Oog voor andersbegaafde kinderen en jongeren

Deze jongeren hebben vaak speciale pastorale aandacht en zorg nodig. Hoe kan de gemeente in deze zorg voorzien?

Kinderen met een autisme
Autisme wordt gezien als een sociale handicap, die vaak gevolgen heeft voor de cognitieve vaardigheden, al zijn er ook meer dan genoeg voorbeelden van bovengemiddeld intelligente mensen met een autistische stoornis.
Mensen die lijden aan zeer ernstige vormen van autisme zijn niet in staat tot sociaal contact en kunnen vaak niet praten. Aan de andere kant van het spectrum bevinden zich de mensen die goed kunnen functioneren, maar wel problemen hebben met sociale interactie.
Vormen van autisme:
a. Klassiek autisme,
b. Syndroom van Asperger,
c. PDD-NOS

Aandachtspunten en tips
-Gebruik concrete taal. Korte heldere zinnen; het kind kan maar één ding tegelijk.
-Stel concrete vragen en wees geduldig bij het krijgen van een antwoord-Wees voorspelbaar en geef veranderingen tijdig aan. Geef duidelijkheid en, stel regels.
-Lok communicatie uit en geef je kind tijd om de informatie te verwerken.
-Verwacht geen reactie op non-verbale communicatie (gezichtsuitdrukking of gebaar) van jouw kant.
-Stel een autistisch kind gerust als je boos bent op een ander
.-Straffen heeft vaak geen zin, ze begrijpen namelijk niet waarom.
-Als een autistisch kind boos is, zorg er dan voor dat hij afleiding krijgt om weer tot rust te komen.
-Pas op met beeldspraak. Leg Bijbelse beelden goed uit (b.v. Ik ben de deur).
-Kapstok voor de omgang met autisten; Geef ze de vijf; Wat, Wie, Hoe, Waar, Wanneer?

Kinderen met ADHD
ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder, oftewel Aandachts-Tekort-Stoomis met Hyperactiviteit. Makkelijker te onthouden is misschien "Alle Dagen Heel Druk". Al klopt dat niet helemaal. Niet iedereen met ADHD is hyperactief.

Kenmerken
Kinderen met ADHD vertonen de volgende kenmerken: ze zijn vergeetachtig, ze hebben moeite met details, ze zijn impulsief, ze zijn hyperactief, ze hebben vaak moeite met hun tijdsbeleving.

Aandachtspunten en tips
-Biedt zoveel mogelijk structuur en vermijdt zoveel mogelijk prikkels
-Vermijdt obstakels in de ruimte waar je zondagsschool houdt.
-Maak duidelijke afspraken en grijp tijdig in als het fout loopt.
-Geef positieve aandacht
-Maak gebruik van de kwaliteiten van een ADHD'er
-Knip opdrachten in stukken.

Kinderen met een lichamelijke of verstandelijke beperking
Beperkingen zijn er op velerlei gebied. Men kan beperkt zijn omdat bepaalde ledematen niet functioneren of ontbreken. Men kan visueel bepekt zijn. Er zijn beperkingen op verstandelijk niveau al dan niet gecombineerd met een vorm van autisme. Vaak zijn er voor de laatste groep aparte vormen van jeugdwerk en catechese. Soms is meedoen met een reguliere groep mogelijk en wenselijk!

Aandachtspunten en tips
-Zorg voor toegankelijkheid van kerkelijke ruimten
-Benader elke gehandicapte als mens. Behandel hen niet via stickertjes die zo gemakkelijk geplakt kunnen worden; dat downtje, of die autist, die dove, maar als persoon met een naam, een mens met een autisme.
-Bedenk dat die persoon met een beperking niet altijd ook verstandelijk beperkt is. Ga niet op een kinderlijke manier iemand aanspreken.
-Daarbij is het kinderlijk aanspreken van een volwassene met een verstandelijke beperking eveneens uit den boze
-Spreek altijd de persoon aan. Niet de begeleider.
-Spreek letterlijk op niveau.
-Realiseer u dat niet alleen onze spreektaal maar ook de taal van ons lichaam ontzettend belangrijk is. Mimiek, gebaren, de intonatie en de melodie van je stem zijn ontzettend belangrijk.
-Wees alert op elke vorm van communicatie. Een draaiing van het hoofd, een lach, een traan, een kreun.
-Doe als u gaat lezen, goed zichtbaar de Bijbel open. Kies korte en duidelijke gedeelten!

Kinderen met psychische problemen
Kinderen kunnen soms zeer lijden onder de problemen van hun ouders zoals relatieproblemen, problemen op het werk, onverantwoord geld uitgeven, alcoholisme, psychiatrische stoornissen, enz. Kinderen kunnen zich daar vaak moeilijk aan onttrekken en voelen zich dan in sterke mate bij betrokken bij deze problemen. Voor hen zelf kan het ook psychische problemen tot gevolg hebben.

Aandachtspunten en tips
-Stel je open op en probeer positieve aandacht te geven
–Stimuleer contacten met andere kinderen.
-Vermijd zoveel mogelijk pijnlijke situaties, let er op hoe je bepaalde Bijbelverhalen vertelt
-Houd contact met ouders en/of opvoeders.

Eventuele gespreksvragen

1. Tim heeft last van tics. Hij heeft een niet te bedwingen gewoonte met zijn linkervoet te gaan zitten tikken. Zijn moeder gaf aan dat je hem maar het beste zijn gang kunt laten gaan. Als je er wat van zegt, kan dat zich uiten in ander oncontroleerbaar gedrag. Tijdens het club-uur gebeurt het. Tim begint met zijn linkervoet te tikken. Jij kijkt even, maar zegt niets. Even later zitten alle jongens met hun linkerbeen te tikken.Hoe voorkom je dat een gewoontehandeling van een kind door anderen wordt overgenomen?
2. Bij de hoogste groep behandel je de 'Ik ben' woorden van de Heere Jezus. Dennis begrijpt er helemaal niets van. Hoe kan de Heere Jezus nu zeggen: 'Ik ben het Brood des Levens'? Allereerst is de Heere Jezus een mens en ten tweede kan een brood niet praten. Hoe maak je aan autistische kinderen duidelijk watje bedoelt?
3. Je hebt een prachtige PowerPoint gemaakt. Wanneer de kinderen binnen komen zie je dat Linda haar broertje Sam mee gebracht heeft. Sam woont bij Bartimeüs en is normaal gesproken op een doordeweekse dag niet thuis. Wat doe je?
4. Esther is nogal teruggetrokken. In de supermarkt hoor je dat haar ouders gaan scheiden. Bij het binnenkomen van de kinderen let je extra op Esther. Ze kijkt wat schichtig om zich heen en ziet jou kijken. Ze wordt rood en kijkt een andere kant uit. Wat reageer je?