Vaderen mag weer

Vaders zouden hun verantwoordelijkheid in de opvoeding te gemakkelijk van zich afschuiven, zo stond er wel eens in een blad. Ze laten wel hun gezag gelden als het moet. Vaders hebben het echter te druk om zich echt met hun kinderen te bemoeien.

Ik ken gelukkig veel vaders die hun verantwoordelijkheid wél nemen. Toch zie ik ook de verschijnselen van wat iemand wel een vaderloze samenleving noemde.

Er wordt vaak op gewezen dat de autoritaire vader na de Tweede Wereldoorlog niet meer geaccepteerd werd. Vervolgens verdween de agrarische samenleving voor een flink deel. Daardoor waren de vaders ineens veel minder thuis. De vanzelfsprekende leiding van vader aan het gezin verdween. Ook verdween de intensieve omgang met zijn kinderen. Daardoor ging ook zijn aandeel in de opvoeding ontbreken. De literatuur over opvoeding sloot daarbij aan. Moeder werd als de belangrijkste factor gezien in de opvoeding van de kinderen. Juist de laatste tijd is het tij echter aan het keren. Er wordt weer benadrukt dat er duidelijke verschillen zijn tussen mannen en vrouwen en dus ook in de taak van vader en die van moeder. Ook is er steeds meer bekend over de belangrijke rol van vaders in de ontwikkeling van kinderen. Vaderen mag weer.

Door allerlei ontwikkelingen is de taak van vader in het gezin onder druk komen te staan.

Een luisterend oor
Een belangrijk verschil tussen vaders en moeders is dat mannen in het algemeen nuchterder zijn. Ze benaderen allerlei dingen en ook problemen daardoor verstandelijker. Haast spreekwoordelijk is de moeder die tegen haar man over iets klaagt. Haar man denkt haar te helpen met een oplossing. De vrouw wordt vervolgens boos. Ze zat niet op een oplossing te wachten maar op een luisterend oor. Vaders moeten er daarom mee beginnen elke dag hun vrouw de gelegenheid te geven om hun dagelijkse ervaringen met hen delen. Luister daarnaar en toon begrip. Realiseer je dat er van een moeder veel gevraagd wordt. Vooral bij een groter wordend gezin is het belangrijk dat vaders naar een balans zoeken tussen hun werk en hun gezin.

Het werk en de kerk mogen niet ten koste gaan van de noodzakelijke tijd voor het gezin. Ik zie om me heen gelukkig veel vaders die op allerlei manieren hun vrouw proberen te ontlasten.

Leiding geven
Ik bedoel niet dat vaders en moeders alle taken in het gezin moeten delen en dat ze allebei even veel buitenshuis moeten werken. In allerlei politieke beschouwingen zie je de drang om de vrouw meer op de arbeidsmarkt te krijgen. Vaders en moeders hebben in het algemeen een ander soort band met hun kinderen. Daarbij is er ook nog verschil of het kind een jongen of een meisje is. Vaders en moeders hebben ook hun eigen geaardheid, gaven en taak. Het is juist de taak van vader om leiding te geven. Leiding geven is echter niet op een autoritaire manier de kinderen onder de duim houden. Bij leiding geven gaat het wel om regels handhaven maar dan vanuit liefde voor en in contact met het kind. Vaders moeten in gesprek gaan met hun kind over normen en waarden en daarbij uitleggen en motiveren.

Kwali-tijd voor je kinderen
Vaders zijn heel belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Zij blijken actiever te zijn in het spelen met hun kinderen en hen meer uit te dagen. Ook bij oudere kinderen zijn ze, door het meer stellen van eisen, belangrijk voor bijvoorbeeld de verstandelijke ontwikkeling. Juist als dat op een positieve en ondersteunende manier gebeurt, kunnen kinderen zich daar erg aan optrekken. Vaders kunnen ook een zinvolle rol spelen in het zelfstandig worden van kinderen. Het is voor hen belangrijk om al vanaf de babytijd veel met hun kind te spelen. Met oudere kinderen moeten ze ook geregeld iets ondernemen. Dergelijke activiteiten zijn gelijk een mooie gelegenheid om met je kind te praten en interesse te tonen voor zijn wereld. Zorg dus voor kwali-tijd.

Godsdienstige opvoeding
Wellicht zal iemand vragen of het juist niet bijbels is om de opvoeding aan moeder over te laten. Ik denk dat in de Bijbel eerder het tegendeel te zien is. In het Spreukenboek is het juist de vader die in gesprek is met zijn zoon. Hij is daarbij steeds bezig met gewetensvorming. Als u het Spreukenboek doorleest, kunt u zien dat de vader steeds heel concreet onderwijst en vermaant, aan de hand van de Tien Geboden. In Galaten 6:4 worden juist de vaders opgeroepen om hun kinderen op te voeden „in de lering en vermaning des Heeren”. Vaders moeten de godsdienstige opvoeding niet afschuiven op de moeder maar ook niet overlaten aan de school en de kerk. Laat vaders bij voorbeeld een gelezen Schriftgedeelte proberen uit te leggen aan hun kinderen. Laat merken dat het je ernst is met de dienst van de Heere. Ik hoorde pas dat een vader met zijn oudere kinderen een belijdenisgeschrift doornam. Er is tegenwoordig genoeg materiaal om daarbij te helpen. Laat de stem van de vader klinken: „Komt, gij, kinderen, hoort naar mij! Ik zal u des HEEREN vreze leren.” (Psalm 34 vers 12).

Kennis over opvoeding testen
Wie het leuk vindt om zijn kennis over de ontwikkeling en opvoeding van kinderen en jongeren te testen, kan terecht op www.opvoedingscanon.nl. Het zijn soms van die dingen die je heel goed weet als je zelf een kind in die leeftijd hebt, maar daarna ook weer vergeet. Op welke leeftijd beginnen de meeste kinderen te glimlachen? Vanaf welke leeftijd wijzen de meeste kinderen dingen aan? Wie de zeventig vragen heeft beantwoord, krijgt z’n eigen score te zien en kan bij iedere vraag nalezen waarom iets goed of fout is. Bij de onderdelen waarbij gevraagd wordt naar een mening, zal de mening van de deelnemer soms anders zijn dan die van de opstellers van de test. Dat kan een puntje schelen... Bij iedere vraag kun je nalezen waarom iets goed of fout is

Tekst: Albert de Vries