We willen onze kinderen een gedegen geloofsopvoeding bieden het ‘goede’ meegeven. Bovendien willen we het liefst zeker weten dat zij uitgroeien tot volwassen christenen. Als je je als ouder bewust bent van de levensvragen van kinderen, kun je op de meest onverwachte momenten een gesprek hebben over het leven met God.
Samen het beeld van God ontdekken en verdiepen
Corina Nagel-Herweijer [1] bestudeert vanuit haar passie voor kinderen, onderwijs en God al jaren de vraag hoe we met onze kinderen in gesprek kunnen gaan over God, en hoe we hen kunnen helpen het geloof eigen te maken. “Het bijbellezen na het eten of het bidden voor het slapengaan zijn mooie tradities om in ere te houden, maar vaak wordt de wisselwerking vergeten”, begint Corina. “Wat denkt of voelt je kind bij dat gebed? Hoe is het bijbelverhaal van bijvoorbeeld Jozef, relevant in zijn leven?” Het bevragen en overdenken van bijbelse onderwerpen is volgens Corina essentieel op de weg naar een zelfstandig geloof. “Natuurlijk hebben kinderen daarbij ook kennis nodig. Die kapstokjes zijn noodzakelijk om te kunnen filosoferen.”
Juist dat filosoferen en kritisch nadenken is iets wat veel ouders niet integreren in de geloofsopvoeding van hun kinderen. Uit recent onderzoek [2] blijkt dat reformatorische jongeren nauwelijks kritisch nadenken over hun geloof. Vermoedelijk doordat dit thuis, op school en in de kerk weinig gestimuleerd wordt. Daardoor gaan ze het geloof meer zien als onderdeel van hun subcultuur: iets wat ‘erbij’ hoort in de omgeving waar ze opgroeien. Het maakt dat veel jongeren God eerder loslaten, wanneer ze het ouderlijk huis verlaten.
Levensvragen
Als kinderen opgroeien, zijn hun vragen in eerste instantie breed en open. “Veel vragen van kinderen, die op het eerste gezicht onbelangrijk lijken, gaan terug naar de vijf levensvragen die zijn beschreven in de kindertheologie”, vertelt Corina. “Die vragen luiden: Wie ben ik? Wie is God? Hoe is God? Wat is goed en wat is kwaad? Wat is waarheid? De laatste vraag speelt vooral bij oudere kinderen en jongeren. Ik moet denken aan de vraag van mijn zoon over een kind uit zijn klas: waarom is ons geloof goed en dat van Yasmina niet?” Als je je als ouder bewust bent van deze levensvragen, kun je op de meest onverwachte momenten een gesprek hebben over het leven met God, weet Corina. “De vraag ‘Waarom komen er bloemknoppen aan de bomen?’ kun je interpreteren als een biologische vraag. Het kan echter net zo goed een levensvraag zijn, namelijk: hoe is God in deze wereld aan het werk? Ofwel: wat doet God en wat gebeurt er gewoon ‘vanzelf’ in de natuur? Daarom is het goed om eerst na te gaan wat je kind eigenlijk bedoelt met een vraag die gesteld wordt. Zo kom je achter verborgen vragen en kun je hierover met elkaar in gesprek. Op deze manier leren we onze kinderen al heel jong om zichzelf, de kerk, de wereld en God te bevragen.”
De vijf levensvragen uit de kindertheologie
1. Vragen over de aard van God
Wie heeft God gemaakt? Hoe kan het dat God me ziet en hoort?
2. Vragen over de eigen identiteit
Wat zijn mijn talenten? Wat wil ik worden?
3. Vragen over de zin van het leven
Waarom zijn er aardbevingen? Waarom moest opa sterven?
4. Vragen over goed en kwaad
Zou mijn moeder erg boos op me zijn als ze merkt dat ik een snoepje gestolen heb?
5. Vragen over de betrouwbaarheid van de waarheid
Wie zegt mij dat moslims geen gelijk hebben? Wat is waar: de schepping of de oerknal?
Samen worstelen
Juist als we onze kinderen leren om vragen te stellen, ook de ongemakkelijke, leren we hun om zelf na te denken”, weet Corina. Dit kan ervoor zorgen dat kinderen vraagtekens gaan zetten bij heilige huisjes. Dat kan spannend zijn, want: dikke kans dat zij hierdoor andere keuzes gaan maken. Uiteindelijk resulteert zelfstandig nadenken volgens Corina vooral in jongeren die sterk in hun schoenen staan. “Jongeren die een sterke identiteit hebben ontwikkeld, en dus ook een sterke geloofsidentiteit, laten God niet zo snel los. Laten we onszelf dus bevragen: Mogen onze kinderen kritisch zijn? In hoeverre stimuleren we hen om moeilijke vragen te stellen? Durven we hun ook te laten zien dat wij, volwassenen, niet overal het antwoord op hebben?” Corina geeft een voorbeeld uit haar eigen leven een gezin met twee jongens (12 en 13) en een pleegzoon (9). De afgelopen tijd was pittig voor hen. “Kort achter elkaar zijn mijn schoonvader en schoonmoeder overleden. ‘Waarom?’ was de grote vraag van de jongens. In één klap waren ze van hun kinderlijke geloof af. Eigenlijk waren ze vooral boos op God, maar mag je wel boos zijn op Hem? Als dat mag, hoe bid je dan? Dat hebben we samen onderzocht. Het is heel belangrijk om als opvoeders authentiek te zijn. Om te kunnen zeggen: ‘Wij hebben als ouders ook niet alle antwoorden, maar we blijven vertrouwen op de leiding van God.’ We lieten die worsteling aan onze kinderen zien. Vervolgens hebben we samen een gezinsbijbelstudie gedaan over de bijbeltekst die op de rouwkaart stond. We gingen met elkaar na welke betekenis die tekst, die zo goed bij oma paste, voor ons had. Daar hebben we onze hoop gezocht en gevonden.”
Richtingaanwijzer
Als ouders fungeer je als richtingaanwijzer in het leven van je kind, vertelt Corina. “Laat je kinderen zelf op ontdekkingstocht gaan en vragen stellen. Samen mag je het beeld van God ontdekken en verdiepen. Het klinkt misschien heel ingewikkeld, maar eigenlijk is het in gesprek gaan met je kind over God heel eenvoudig. Neem een voorbeeld aan Jezus in het verhaal van de Emmaüsgangers. Al een aantal jaren volgden zij Jezus. Hij was hun Messias, en opeens was Hij dood. Alles waar zij hun geloof op bouwden, leek niet waar. Hun leven viel uit elkaar. Wat deed Jezus op dat moment? Begon Hij met voorkauwen en preken? Nee. Hij ging naast hen lopen. Hij bevroeg hen, gaf ruimte om te vertellen. Er is plek voor vragen en emoties”, glimlacht Corina. “Laten we het voorbeeld van Jezus volgen. Als we daar de tijd voor nemen en naast onze kinderen gaan staan, maken zij vanzelf hun vragen zichtbaar.”
Annegina van Randewijk
[1] Corina werkt voor JOP, Jong Protestant, als Verbindend Specialist School & Kerk. Zij studeerde onderwijskunde, godsdienst-pastoraal werk en docent godsdienst-levensbeschouwing, en specialiseerde zich in de godsdienstdidactiek.
[2] Onderzoek uitgevoerd door Dr. Elsbeth Visser-Vogel in opdracht van Hoornbeeck College
Drie keer samen met je kind God ontdekken
#1 Wonder in eigen tuin
Lees samen het verhaal over de plagen in Egypte in het bijbelboek Exodus. Zaai daarna een gewas, bijvoorbeeld suikererwt. God deed grote wonderen die niemand na kon doen. God liet zien dat Hij machtiger is dan wie dan ook. Nu zeg je misschien: deed God vandaag ook nog maar zulke wonderen. Nou, let op! We zaaiden net zaadjes. Kun je geloven dat daar over een tijdje plantjes uit gaan groeien? Dat is een groot wonder, vind je niet? God heeft die zaadjes bedacht en gemaakt. Hij is machtiger dan iedereen. Dat zien we overal om ons heen in de natuur. We moeten het alleen wel leren zien.
#2 Filmavond
Lees samen Efeze 2:10: “Want hij heeft ons gemaakt tot wat wij nu zijn: in Christus Jezus geschapen om de weg te gaan van de goede daden die God heeft voorbereid.” (NBV) Pak vervolgens wat snacks uit de kast en kijk met elkaar de film The Blind Side. Deze film is gebaseerd op een waargebeurd verhaal over een vrouw die een kansarme jongen in huis neemt. Niet omdat zij goede daden wil doen, maar omdat God haar daartoe heeft geroepen. Praat na afloop van de film met elkaar over dit verhaal door.
#3 Kerk in huis
Lees samen Galaten 3:28-29. Stuur mensen uit de kerk een uitnodiging om te komen eten. Nodig geen vrienden of goede kennissen uit, maar mensen die je eigenlijk niet zo vaak spreekt. In de Bijbel staat dat we één zijn in Christus Jezus. Dit is prachtig om voor te leven aan je kinderen. Laat zien dat etniciteit, geslacht, welvaart, …, geen invloed hebben op christenen, wanneer je samenkomt in de Naam van Jezus. Toon je kinderen dat je zelfs kerk kunt zijn in je eigen huis. Dit roept zeker vragen op!
Opvoeden doe je samen!
Leer van elkaar door het onderlinge gesprek! Wij komen graag naar jullie voor toerusting op maat. Bekijk de dienstenpagina voor ons aanbod of stel je vraag per mail aan Thera.
Neem contact op
