Betrokken vaderschap: Met hart en handen

Als vaders hun potentie gaan ontdekken, in de positie gaan staan die God hen geeft, gaat hun wereld veranderen.

God schiep een man en een vrouw (Gen 1:27). Samen vormen zij het beeld van God. Ze zijn gelijkwaardig maar niet gelijkaardig. Het verschil heeft niet als doel elkaar te bestrijden, maar elkaar aan te vullen. Zowel de man als de vrouw is uniek in karakter, familiegeschiedenis, talenten en sekse. Het anders zijn wordt voor de man, merkbaar in de omgang met zijn vrouw, vrouwelijke collega’s op het werk, de ‘zusters’ in de gemeente. In het verschil heeft de man iets eigens, unieks te bieden in de omgang. Mannen en vrouwen zijn dus niet inwisselbaar. Daarom, als die lijn door getrokken wordt naar het opvoeden, kun je stellen dat vaders ook iets anders te bieden hebben dan moeders. Niet zozeer omdat zij andere dingen doen, maar ze doen de dingen anders. Vaders zijn dus niet inwisselbaar. Als vaders passief blijven in de opvoeding groeit het kind, emotioneel, op één been op.

Geloof jij dat?
Vaders betrokkenheid in de opvoeden heeft een geweldige uitwerking in de ontwikkeling van zijn kind(eren). Ik wil een paar voorbeelden geven van de effecten van betrokken vaderschap:

• De kans dat dochters slachtoffer worden van ongewenste of manipulatief consumptieve seks is kleiner
• De kans dat zonen straatschoffies worden of in de criminaliteit belanden is aanzienlijk kleiner
• Betrokken vaderschap heeft een preventieve uitwerking op de psychoseksuele ontwikkeling en gedrag van zowel zonen als dochters
• Er is sprake van minder depressiviteit, automutilatie, angststoornissen en meer perspectief op de arbeidsmarkt
• Een gelovig voorbeeld van vaders heeft een krachtige perspectiefvolle uitwerking op de geloofsontwikkeling van hun kinderen.

Vertrekpunt

• Wat krijgen vaders een kans om van betekenis te zijn in het leven van hun kinderen. Dat begint bij hun houding, hun vertrekpunt voordat ze gaan handelen. Ik wil vier belangrijke eigenschappen noemen:
• Gehoorzaamheid aan hun Schepper. Hij is de Bedenker van het vaderschap (wordt vruchtbaar en talrijk) Hij laat je zien hoe je vader mag zijn. Mooie uitdaging om de Bijbel eens te bestuderen op dit thema.
• Als dienend leider mag hij leiding geven aan zijn gezin. Een dienend leider is niet druk met zichzelf te profileren, maar stelt zich in dienst van de gezinsleden.
• Een voorbeeld zijn in de omgang met de andere sekse door bijvoorbeeld respectvol om te gaan zijn vrouw, de moeder van zijn kinderen. De Bijbel is heel duidelijk welke consequenties het heeft als de man zijn vrouw niet eert. 1 Petrus 3:7: ‘…. Opdat uw gebeden niet worden belemmerd.’
• In dit alles mag hij het van de Vader verwachten, en deze blijde hoop geeft hij door omdat hij zijn geloofsverantwoordelijkheid serieus wil nemen. Zoals Job zijn positie serieus nam, zo mag jij in volle afhankelijkheid van jouw Vader er zijn voor zijn kind. (Job 1:15) Job die voor zijn kinderen offerde, want ze zouden eens gezondigd kunnen hebben. In die lijn mogen vaders hun kinderen elke dag voor de troon van God brengen. Een cliënt die gepest werd, een meisje van 14 jaar, zei dit tegen mee: ‘Dat ik het op school vol houd komt onder andere omdat ik weet dat papa elke dag voor mij bidt.’ Wat een voorrecht, zo’n vader. Mag ik jou eens vragen: Wat zijn jouw rapportcijfers op deze vier punten? Om een eerlijke score te krijgen moet je je kinderen misschien eens vragen, of je vrouw. Misschien ontdek je een kloof tussen wenselijkheid en werkelijkheid. Maar deze kloof nu ontdekken zodat je er wat aan kan doen, dan straks op je sterfbed deze conclusie trekken en geen tijd meer hebben om het recht te zetten.

En nu de praktijk
Met hart en handen betekent naast weten ook vooral doen. Daarom nu ook een aantal doe-tips:

• Bespreek met je vrouw, regelmatig de balans in de opvoedingsverantwoordelijkheid. Erken de verschillen en geef elkaar de ruimte deze verschillen om te zetten in daden.
• Werk aan persoonlijke aandacht. Onderzoek en ontdek wat elk kind leuk vindt, wat bij hem/haar hoort. Ga zo af en toe eens met elkaar op stap, leer je kind kennen, zonder zijn/haar leven te willen controleren of te beheersen. Stuur je kind een kaartje of een app laat merken dat ze bij jou in beeld zijn.
• Luister vooral naar je kind. Luisteren doe je met je oren, ogen, open hart en een respectvolle houding. Neem dus tijd en geef onverdeelde aandacht.
• Durf je kind los te laten, zonder hem/haar aan haar lot over te laten, geef het vertrouwen en verantwoordelijkheid. En wanneer het niet gaat wees, degene die problemen bespreekbaar maakt, ook als het niet jouw schuld is.
• Geef je kind een gezond mensbeeld/-waarde mee. Stimuleer je kind in zijn creativiteit, muziek maken, sporten, leeftijdsgenoten ontmoeten in een gezonde sfeer. Accentueer inzet in plaats van het resultaat.
• Stel je huis open voor de vrienden van je kinderen, en leer ze kennen, ook al ben je niet een ‘fan’ van hen. Bied ze een alternatief voor de straat aan, laat ze samen een film kijken. Blijf de leiding houden en geef ze ‘speelruimte’.
• De alleenstaande man:
  Geef je kind de ruimte om zijn verdriet te mogen hebben
  Gun hem/haar zijn eigen leven
  Laat hem/haar kind zijn
  Geef de overleden ouder een plek in het gesprek in het gezin
  Verwacht geen compensatie of spaargedrag van je kind naar jou.
  Kinderen willen en kunnen niet kiezen tegen hun eigen vlees en bloed. Maak het ze daarom ook niet onnodig moeilijk. Spreek met respect over de moeder van je kinderen. Wanneer jij slecht praat over je (ex-)partner, zal het kind op termijn ook met modder gooien naar die ouder over wie slecht gesproken wordt. Na een echtscheiding kan dat heel ingewikkeld zijn, omdat jij precies weet wat er gebeurd is maar de kinderen niet. Toch vraagt het van jou, de overigens moeilijke opdracht, daarover te zwijgen naar je kind toe. Je brengt je kind in een loyaliteitsconflict, het moet voor zijn gevoel op zo’n moment kiezen voor een van de ouders. Daarmee vraag je het onmogelijke van een kind.
  Ga de strijd niet over de rug van de kinderen met je partner aan.
  Spreek zoveel af in het belang van de kinderen, deel niet je frustratie.
• Weduwnaar:
  Geef je kind de ruimte om zijn verdriet te mogen hebben
  Gun hem/haar zijn eigen leven Laat hem/haar kind zijn
  Geef de overleden ouder een plek in het gesprek in het gezin
  Verwacht geen compensatie of spaargedrag van je kind naar jou.
  Gescheiden vader:
  Kinderen willen en kunnen niet kiezen tegen hun eigen vlees en bloed. Maak het ze daarom ook niet onnodig moeilijk. Spreek met respect over de moeder van je kinderen. Wanneer jij slecht praat over je (ex-)partner, zal het kind op termijn ook met modder gooien naar die ouder over wie slecht gesproken wordt. Na een echtscheiding kan dat heel ingewikkeld zijn, omdat jij precies weet wat er gebeurd is maar de kinderen niet. Toch vraagt het van jou, de overigens moeilijke opdracht, daarover te zwijgen naar je kind toe. Je brengt je kind in een loyaliteitsconflict, het moet voor zijn gevoel op zo’n moment kiezen voor een van de ouders. Daarmee vraag je het onmogelijke van een kind.
  Ga de strijd niet over de rug van de kinderen met je partner aan.
  Spreek zoveel af in het belang van de kinderen, deel niet je frustratie.

Samenvattend
Vaders: Geef leiding aan je gezin, zonder de gezinsleden te frustreren. Toon je onvoorwaardelijke liefde want dat is uitgepakte genade. Voorwaardelijke liefde is wettisch. De vrucht van voorwaardelijkopvoeden is dat een kind zich ontwikkelt of als pleaser met een hoog aanpasgedrag, of als rebel die conflicteert met autoriteit. Neem tijd voor hen en leef als een voorbeeld met hen. Heb de moeder van je kinderen lief, want dat is het beste wat je je kind kunt geven. Gun je kind het maken van een fout, kinderen leren juist van fouten maken. Kies ervoor om wat vaker thuis te zijn zodat jullie ook als gezin activiteiten kunnen ondernemen. Bespreek je ervaringen als vader eens met andere vaders, vertel elkaar de moeiten en de vreugden.