Zorg voor anders begaafden in de gemeente

Hoe kan de gemeente liefdevolle zorg en aandacht voor anders begaafden vormgeven? Wat is belangrijk en waar zijn mensen mee geholpen?

Zorg en aandacht in de gemeente
Anders begaafde gemeenteleden een volwaardige plaats in de gemeente bieden begint met liefde. En wie de ander liefheeft, wil er voor de ander zijn. Informatie over de ander is dan onmisbaar. Welke aandoeningen zijn er onder kinderen en jongeren in de gemeente? Zoek naar informatie. Is iets een lichamelijke, een verstandelijke of een geestelijke beperking? En welke gevolgen heeft dit voor het deelnemen aan gemeenteactiviteiten? Onderstaand een overzicht met informatie over de meest voorkomende beperkingen en bijbehorende aandachtspunten en tips.

A - Kinderen en jongeren met autisme

Autisme wordt gezien als een sociale handicap, die vaak gevolgen heeft voor de cognitieve vaardigheden, al zijn er ook meer dan genoeg voorbeelden van bovengemiddeld intelligente mensen met een autistische stoornis. Mensen die lijden aan zeer ernstige vormen van autisme zijn niet in staat tot sociaal contact en kunnen vaak niet praten. Aan de andere kant van het spectrum bevinden zich de mensen die goed kunnen functioneren, maar wel problemen hebben met sociale interactie.

Vormen van autisme

  • Klassiek autisme
  • Syndroom van Asperger
  • PDD-NOS

Aandachtspunten en tips

  • Gebruik concrete taal. Korte heldere zinnen; het kind kan maar één ding tegelijk.
  • Stel concrete vragen en wees geduldig bij het krijgen van een antwoord
  • Wees voorspelbaar en geef veranderingen tijdig aan. Geef duidelijkheid en, stel regels.
  • Lok communicatie uit en geef je kind tijd om de informatie te verwerken.
  • Verwacht geen reactie op non-verbale communicatie (gezichtsuitdrukking of gebaar) van jouw kant.
  • Stel een autistisch kind gerust als je boos bent op een ander
  • Straffen heeft vaak geen zin, ze begrijpen namelijk niet waarom.
  • Als een autistisch kind boos is, zorg er dan voor dat hij afleiding krijgt om weer tot rust te komen.
  • Pas op met beeldspraak. Leg Bijbelse beelden goed uit (b.v. Ik ben de deur).
  • Kapstok voor de omgang met autisten; Geef ze de vijf; Wat, Wie, Hoe, Waar, Wanneer?

In deze video vertelt Joke Leene van 'Dit Koningskind' over autisme in de kerk.

B - Kinderen en jongeren met ADHD

ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder, oftewel Aandachts-Tekort-Stoornis met Hyperactiviteit. Makkelijker te onthouden is misschien "Alle Dagen Heel Druk". Al klopt dat niet helemaal. Niet iedereen met ADHD is hyperactief.

Kenmerken
Kinderen met ADHD vertonen de volgende kenmerken: ze zijn vergeetachtig, ze hebben moeite met details, ze zijn impulsief, ze zijn hyperactief, ze hebben vaak moeite met hun tijdsbeleving.

Aandachtspunten en tips

  • Biedt zoveel mogelijk structuur en vermijdt zoveel mogelijk prikkels
  • Vermijdt obstakels in de ruimte waar je zondagsschool houdt.
  • Maak duidelijke afspraken en grijp tijdig in als het fout loopt.
  • Geef positieve aandacht
  • Maak gebruik van de kwaliteiten van een ADHD'er
  • Knip opdrachten in stukken.

Normaal is niets anders dan het gemiddelde van alle afwijkingen

Mark Meijer

C - Kinderen met een lichamelijke of verstandelijke beperking

Beperkingen zijn er op velerlei gebied. Men kan beperkt zijn omdat bepaalde ledematen niet functioneren of ontbreken. Men kan visueel bepekt zijn. Er zijn beperkingen op verstandelijk niveau al dan niet gecombineerd met een vorm van autisme. Vaak zijn er voor de laatste groep aparte vormen van jeugdwerk en catechese. Soms is meedoen met een reguliere groep mogelijk en wenselijk!

Aandachtspunten en tips

  • Zorg voor toegankelijkheid van kerkelijke ruimten
  • Benader elke gehandicapte als mens. Behandel hen niet via stickertjes die zo gemakkelijk geplakt kunnen worden; dat downtje, of die autist, die dove, maar als persoon met een naam, een mens met een autisme.
  • Bedenk dat die persoon met een beperking niet altijd ook verstandelijk beperkt is. Ga niet op een kinderlijke manier iemand aanspreken. Daarbij is het kinderlijk aanspreken van een volwassene met een verstandelijke beperking eveneens uit den boze
  • Spreek altijd de persoon aan. Niet de begeleider.
  • Spreek letterlijk op niveau.
  • Realiseer u dat niet alleen onze spreektaal maar ook de taal van ons lichaam ontzettend belangrijk is. Mimiek, gebaren, de intonatie en de melodie van je stem zijn ontzettend belangrijk.
  • Wees alert op elke vorm van communicatie. Een draaiing van het hoofd, een lach, een traan, een kreun.
  • Doe als u gaat lezen, goed zichtbaar de Bijbel open. Kies korte en duidelijke gedeelten!

Ik loof U omdat ik ontzagwekkend wonderlijk gemaakt ben; wonderlijk zijn Uw werken, mijn ziel weet dat zeer goed.

Psalm 139

D - Kinderen met psychische problemen

Kinderen kunnen soms zeer lijden onder de problemen van hun ouders zoals relatieproblemen, problemen op het werk, onverantwoord geld uitgeven, alcoholisme, psychiatrische stoornissen, enz. Kinderen kunnen zich daar vaak moeilijk aan onttrekken en voelen zich dan in sterke mate bij betrokken bij deze problemen. Voor henzelf kan het ook psychische problemen tot gevolg hebben.

Aandachtspunten en tips

  • Stel je open op en probeer positieve aandacht te geven
  • Stimuleer contacten met andere kinderen.
  • Vermijd zoveel mogelijk pijnlijke situaties, let erop hoe je bepaalde Bijbelverhalen vertelt
  • Houd contact met ouders en/of opvoeders.

Wie weet welke aandoeningen kinderen en jongeren in de gemeente hebben, en hen liefheeft, kan hen een volwaardige plek in de gemeente bieden. Door tijd en aandacht te hebben. Door voor hen te bidden. Door werkelijk te luisteren en te beseffen dat zij niet alleen van ons kunnen leren, maar vooral wij van hen kunnen leren!


Christine Stam

Christine Stam

Christine Stam-van Gent is getrouwd, moeder van vier kinderen, schrijfster en spreekster. In 2022 is ze afgestudeerd als psychopastoraal werker. Nu is ze trainer bij de cursus Psycho Pastorale Toerusting. Op haar weblog staan columns, artikelen en soms wat andere woorden rondom opvoeding.




Opvoeden doe je samen!

Leer van elkaar door het onderlinge gesprek! Wij komen graag naar jullie voor toerusting op maat. Bekijk de dienstenpagina voor ons aanbod of stel je vraag per mail aan Thera.

Neem contact op

Heb je een tip?

Deel met ons je idee!

Stuur je tip in

Jeugdwerk voor andersbegaafden

Meer over

Activiteiten voor anders begaafden

1 juli 2021
Een reguliere kerkdienst of kerkelijke bijeenkomst kan voor sommige anders begaafde kinderen of jongeren erg moeilijk zijn. De vele prikkels, het …
+
Ontwikkeld door

Belijdenis doen

5 januari 2021
Dit artikel betreft de samenvatting van een lezing van ds. A.Th. van Olst over belijdenis doen.
+
Ontwikkeld door
LCJ

De rol van de ouders bij de catechese

16 september 2024 Door De Waarheidsvriend
Lange tijd was de catechese het eenzame avontuur van de predikant. En nog altijd is dat in een aantal gemeenten het geval. Met enige regelmaat spreek …
+
Ontwikkeld door

Een stappenplan om een Bijbelstudie te doen met jongeren

10 november 2020
Hieronder vindt u een stappenplan voor de voorbereiding en uitvoering van een Bijbelstudie met jongeren.
+
Ontwikkeld door

Hoe voorkomen we dat jongeren in de kerk afhaken?

8 september 2025
Corjan Matsinger – onder andere vader, jongerenwerker en auteur – schreef in de Visie een bijdrage over jongeren en kerkverlating: hoe komt het en …
+
Ontwikkeld door

‘De min 16 is een verplicht nummer’

9 februari 2023 Door Terdege
Afremmen doen ze niet snel, stimuleren des te meer. Het is voor Huib en Henriët van Driel uit Ermelo geen vraag of ze als ouders invloed kunnen …
+
Ontwikkeld door

Je moet het uithouden met een stuk ongemakkelijkheid

9 februari 2023 Door CGJO
Wat voor impact heeft het overlijden van een geliefde op een gezin? En: hoe kun je hier goed mee omgaan? Wat doe je wel en niet? Arjen Uil gaat met …
+
Ontwikkeld door

Kerk en jongeren in de 21e eeuw

29 september 2022
Begin september komen ambtsdragers uit Reformatorische kerken bijeen op de Haamstedeconferentie in Elspeet. Drs. N. van Steensel geeft een lezing …
+
Ontwikkeld door

Kinderen en jongeren met autisme in het jeugdwerk

6 november 2020
Kinderen en jongeren met autisme zijn ook kinderen van de gemeente en daarom is het belangrijk dat ze de gelegenheid krijgen om deel te nemen aan het …
+
Ontwikkeld door

Methoden en materiaal voor anders begaafden

15 september 2025
Sommige anders begaafde kinderen en jongeren hebben speciaal materiaal nodig wat helpend is om hen op een begrijpelijke manier leerstof aan te …
+
Ontwikkeld door

‘Nou dominee, succes ermee!’

1 september 2025 Door HGJB
Het was in de pauze van een gemeenteavond. De dominee kwam aan de praat met een vader en het gesprek kwam op de catechisatie. ‘Het zal wel niet …
+
Ontwikkeld door

Pastoraat aan kinderen en jongeren bij rouw en verdriet

20 januari 2021
In dit artikel willen we graag wat dingen op een rij zetten waar u als ambtsdrager of opvoeder wat aan kunt hebben als rouw zich voordoet in het …
+
Ontwikkeld door

Podcast over de plek van je kind in de kerk

24 september 2024
Beluister de podcastserie 'De plek van je kind in de kerk'. In vier afleveringen denken we erover na hoe je als ouder je kind kan helpen zich te …
+
Ontwikkeld door

Scheldende spiegel

24 september 2024 Door CGJO
“Catechisatie is saai! Ik ga nooit meer!” Tienerzoon komt thuis en ondersteunt zijn boodschap met diverse scheldwoorden. “Pardon?! Van zulke taal ben …
+
Ontwikkeld door

Trouwen, maar niet in de kerk

9 februari 2023 Door Reformatorisch Dagblad
Onze zoon deelde ons mee dat hij over een paar maanden wil trouwen voor de burgerlijke stand. Zijn vriendin en hij zijn niet van plan om in de kerk …
+
Ontwikkeld door

Veel kinderen lopen vast in de kerk

19 mei 2021
Club en catechisatie zijn meestal, net als scholen, georganiseerd op basis van leeftijd, niet op grond van kwaliteit. Het trieste gevolg is dat veel …
+
Ontwikkeld door

Woorden van waarde in de praktijk

6 november 2020
Deze lezing is gehouden tijdens het symposium Kind en geloof met als thema 'Woorden van waarde' - Het hoogste Woord voor het kleinste kind.
+
Ontwikkeld door

Woorden van waarde in het licht van de Dordtse Leerregels

6 november 2020
Deze lezing is gehouden tijdens het symposium Kind en geloof met als thema 'Woorden van waarde' - Het hoogste Woord voor het kleinste kind.
+
Ontwikkeld door

Onderzoek naar kerkverlating jongeren

2 december 2020
Waarom verlaten jongeren de kerk? Daar heeft de Zwolse Gereformeerde Hogeschool onderzoek naar gedaan. In onderstaand filmpje wordt hier meer van …
+
Ontwikkeld door

Oog voor andersbegaafde kinderen en jongeren

1 februari 2023
De diversiteit van kinderen en jongeren in een gemeente blijkt ook uit de diverse gaven die kinderen en jongeren gekregen hebben van hun Schepper. In …
+
Ontwikkeld door

Pastoraat aan randkerkelijke jongeren

1 december 2020
Hoe geef je als ambtsdrager vorm aan het pastoraat aan randkerkelijke jongeren? Jeugdwerkadviseur Geertje Fokkema van het Landelijk Contact Jeugdwerk …
+
Ontwikkeld door

Stel je eigen inspiratielijst samen

Voeg met behulp van het plusje items toe aan je inspiratielijst. Al je favorieten in één lijstje overzichtelijk bij elkaar!