs 15 de Farizeeën die tot Hem naderen met de lippen, maar hun hart ver bij Hem vandaan houden."

Wat moet je dan als ouder? Tripp: „Je moet eisen dat je kinderen het gewenste gedrag vertonen. Dat eist Gods wet. Maar je mag daar niet tevreden mee zijn. Je moet je kind helpen door vragen te stellen waaruit blijkt welke houding van het hart heeft geleid tot het verkeerde gedrag. Het hart is de bron waaruit al onze daden voortkomen."

„Wie had hem het eerst?"
De kinderen zitten te spelen en krijgen ruzie over een bepaald speeltje. De klassieke reactie is dan: ‘Wie had hem het eerst?’ Deze reactie gaat echter voorbij aan de kern. ‘Wie had hem het eerst?’ is een kwestie van rechtvaardigheid. Dit pleit voor het kind dat het speeltje als eerste te pakken heeft weten te krijgen. Als we ons nu eens richten op het hart, verandert het hele probleem. Dan zijn er twee overtreders. De kinderen zijn allebei hard voor elkaar en egoïstisch. Beiden zeggen: ‘Jouw geluk kan mij niet schelen. Ik denk alleen maar aan mezelf. Ik wil dit speeltje. Als ik het heb, ben ik blij.’

Mopperen en klagen
„Karin deed de hele middag niets anders dan mopperen en klagen. Het was moeilijk om erachter te komen wat de oorzaak was. Haar ouders hadden gemakkelijk kunnen zeggen: ‘Stop nu eens met klagen.’ Of: ‘Ik wil geen enkel gezeur meer van je horen!’ Ze hadden ook kunnen inspelen op haar schaamtegevoelens: ‘Je moet je schamen dat je zo klaagt, terwijl je zoveel zegeningen hebt.’

In plaats daarvan keken ze verder dan het gedrag en begonnen ze alle verklaringen en smoesjes die Karin gaf eraf te pellen. Uiteindelijk kwamen ze bij de oorzaak van de ‘overvloed van het hart’. Karin was boos omdat de zaken niet gingen zoals zij wenste. In haar hart wilde zij voor God spelen. Zij wilde de dienst uitmaken. Zij wilde dat haar wil zou geschieden, gelijk Gods wil in de hemel, alzo haar wil op de aarde. Ze was zich niet bewust van deze dingen, maar dit was toch de kern van het probleem.

Als je niet op deze wijze door het gedrag heen prikt, blijf je altijd bezig met het uitwendige. Dan ben je als iemand die het onkruid uit zijn gazon probeert te verwijderen door het gras te maaien. Het onkruid groeit steeds weer aan."

Pesten
„De Bijbel leert ons dat wij vriendelijk moeten zijn tegen mensen die ons kwalijk behandelen. Maar als kinderen op het schoolplein gepest worden, zeggen ouders dat ze de pester moeten negeren. Of nog erger, ouders zeggen dat ze terug moeten slaan.

Met dit on-Bijbelse advies jaag je kinderen bij het kruis vandaan. Er is geen goddelijke genade voor nodig om een pester te negeren. Er is geen bovennatuurlijke genade voor nodig om voor je rechten op te komen. Dat wij goed moeten doen degenen die ons haten, moeten bidden voor degenen die ons geweld doen en ons moeten toevertrouwen aan de rechtvaardige Rechter, betekent dat een kind geconfronteerd moet worden met zijn geestelijke armoede en moet beseffen hoezeer hij de veranderende kracht van het Evangelie nodig heeft."

Opstandigheid
„Ik heb eens gezien hoe een vader zijn tienjarige zoon terechtwees. Zoonlief werd (voor het oog van anderen) bestraft en gedwongen zijn vader te gehoorzamen. Hij gehoorzaamde wel, maar zijn gezicht verried een boosheid en diepgewortelde vijandschap tegenover zijn vader. Waarom was hij op dat moment niet openlijk opstandig? Heel eenvoudig: hij was nog jong en liet zich daarom nog door zijn vader intimideren. Daardoor kwam de boosheid nog niet zo heftig naar buiten. Je zag het alleen aan de blik in zijn ogen.

Een aantal jaren later kwam deze jongen in opstand. Hij kreeg slechte vrienden. Hij luisterde naar goddeloze muziek. Maar het zaad van de opstand werd niet gezaaid door zijn opstandige vrienden. Zijn ongehoorzaamheid ontleende hij niet aan popmuziek. De opstandigheid van zijn hart kwam tot uitbarsting vanwege de vele keren dat hij in het openbaar was gestraft en zich door zijn vader voor schut gezet had gevoeld."

Slaan
Het slaan van kinderen heeft al menige tong en pen in beweging gebracht. Tedd Tripp wijdt in zijn boek een heel hoofdstuk aan het Bijbelse gebruik van de roede. „Een trouwe ouder erkent dat zijn kind in gevaar is en daarom het door God gegeven redmiddel toepast. Het gaat er niet om dat vader of moeder gehoorzaamd moet en zal worden. Het gaat erom dat het kind gered moet worden van de dood - een dood die het gevolg is van een ongehinderde opstandigheid van het hart." Bij Tripp is slaan geen uiting van boosheid maar van liefde.

Beeld header: Direct Media op StockSnap