Opvoeden in een gebroken wereld

Maandagmiddag, een zonovergoten vakantiedag. Ik neem de kinderen mee naar de zandverstuiving en terwijl zij heerlijk spelen doe ik me op een kleedje tegoed aan het zonlicht. Hoog in de blauwe lucht trekt een vliegtuig een helderwitte streep, die langzaam uitwaaiert. Ik heb een boek op mijn schoot liggen, maar zoals gewoonlijk komt er niet veel van lezen. Ik geniet van de spelende kinderen, deel lekkers uit, klopt zand uit haren en doe af en toe loom mijn ogen dicht.

De oorlog lijkt heel ver weg, maar lang duurt dat niet. Kinderen die een eind verderop met hun ouders op het zand zitten komen al schietend onze richting uit. Vijftien meter voor ons kleedje wordt een oorlog uitgevochten. De Russen en Oekraïners nemen elkaar flink onder vuur. Eén van de kinderen uit het Russische kamp, hooguit een jaar of acht, dreigt zelfs met het inzetten van een kernbom.

Nieuwe vragen

Moeder zijn in de tijd waarin wij leven stelt ons steeds weer voor nieuwe vraagstukken. Hebben we onze kinderen twee jaar lang door corona en alle bijbehorende vraagstukken gelaveerd, nu is gebeurd wat we nooit gedacht hadden. Er wordt op Europees grondgebied een echte oorlog uitgevochten. Een hele akelige oorlog met bommen, raketten, tanks, schuilkelders en vluchtelingen, niet zo gek ver hier vandaan. Onze kinderen komen weer met nieuwe vragen. En hoewel wij in aanwezigheid van onze jongste kinderen bewust niet over de oorlog praten, riep het kinderspel op die verder vredige maandagmiddag wel een vraag op: “Mam, wat is een kernbom?”

Wat vertel je een kind wel en niet over oorlog? Mijn aanvankelijke reactie was om het nieuws zoveel mogelijk weg te houden bij onze jongste twee kinderen. Toen Kaleb (5) op dag 1 zijn zussen erover hoorde praten vroeg hij meteen: “Is Oekraïne in Nederland?” “Nee”, zei ik, “dat is best ver weg”. “O gelukkig”, zei hij en ging verder spelen. Op dat moment besloot ik dat dat genoeg was voor hem om te weten. Daarom kozen wij ervoor om in het gebed aan tafel deze oorlog niet specifiek te benoemen. Wij baden altijd al voor ‘mensen die ergens wonen waar het oorlog is of op de vlucht moesten’ en dat zijn we blijven doen. Met onze oudste twee kinderen praten en bidden wij er wel specifiek voor.

Ik zag een paar keer een schema voorbij komen wat helpt om in te zien wat helpend en begrijpelijk is voor een kind. Ergens las ik ook dat je kinderen tot 6 jaar het beste zoveel mogelijk af kunt schermen van het nieuws. In het contact met kinderen in de buurt en op school lukt dat alleen niet zoals ik dat zou willen.

Wat helpt in het gesprek met oudere kinderen?

• Is je kind niet zo’n vrager/prater? Begin dan zelf af en toe over het onderwerp om erachter te komen wat je kind erbij voelt.
• Beantwoord vragen van kinderen zo eerlijk mogelijk.
• Accepteer het als je kind angstig is. Die angst mag dan in jouw ogen niet zo reëel zijn (er komt vandaag of morgen geen oorlog in Nederland) en dat mag je ook uitleggen, maar angst is echt. Die hoef je niet weg te redeneren.
• Probeer praktisch met je kinderen iets bij te dragen. Doe boodschappen voor een hulptransport. Bedenk een manier om geld in te zamelen. En als er straks vluchtelingen aankomen in Nederland zijn er vast weer mogelijkheden om voor hen iets te betekenen.
• Deel bemoedigende verhalen uit het oorlogsgebied. Lees je over mensen die hun vertrouwen op de Heere stellen? Gebruiken kerken deze omstandigheden om getuige te zijn? Deel juist ook dit soort verhalen met je kinderen.
• Bid concreet voor de noden van mensen in Oekraïne, mensen op de vlucht en mensen in Rusland.
• Benoem dat het gebed een machtig wapen is, veel machtiger dan tanks en kruisraketten. De Heere hoort het gebed en Hij is de Koning der Koningen.
• Benoem voorbeelden uit de wereldgeschiedenis waarin er ook tijden met grote zorg waren en waarin het weer vrede werd.
• Spreek er ook met je kinderen over hoe het met hun eigen hart is. Hoe staan zij ten opzichte van de Heere? Als jij in zo’n onveilig land zouden wonen, zou je dan bereid zijn voor de ontmoeting met de Heere?

Hoopvol perspectief

Wat we steeds weer mogen benadrukken, ook bij onze jonge kinderen als ze zelf met vragen of verhalen komen, is dat de Heere altijd sterker is. Dat Hij machtiger is dan de grootste vijand op de wereld en zelfs veel sterker is dan de duivel. Dat de Heere Jezus de dood heeft overwonnen toen Hij opstond uit het graf. En dat eenmaal alle dingen nieuw gemaakt zullen worden. Onze Kaleb zei vanmiddag in de auto ineens tegen mij: “Mam, het is heel belangrijk om te onthouden dat er een nieuwe aarde komt, toch?” “Ja zeker”, zei ik, “waarom vind jij dat belangrijk?” “Nou gewoon”, zei hij, “omdat er dan geen oorlog meer is en niemand is meer ziek. En mensen maken dan geen ruzie meer.”

Ons eigen hart

Hoe gaan wij zelf om met het nieuws? Van heel veel vrouwen hoor ik dat de situatie in Oekraïne hen bezet. Dat ze bijna aan niets anders kunnen denken, verdrietig zijn, dat er niets uit hun handen komt. En hoe begrijpelijk is dat! Als we schokkende foto’s zien en schrijnende verhalen lezen dan is het niet meer dan logisch dat dat ons verdrietig maakt. Als ik ‘s avonds ons peutermeisje in bed leg en mijn hand op haar krullen leg om voor haar te bidden dan ben ik me zo bewust van de situatie van moeders die opnieuw met hun kinderen de nacht in een schuilkelder doorbrengen. Zij kunnen hun kinderen niet geruststellen, geen veiligheid bieden. Hoe zou ons dat niet bezig kunnen houden?

Tegelijk helpt het de mensen in Oekraïne niet als wij ons hier piekerend de dagen doorslepen. Er zijn een aantal dingen die mij helpen om hiermee om te gaan:

• Volg het nieuws niet op de voet. Zeker als je merkt dat het je gedachten bezet, moet je jezelf begrenzen. In onze tijd vraagt dat om keuzes maken. Maar onze overgrootmoeders die de Tweede Wereldoorlog meemaakten, volgden het nieuws ook niet op voet. Zij hoorden pas een paar dagen later wat er aan het front gebeurd was. Tijdens de landing in Normandië boende zij op de Veluwe haar vloer. En tijdens de Slag om Arnhem probeerde zij in Rotterdam aan voedsel voor haar gezin te komen. Zij wisten niet wat zich realtime afspeelde buiten hun blikveld. Laten wij bewust afstand nemen om ons hart en onze gedachten te bewaken.
• Richt je op het Woord. De Heere spreekt daardoor tegen ons. Het is Zijn stem, waarmee Hij sprak bij de schepping van de wereld. Het is Zijn stem, waarmee Hij blinden ziende deed worden en verlamden genas. Voel je je angstig? God is ons een Toevlucht en Sterkte; Hij is krachtelijk bevonden een Hulp in benauwdheden. Daarom zullen wij niet vrezen, al veranderde de aarde haar plaats, en al werden de bergen verzet in het hart der zeeën (Psalm 46:2,3). Ten dage, als ik zal vrezen, zal ik op U vertrouwen. In God zal ik Zijn woord prijzen; ik vertrouw op God, ik zal niet vrezen; wat zou mij een schepsel kunnen doen? (Psalm 56:4 en 5).
• Zing veel. Zet muziek aan bij je werk en zing mee.
• Bid & geef het over aan de Heere. Dat waarin wij machteloos zijn, ligt binnen Zijn invloed. We mogen het aan Hem vertellen wat ons bezet en het bij Hem laten. Hij is zoveel machtiger dan de machtigen van deze aarde. En Hij belooft dat Hij Zijn kinderen beschermt en voor hen zorgt en dat Hij alle dingen voor hen laat meewerken ten goede.
• Bedenk welke taak God óns gegeven heeft. Meeleven, zeker. Maar vooral ook zorgen voor wat Hij ons dichtbij gegeven heeft. Onze kinderen, onze familie en vrienden. Daar mogen wij ons werk doen en vooral veel liefhebben.
• Bid dat Gods Koninkrijk gebouwd mag worden door deze omstandigheden heen. Mensen zien al hun zekerheden wankelen en zoeken naar houvast. Bid dat zij de Heere Jezus mogen leren kennen als de enige Rots van hun behoud.

Wij memoriseren met de kinderen een deel van Romeinen 12 en vandaag was vers 15 aan de beurt. Verblijdt u met de blijden; en weent met de wenenden. Verdrietige mensen, daar heb ik een helder beeld bij, dichtbij en ver weg. Maar blijde mensen zijn er óók. Onze kinderen bijvoorbeeld, die vakantie hebben. Met hen mag ik blij zijn vandaag. Je kinderen hebben je nodig. Ze hebben jouw aandacht en je liefde nodig.

Olie in je lamp

Voel jij nu juist door deze omstandigheden heen zelf ook angst voor wat komen gaat? Voel je geen troost en geen verlangen als je denkt aan de wederkomst van de Heere Jezus, wanneer Hij alle dingen nieuw zal maken? Weet je dat je niet bereid bent voor Zijn komst, omdat je nog je eigen koning bent?

In de geschiedenis van de vijf wijze en de vijf dwaze meisjes vielen alle tien de meisjes in slaap. Uiterlijk was er niet zoveel verschil. Ze verwachtten hun bruidegom niet met verlangen. Maar toen Hij kwam was er een groot verschil. Vijf meisjes hadden olie bij zich en vijf meisjes niet. De wijze meisjes zeiden het toen pas: “je hebt olie nodig, we kunnen het niet delen, je moet het gaan kopen”. Maar toen was het te laat. Voor jou en mij is het nu nog niet te laat. Wij hebben de olie van de Heilige Geest nodig. Als je weet dat je die nog mist is het NU de tijd om naar de markt van vrije genade te gaan.

O alle gij dorstigen! komt tot de wateren, en gij, die geen geld hebt, komt, koopt en eet, ja komt, koopt zonder geld, en zonder prijs, wijn en melk! Waarom weegt gijlieden geld uit voor hetgeen geen brood is, en uw arbeid voor hetgeen niet verzadigen kan? Hoort aandachtiglijk naar Mij, en eet het goede, en laat uw ziel in vettigheid zich verlustigen (Jesaja 55:1,2).

Bron: Elke dag nieuw, Elise Pater