‘Mijn vader kan alles’. Hoeveel kinderen hebben dat op jonge leeftijd niet gezegd. Helaas wordt dat ‘optimistische’ beeld later nogal eens bijgesteld. Hoe belangrijk is de rol – en het gedrag – van vader in het gezin? Vier vaders vertellen over hun vader en zijn invloed op de opvoeding die zij later aan hun kinderen gaven. “Zijn ja was ja, zijn nee ook écht nee, maar als wij als kinderen met goede argumenten kwamen, nam hij die wel over.”
André van der Ven (34) uit Asperen groeide op in een gezin met twee zussen en een broer. „Ik was de Benjamin, mijn zussen waren twaalf jaar ouder dan ik. Volgens mijn ouders had ik daarom drie moeders, terwijl mijn zussen vonden dat ik vreselijk verwend werd,” lacht Van der Ven, die als zzp’er de kost verdient. „Mijn vader is een bezig type. Hij besteedde veel tijd aan werk en kerk. Daarnaast wisten ook anderen hem vaak te strikken voor een klusje. Hij was van veel markten thuis, zodat hij altijd voor onze boterham kon zorgen. En voor alle andere dingen, al had ik daar destijds nog niet zo veel kijk op. Toen ik jong was, was hij vaak van huis. Op het gebied van de opvoeding kwam veel op moeder neer. Hoewel ze de grote lijnen samen uitstippelden. Toch heb ik ook echt wel foto’s met papa in de zandbak of op de fiets. Hoewel ‘vakantie’ meestal niet op onze kalender stond, gingen we wel dagjes uit met ons gezin. Dan werd ook niet elk dubbeltje omgedraaid.”
Bijbel en kerkgang speelden een belangrijke rol in de opvoeding. „Ons werd voorgehouden hoe we moesten leven. Vader en moeder spoorden ons aan de Bijbel en goede boeken te lezen en de kerkdiensten te bezoeken om de vrede met God te vinden.”
Een stoere vader Vader en zoon trokken regelmatig samen op. „Als ik vakantie had, ging ik zo veel mogelijk mee naar de kraan. Dan trok ik ’s morgens om vijf uur al aan pa’s grote teen. Of in de winter samen op de vrachtauto. Ook in de pubertijd was die vrachtwagen een onderwerp waar we altijd over konden praten. We hebben samen ook veel verbouwd op het land.”
Voor André van der Ven was zijn vader in veel opzichten een voorbeeld. „Als ik er nu aan terugdenk, vond ik hem stoer. Hij was eigen baas, actief in kerkenraad en kerk en hij hielp veel mensen. Dat maakte indruk op me.” Al begreep hij als puber zijn vader niet altijd. „Hij had nooit de radio aan in de auto en als je wat hoorde, was het een prekenbandje. Dat sprak mij op die leeftijd niet aan. Nu neem ik ongemerkt veel dingen over. Mijn vriend zegt altijd: ‘Onder een appelboom vind je geen peren’. Daar zit waarheid in.”
Nu André en zijn vrouw een dochtertje hebben – Charlotte van drie – vindt hij opvoeden veel lastiger dan hij vooraf dacht. „Alleen al het consequent zijn. Zeker bij de eerste is het toch uitvinden. Als vader dien je voor je gezin te zorgen. Hoewel het fijn is om het financieel goed te hebben, is het net zo belangrijk om er ook eens gewoon te ‘zijn’. Tijd maken om te luisteren, om voor te lezen of Charlotte een keer naar school te brengen. Wat nog belangrijker is: tijd besteden aan huisgodsdienst. Eerst keek ik daar wat sceptisch tegenaan. Is het niet wat vroom om na het eten een psalm te zingen? Maar het kan heel natuurlijk zijn. Vertel ook eens wat er in je hart leeft. Praat als ouders met elkaar en de kinderen over de inhoud van de preek. Belangrijk is dat je eigen hart ernaar uitgaat. Dat je zelf van een Borg mag weten. En dat is toch ook wat je het liefste aan je kind(eren) geven wilt.” Of Van der Ven tips heeft voor anderen? „Vroeger veel meer dan nu,” lacht hij. „Maar tijd vrijmaken voor je gezin, één lijn trekken en nadenken over huisgodsdienst vind ik belangrijk. En het allerbelangrijkste: doe het niet in eigen kracht, verwacht het van Hem.”
Ook Leerdammer Ton de Bruijn (61) denkt met genegenheid terug aan zijn vader. „Ik groeide op in een gezin met twaalf kinderen, één ervan werd dood geboren, een ander stierf na zes weken. Mijn moeder overleed toen ze 45 was. Ik was toen pas zeven jaar. Mijn vader kwam er al vroeg alleen voor te staan. Hij moest vader en moeder tegelijk zijn. Hij was Bijbelgetrouw, de oudvaders waren hem lief. Vader was streng, maar rechtvaardig. Gehoorzaamheid vond hij heel belangrijk. Zijn ja was ja, zijn nee ook écht nee, maar als wij als kinderen met goede argumenten kwamen, nam hij die wel over.”
„Eigenlijk deed ik altijd wat pa zei. Hij had zo veel overwicht dat je gewoon naar hem luisterde. Natuurlijk kreeg ik ook weleens een tik en dat was dan meestal ook verdiend. Ik nam als ventje een keer lucifers mee naar boven. Toen mijn vader dat hoorde, vloog hij naar boven en ik kreeg een tik met de zwabber. Die brak in drie stukken. Dat was natuurlijk niet prettig, maar ik ben hem er altijd dankbaar voor geweest. Ik heb het nooit meer gedaan.” De Bruijn heeft goede herinneringen aan zijn vader. „Hij was streng, maar hij kon ook heel lief zijn. Voor mijn twaalfde verjaardag vroeg ik een elektrisch oventje, zodat ik met mijn vrienden zandkoekjes kon bakken. Op mijn verjaardag gaf hij me eerst een paar sokken. Om te plagen. Maar daarna kwam ook dat oventje tevoorschijn. Wat was ik er blij mee. Ik denk nog altijd in liefde aan mijn vader terug.”
Een voorbeeld De Bruijn zag zijn vader als voorbeeld. Ook bij de opvoeding van zijn acht kinderen. „Dat strenge en rechtvaardige sprak me aan. Heel vaak dacht ik: ‘Vader had toch gelijk’. Hoewel: mijn vader vond ‘vernoemen’ heel belangrijk. Als dat niet gebeurde, duurde het een tijd voor hij die andere naam uitsprak. Ik vind het ook leuk om vernoemd te worden, maar ben daar makkelijker in. Een ander verschil: wij waren een open gezin en spraken veel met elkaar. Mijn vader deed dat minder, maar dat paste ook bij de tijd.” De Leerdammer vond het moeilijk om ieder kind afzonderlijk aandacht te geven.„Door een drukke baan en omdat ik twintig jaar in de gemeenteraad heb gezeten, kwam er veel op mijn vrouw aan. Zij was de spil van ons gezin. Maar als ik thuis was, probeerde ik te helpen.”
Regeltjes
Als jonge vader dacht hij soms: ‘Opvoeden, dat doe ik wel even’. „Maar er komt een tijd dat dat verandert. Ook bij ons gebeurden er dingen waar we het als ouders niet mee eens waren. Dan red je het niet alleen met je regeltjes. Dan gaat de hand op de mond en blijft de vraag over: ‘Heere wilt U hun ogen openen’. Ik heb geleerd minder op mijn strepen te staan en meer omhoog te kijken. Ik wilde een voorbeeld voor mijn kinderen zijn en proberen Gods Woord over te brengen. Dat gaat soms anders dan je zelf denkt. Ik stond eens tijdens de vaat psalmen te zingen. Later zei mijn zoon tegen me: ‘Dat maakte meer indruk op me dan alle wetten en regeltjes’.”
Evert Geluk (53) uit Leerbroek groeide op in een gezin met negen kinderen. „Ik was de jongste van de jongens en heb nog drie zussen onder mij. Het was een druk, maar gezellig gezin waar altijd wat te beleven was, zoals bij veel grote gezinnen. Mijn vader was directeur van een basisschool. Tot mijn vijftiende woonden we in Maartensdijk, daarna in Leerbroek. Mijn vader was altijd druk met activiteiten naast zijn gewone werk: hij gaf Engels op een avondschool, had meerdere bestuursfuncties en deed kerkenwerk. Daarin is hij voor mij een voorbeeld geweest. Hij leerde ons dat – als je de capaciteiten en tijd hebt – je je in moet zetten voor kerk, school en maatschappij. Dat zorgde er wel voor dat hij niet vaak thuis was en mijn moeder veel alleen heeft gedaan.”
Meegenomen in zijn gebeden
Volgens de docent economie was zijn vader streng, maar niet op een vervelende manier. „Hij was rechtlijnig. Laat ik het zo zeggen: de regels waren helder en daar hield je je gewoon aan. Hij was niet snel boos, maar o wee als je te ver ging.” Vader Geluk vond het belangrijk dat zijn kinderen een goede opleiding kregen. „Daarnaast stond de kerk centraal. Ons geloof was en is belangrijk voor hem. Met name de vraag hoe we voor God moeten verschijnen, weegt zwaar. Ik weet zeker dat we altijd meegenomen zijn in zijn gebeden.” Evert Geluk – fractievoorzitter van de SGP in Zederik – zag zijn vader als voorbeeld. „Zeker waar het ging om zijn voorleven op christelijk gebied. En ook in zijn streven om altijd klaar te staan voor kerk, school en maatschappij.”
Opvoeden blijft lastig. Dat is terug te zien in de manier waarop de Leerbroeker zijn eigen zeven kinderen opvoedde. „Dat heb ik niet bewust gedaan, het ging vanzelf. Zo de ouden zongen, piepen de jongen. Natuurlijk zijn er verschillen. Ik sta denk ik wat dichter bij mijn kinderen dan mijn vader destijds bij ons.” Hij benadrukt dat opvoeden een zware taak is. „Er is op zich niet heel veel verschil met vroeger. Wel maken de prikkels die de jeugd tegenwoordig krijgt en de invloed van social media het extra moeilijk. Probeer daar maar eens grip op te krijgen. Opvoeden is en blijft lastig. Je hebt te maken met pubers die hun weg zoeken en zich graag afzetten. Ook tegen hun ouders. Iedereen wil graag de ideale vader zijn: leuk, aardig, goede baan, sterk en stoer. Maar de praktijk is anders. Geen mens is perfect, we falen steeds weer. Ik ook. Ik hoop dat mijn kinderen me zien als een voorbeeld met alle gebreken die ik heb en ze alle goede, gezellige, fijne en mooie momenten koesteren.”
Tekst: A. Bijl
Opvoeden doe je samen!
Leer van elkaar door het onderlinge gesprek! Wij komen graag naar jullie voor toerusting op maat. Bekijk de dienstenpagina voor ons aanbod of stel je vraag per mail aan Thera.
Neem contact op
