Kerstverhaal - Kerstfeest op een bankje

Hana schrikt wakker. Wat een lawaai. Het lijkt of mensen huilen. Is er iets ergs gebeurd? Ze slaat de dekens van zich af. Brrr…, wat is het koud. Eerst maar snel een trui aantrekken. Ze loopt naar het raam en schuift voorzichtig het gordijn een beetje open. Beneden, op straat, lopen mensen. Ze kan niet zien wat ze doen.
In de keuken is moeder Sun bezig. ‘Wat gebeurt er buiten?’ ‘Ik weet het niet. Laten we opschieten, anders zijn we te laat.’ ‘Hebt u nog wat eten?’, vraagt Hana. Moeder schudt het hoofd. ‘Nee, het is niet veel vanmorgen. Vandaag kan ik weer bonnen halen. Misschien dat we vanavond iets meer hebben.’ Hana ziet het verdrietige gezicht van moeder. ‘Als vader thuiskomt, brengt hij echt wel iets mee’, probeert ze haar moeder op te vrolijken.
Ze trekken hun jas aan, sluiten de deur en lopen via de trappen naar beneden. Een lift is er niet in hun flat. Toen ze klein was, telde Hana de treden. Daar is ze nu te oud voor. Bovendien… mopperen is verboden. ‘Tot vanavond’, groet ze haar moeder bij de buitendeur. Die gaat naar de fabriek. Hana loopt de andere kant op naar de middelbare school. Ze moet minstens een half uur lopen. Dat is ze gewend.

Als ze de grote weg overgestoken is, komt ze bij een beeld van Kim Jong-Il (de Geliefde Leider). Hana moet een buiging maken als ze langs het beeld loopt. Ze kijkt om zich heen. Lopen er soldaten of agenten?
Toch maar een buiging maken. Ze weet dat God dat niet wil. Ze moet Hem alleen dienen. Dat hebben haar ouders haar geleerd. In het geheim zijn ze christen. Diep in haar hart wil ze God dienen, maar het is zo moeilijk. Ze moet in haar land Noord-Korea de Geliefde Leider dienen. Overal en altijd. Als ze het niet doet, is de kans groot dat ze opgepakt wordt. Hana zucht. Zachtjes bidt ze. Gelukkig dat niemand kan zien wat ze denkt.

Dichtbij school loopt haar klasgenoot Mi Cha. ‘Hoi’, roept ze. Tegelijk denkt ze: Wat kijkt Mi Cha verdrietig. ‘Wat is er? Hebben jullie ook geen eten meer?’, vraagt Hana. Mi Cha kijkt op. Hana ziet tranen in haar ogen. ‘Weet je niet wat er gebeurd is?’, vraagt ze. ‘Wat dan? Ik weet niet wat je bedoelt’, reageert Hana. ‘Kim Jong-Il is… is… ge… gestorven’, snottert Mi Cha. Daar schrikt Hana van. ‘Hoe weet je dat?’ Mi Cha geeft geen antwoord meer. Hana weet niet wat ze zeggen moet. Moet je daar nu zo om huilen?

Op het plein staan overal groepjes leerlingen te praten. Hana gaat bij een groepje klasgenoten staan. Ze zwijgt. Ze kan toch niet zeggen dat ze niet verdrietig is? Ze denkt wel: Zal het nu in ons land beter gaan? Of zal er nog meer vervolging komen? Ze weet dat veel christenen in een kamp zitten. En…
‘Hé, hoor je niets?’ Min Ho, een jongen uit haar klas, stoot haar aan. ‘Waar zit je met je gedachten? Ik vroeg je wat.’ Nu moet Hana oppassen. Eén verkeerd woord en haar geheim wordt bekend. ‘Nee, ik heb je vraag niet gehoord. Wat zei je?’ ‘Ik vroeg aan je of je het ook zo erg vindt, dat Kim Jong-Il gestorven is.’ Gelukkig hoeft Hana geen antwoord te geven. De bel gaat, de deur zwaait open en de directeur komt naar buiten.
Hij heeft de Noord-Koreaanse vlag vast en loopt naar de paal in het midden van het plein. Het wordt doodstil. Hij bindt de vlag vast en langzaam trekt hij de vlag omhoog. Halverwege de paal stopt hij. De directeur buigt en loopt terug naar het gebouw. In de deuropening blijft hij even staan. Hij wenkt de leerlingen dat ze naar binnen moeten komen.
In het hart van Hana stormt het. Wat gebeurt er? Rustig blijven, bedenkt ze. Niet te veel zeggen en net doen of ze ook verdrietig is. Stil bidt ze: ‘Heere, wat moet ik doen? Help me! Bewaar me!’ Ze loopt met de anderen mee de grote zaal in. Iedereen zoekt zijn eigen plek op en wacht op wat er komt. Dan begint de directeur: ‘Jullie weten dat onze Geliefde Leider Kim Jong-Il gestorven is. In ons land is er minstens tien dagen een rouwperiode, tot na de begrafenis. Laat horen dat jullie verdriet hebben.’

Een groot kabaal breekt los. Iedereen begint te huilen, te jammeren, te gillen. Hana probeert te doen of ze huilt. Ze wrijft in haar ogen, maar er willen geen tranen komen. Hoe moet ze huilen als ze niet verdrietig is? Voor haar laat Min Ho zich op de grond vallen. Hij slaat met zijn vuisten op de grond. Hana laat zich ook vallen. Ze buigt zich helemaal voorover. Zo kan niemand zien dat ze geen tranen heeft. Als ze op de grond ligt, kan ze maar één ding: bidden. Vader zegt altijd: ‘Bidden mag altijd. Ook met je ogen open.’ ‘Heere, help me. Ik mag me niet verraden. Dan worden ook mijn ouders opgepakt. Geef me kracht en wijsheid.’

Ze staat pas op als de directeur begint te praten. Haar ogen zien rood, maar niet van het huilen. Alleen van het wrijven. Mi Cha, die naast haar zit, verstopt haar rode sjaaltje onder haar kleren. Het sjaaltje hoort bij feest, vandaag is er rouw. Daarom pakt Hana ook haar sjaaltje en stopt het onder haar trui. Niet te veel opvallen nu. Ze luistert met een half oor naar wat de directeur zegt. Dan hoort ze: ‘Niet alleen de mensen in ons land hebben verdriet. Er zijn bijzondere dingen in de natuur gebeurd toen Kim Jong-Il gestorven is. In zijn geboortedorp stak er een sneeuwstorm op en het ijs scheurde spontaan rond de plaats waar hij geboren is.’ Dat kan niet, denkt Hana. Ze luistert verder. ‘In een andere grote stad vloog een kraanvogel drie keer rond het standbeeld van Kim Jong-Il. De vogel ging daarna in een boom zitten. Een hele tijd bleef de kraanvogel zitten met zijn hoofd naar beneden. Eindelijk vloog hij op, boog zijn hoofd voor het standbeeld en vloog in de richting van de hoofdstad.’

Hana kan het niet geloven. Ze moet moeite doen om niet haar hoofd te schudden. Dat zou te gevaarlijk zijn. Stil loopt ze met haar medeleerlingen naar de klas. Het lijkt of iedereen nog stiller is dan anders. Hana doet haar best om een stuk uit een rede van de Grote Leider, Kim il-Sung, de vader van Kim Jong-Il, uit haar hoofd te leren.
Na het eten moeten ze weer in de grote zaal komen. ‘Trek je jassen aan’, zegt de directeur. ‘We gaan naar het standbeeld van onze Geliefde Leider. We moeten drie keer per dag bij het beeld ons verdriet laten zien.’ Ook dat nog, denkt Hana. Keurig in het gelid lopen ze naar het midden van de stad. ‘Zie je dat iedereen verdriet heeft?’, vraagt Mi Cha. ‘Kijk, de mensen leggen zelfs bloemen bij het beeld.’ Hana voelt dat ze haar aan kijkt. Daarom zegt ze snel: ‘Misschien kunnen wij ook wat bloemen kopen.’ Ze ziet een glimlach op het gezicht van Mi Cha. Is dit gevaar voorbij?

Voor Hana’s gevoel duurt de dag erg lang. Eindelijk mogen ze naar huis. Met een zucht draait ze het slot van de deur. Hier is ze veilig, tenminste… Ze kijkt in de kast: er is geen eten. Dan maar huiswerk maken. Ze pakt haar boek… Nee, toch niet. Eerst wil ze iets anders. Ze loopt naar haar kamer, schuift het gordijn dicht en opent de kast. Ze verschuift wat kleren, steekt haar hand nog verder in de kast en haalt er een klein papiertje uit. Dan loopt ze weer naar de kamer. Het papiertje legt ze op haar boek. Zo lijkt het net of ze leert. Als de buurman weer met zijn verrekijker in de kamer kijkt, zit ze tenminste over haar boek gebogen. Met haar rug naar het raam gaat ze aan tafel zitten. Ze pakt het papiertje en leest: Ik ben de HEERE, uw God, … Die u leidt op den weg, die gij gaan moet. Is dit het antwoord op haar vragen van deze dag? Zal God haar leiden en niet de Geliefde Leider? Bij Hana hebben ze geen Bijbel. Alleen een paar teksten op een blaadje. Ze schrikt als ze de deur open hoort gaan. Snel stopt ze de papiertjes in haar boek.

‘Ik heb wat eten’, is het eerste wat moeder zegt. ‘Hoe was het vandaag?’ Hana schudt haar hoofd. Moeder begrijpt haar. Je kunt in de flat niet hardop met elkaar praten. Je weet nooit wie jou hoort. Hana wijst op haar lesboek en slaat een bladzij om. Moeder leest, kijkt haar aan en knikt. ‘Help je me met het eten?’, vraagt ze dan. Onder het eten vertelt moeder over haar werk. ‘We moeten drie keer per dag rouwen.’ ‘Wij ook’, zegt Hana. ‘Dat klopt, maar dat bedoel ik niet. We moeten het ook thuis doen, bij de foto van de Geliefde Leider. Op de foto mag geen stofje zitten, dus je moet alles goed schoon houden. Agenten komen het controleren.’
De volgende dag moet Hana weer met de hele school naar het beeld. ‘Denk eraan dat jullie genoeg huilen’, waarschuwt de directeur voor ze vertrekken. ‘Heb je nog bloemen gekocht?’, vraagt Mi Cha. ‘Nee’, zegt Hana, ‘ik moest gisteren nog zoveel leren. Ik wil het stuk goed uit mijn hoofd kennen.’ Zou Mi Cha haar geloven? Min Ho loopt voor haar en draait zich om. Met zijn felle ogen kijkt hij haar aan. ‘Jij kunt toch altijd zo goed leren? Heb je het dan opeens zo druk ermee?’ Hana weet niets te zeggen.
Bij het beeld doet ze alsof ze hard huilt. Ze schreeuwt haar keel schor. Min Ho slaat met zijn vuisten op de grond en de tranen lopen over zijn wangen. Hana slaat haar handen voor haar ogen en wrijft er hard in. Gisteren hielp het. Zou het nu ook lukken? Niemand maakt er een opmerking over. Maar als ze wegloopt, kijkt ze in het gezicht van haar overbuurman, de agent…

Samen met moeder zit ze aan tafel. Zachtjes praten ze over de afgelopen dag. Er knarst een sleutel in het slot. Hana vliegt overeind: dat zal vader Shin zijn. Gelukkig. Hij is terug. Hij legt een pakje op tafel. ‘Kijk snel wat er in zit.’ Moeder maakt het open en zegt verbaasd: ‘Bevroren vis? Hoe kom je daar aan?’ Vader glimlacht. ‘Heb je niet gehoord hoe onze Geliefde Leider al voor zijn dood voor ons gezorgd heeft?’ Gelijk legt hij zijn vinger op zijn mond. ‘Hij heeft voor de hele stad eten besteld. Er ligt een schip vol bevroren vis in de haven dichtbij onze stad. We kregen allemaal een pakje mee.’ ‘Dank u wel, geliefde Leider’, zegt moeder. Hana weet Wie zij bedoelt. Ze dankt de Heere. Het is te gevaarlijk om dat openlijk te zeggen.

‘Zal ik de vis nog even bewaren? Over een paar dagen is het …’, zegt moeder. Vader Shin knikt. Weer legt hij zijn vinger op zijn mond. Hij houdt nu ook zijn hand achter zijn oor. Als moeder met de vis naar de keuken loopt, gaat de bel. Vader Shin doet open. Hana hoort een bekende stem: ‘We komen de foto van onze Geliefde Leider controleren.’ Meteen wordt de kamerdeur opengeduwd door de overbuurman, de agent. Onderzoekend kijkt hij Hana aan. Ze probeert hem recht aan te kijken om geen argwaan te wekken. Maar wat is dat moeilijk. Met zijn vinger gaat de agent over de bovenrand van de foto. Hij bekijkt zijn vinger. Ziet hij stof? Hana weet dat moeder voor eten de fotolijst met een doek afgewreven heeft. ‘Goed. Ik zie geen stofje. Alleen… de foto ziet er te mooi en te glimmend uit. Rouwt u wel genoeg?’ ‘Ik heb voor het eten…’, zegt moeder. Ze komt niet verder want de agent valt haar in de rede. ‘Juist, dacht ik het niet! Vóór het eten. U rouwt dus niet genoeg, want dat hoort u ook na het eten te doen. Ik maak een aantekening en kom terug.’ Dan draait hij zich om naar Hana en zegt: ‘Vanmorgen heb jij ook minder gehuild dan je medeleerlingen. Laat ik dit morgen niet weer zien.’ Stampend met zijn laarzen verlaat hij de kamer.

Ze durven eerst niets te zeggen. Tenslotte zet vader de radio aan. Ze horen geklaag, gehuil en gejammer. Zo kunnen ze zachtjes met elkaar praten. Vader Shin zegt:
‘Hana, het is niet makkelijk voor je. Probeer het toch te doen. Denk dan niet aan onze Geliefde Leider, maar aan de Heere Jezus. Dat helpt.’
De volgende morgen gaat Hana met angst in haar hart naar school. Wat zal haar overbuurman vandaag zeggen en doen? Wat weet hij van vader Shin, moeder Sun en haar? Zou hij weten dat ze christen zijn?
Ze moeten opnieuw naar de grote zaal. De directeur vertelt over de grote daden van Kim Jong-Il. Hana hoort het aan: ‘Jullie weten dat zijn geboorte heel bijzonder was. Die werd aan zijn ouders voorspeld door een zwaluw.’ Hana moet denken aan het verhaal dat vader Shin gisteravond zachtjes vertelde. Een engel uit de hemel vertelde aan Maria dat ze de moeder van de Verlosser zou worden. Tijd om na te denken heeft ze nu niet. Ze hoort verder: ‘Toen hij geboren werd, was er aan de hemel een dubbele regenboog te zien. In heel het land was de winter gelijk over en de bloemen begonnen te bloeien zoals in de lente.’ De directeur kijkt de zaal in. ‘Wie weet er nog meer bijzonderheden van onze Geliefde Leider?’ Min Ho gaat staan. Tevreden knikt de directeur hem toe. ‘Vertel.’ Min Ho vertelt: ‘Toen hij drie weken was kon hij al lopen en vijf weken later kon hij al praten. Tijdens zijn studententijd schreef hij meer dan 1500 boeken.’ De leerlingen luisteren geboeid. Wat was Kim Jong-Il een bijzondere man. Nu is hij gestorven. Wat moet er van hun land worden?

Bij het standbeeld huilen alle leerlingen. Ook Hana ligt voorover gebogen. Ze moet denken aan wat vader zei: ‘Denk aan de Heere Jezus.’ Ze doet alsof ze veel verdriet heeft, buigt steeds voorover en slaat met haar handen op de grond. Maar ze heeft geen tranen. Dan krijgt ze een idee. Ze stopt haar vingers in haar mond. Met haar natte vingers wrijft ze over haar wangen. Nog een paar keer spuugt ze op haar vingers. Nu lijkt het net of er tranen over haar wangen lopen. In haar hart komt rust. Ze weet het zeker: God helpt haar.
Als ze weer gaat staan en wegloopt, ziet ze de overbuurman staan. Alle leerlingen moeten langs hem lopen. Hana voelt de angst in haar hart als ze verder loopt. Dan hoort ze: ‘Dit was beter dan gisteren. Nu thuis ook zo rouwen.’ Opgelucht haalt ze adem. Maar ze weet: ze wordt in de gaten gehouden.
Enkele dagen later is het feest. Nee…, niet in Noord-Korea. Daar is rouw. In andere landen denken christenen aan de geboorte van de Heere Jezus. Vader Shin heeft vanmorgen heel zachtjes met hen gebeden. Ze willen graag met andere christenen bij elkaar komen. Maar dat kan niet. Het is té gevaarlijk. Vader heeft haar verteld wat ze moet doen. In het geheim heeft hij contact gehad met andere christenen.

Hana pakt het stukje papier. Ze stopt het in een geheim zakje van haar jas. Na schooltijd… Ze loopt een eind met Mi Cha mee. Als ze bijna thuis is, zegt ze: ‘Ik moet nog even een boodschap doen voor mijn moeder. Tot morgen.’ Ze loopt een andere straat in. Omdat ze voelt dat Mi Cha haar nakijkt, loopt ze nog een andere weg in. Ze loopt een half uur door de stad. Dan komt ze bij een park. Ze doet alsof ze geniet van het park. Intussen kijkt ze goed om zich heen. Ergens moet een man op een bankje zitten. Maar waar? Ze loopt nog een keer het park rond en ziet dan iemand die gaat zitten. Zou…? Hana weet het niet zeker. Ze loopt het pad in en kijkt naar de man. Die kijkt ook, maar doet verder niets. Vast verkeerd. Nog eens proberen. Ziet ze nog meer mensen zitten? Nee, ze kan niemand ontdekken. Voor de tweede keer loopt ze langs het bankje. Opnieuw kijkt de man haar aan. Met zijn vinger tekent hij iets op het hout. Ziet ze het goed? Tekent hij een kruis?
Toch durft ze nog niet. Eerst moet ze het zeker weten. Voor de derde keer gaat ze voorbij het bankje. Ze kijkt goed naar de vingers van de man. Maakt hij hetzelfde teken? Ja… Nu nog een eindje lopen en dan terug. Zonder iets te zeggen gaat ze op het bankje zitten. Stil kijkt ze voor zich uit. Praten is te gevaarlijk. Er kunnen andere mensen langs komen. Die mogen niets weten. Heel voorzichtig steekt ze haar hand in haar jaszak. Ze haalt er een zakdoek uit. Gelijk pakt ze ook het strookje papier. Voorzichtig legt ze het dichtgevouwen op het bankje. Ze staat op en loopt weer het parkje in. Als ze achterom kijkt, ziet ze de man glimlachen.

Hana loopt nog verder. Naar een ander park. Brr…, het is koud. Ze zoekt een plekje op in de zon. Zal er iemand komen om haar iets te geven? Als de buurman haar hier ziet… Gelukkig lopen er geen agenten. Er loopt wel een meisje van haar leeftijd. Al twee keer is ze langs Hana gekomen en ze heeft haar aangekeken. Zal ze? Opnieuw ziet ze het meisje. Voorzichtig tekent ze met haar vinger een kruis. Het meisje ziet het, knikt en kijkt naar boven. Toch loopt ze verder. Na een paar minuten is ze er weer. Opnieuw tekent Hana een kruis. Het meisje gaat zitten. ‘Hoe gaat het met jou op school?’, vraagt ze. ‘Ik kan goed leren’, antwoordt Hana. Ze voelt een hand, die iets onder haar jas schuift. ‘Ik vind het moeilijk.’
Dan staat ze op en loopt weg. Hana blijft zitten. Ze kijkt om zich heen. Ziet ze niemand? Dan pakt ze het papiertje. Wat zou er op staan? Ze is zo nieuwsgierig. Dan leest ze: ‘Vreest niet, want, ziet, ik verkondig u grote blijdschap, die al de volke wezen zal; namelijk dat u heden geboren is de Zaligmaker, welke is Christus, de Heere, in de stad Davids.’ Wat een mooie tekst. Die heeft met kerstfeest te maken. Dat weet ze zeker. Ze herhaalt de tekst nog eens. Nu komen er wel tranen. Echte tranen. Wat een wonder dat de Heere Jezus naar de aarde gekomen is. Ze weet het zeker: niet Kim Jong-Il is de verlosser, maar Christus. Ze stopt het papiertje in haar jaszak. Stil kijkt ze omhoog. Even vergeet Hana alles om zich heen. Kerstfeest. Toch feest vandaag.

Opeens merkt ze dat het al donker begint te worden. Ze moet snel naar huis. Ze neemt de kortste weg. In haar hart is blijdschap. Ze wil het vertellen aan vader Shin en moeder Sun. Als ze langs de flat loopt, ziet ze licht branden. Ze klimt de trappen op en opent de deur. Een heerlijke geur komt haar tegemoet: moeder heeft de vis gebakken. Lekker! Even kijkt ze naar het gezicht van moeder. Die glimlacht. Dat is een goed teken. Dan is vader thuis. Wat heeft hij beleefd?
Onder het eten zet vader de radio aan. Opnieuw gehuil en gejammer. Daar storen ze zich niet aan. Vader Shin legt een bladzij van een krant op de tafel. Het gaat allemaal over het sterven van Kim Jong-Il. Tussen de letters is iets geschreven. Hana moet moeite doen om het te lezen. Het lukt. Er staat: ‘Gij zijt Mijn geliefde Zoon.’ ‘Is dat Kim Jong-Il?’, vraagt vader. Niemand geeft antwoord. Het hoeft niet.

Nu pakt Hana haar papiertje en laat het lezen. Alle drie herhalen ze de tekst. Ze leren die uit hun hoofd. Het is te gevaarlijk om alle papiertjes met teksten te bewaren. Dan zegt vader: ‘Toch kerstfeest, al is het op een bankje. We hebben twee nieuwe bijbelstukjes gekregen. God zorgt voor ons. Ook als het moeilijk wordt.’

Auteur: J.J. Meijer-Voortman