Ouders behandelen hun kinderen als prinsjes en prinsesjes

Hedendaagse ouders maken van hun kinderen prinsjes en prinsesjes. Zo wil men voorkomen dat ze teleurstellingen of tegenslagen doormaken, merkt Els van Dijk, voormalig directeur van de Evangelische Hogeschool (EH), op. "Sommige voetbaltrainers willen de jeugd niet meer trainen omdat ze gek worden van die bemoeiende ouders. Je kunt de weg plaveien, maar het zijn juist tegenslagen en teleurstellingen die een mens sterker kunnen maken.”

Els van Dijk legt uit dat we onze kinderen veel weerbaarder moeten maken, in plaats van hen prinsjes te maken. “Zonder weerstand neemt je weerbaarheid nooit toe. Juist als je geconfronteerd wordt met dingen die je niet leuk of ingewikkeld vindt, groei je. Ik zie soms bij studenten die kritische feedback krijgen, een reactie als: ‘Dat zeg je toch niet tegen iemand?’ In dat geval zie je feedback niet als iets waar je van kan groeien.”

Wat zie je voor gevolgen van deze opvoeding terug in de samenleving?
“Heel grote gevolgen. Namelijk, denken dat het leven om jou draait. Dat heeft grote gevolgen voor de samenleving. Je bent dan niet meer bezig met idealen, maar met jezelf. Dat is in deze tijd overduidelijk aanwezig. Alles moet leuk zijn en we moeten gelukkig zijn. Daarbij is er altijd een relatie met materieel welzijn en succes. Dat is de boodschap, die ook christenen lijken te omarmen.”

"Hedendaagse ouders maken van hun kinderen prinsjes en prinsesjes. Zo wil men voorkomen dat ze teleurstellingen of tegenslagen doormaken."

“Als ik aan volwassenen vraag: Wat wil je toevoegen aan deze wereld? Welke sporen wil jij nalaten? Dan wordt het heel stil. Veel mensen leven huisje, boompje, beestje met een carrière – daar blijft het bij steken. Verder weten we het niet zo goed.”

Tegelijkertijd blijven we onszelf wel prijzen als een van de gelukkigste volken op aarde. Is het dan zo erg gesteld met ons?
“Die meting van gelukkigste volk op aarde gebeurt op basis van welvaart, ons materieel welzijn. Niet op basis van innerlijke vrede en vreugde. Hoe is te duiden dat zo veel studenten lijden aan psychische problemen en burn-out, en dat hogescholen melden dat het aantal psychologen niet is aan te slepen? Daar is de laatste tijd veel over gepubliceerd.”

Je leeft nu eenmaal in een cultuur waar iedereen zo leeft, is het daardoor niet heel moeilijk om ineens heel anders te gaan leven?
“Bewustwording is heel belangrijk. In Galaten 5:1 staat dat het niet de bedoeling is dat we nog langer niet langer slaaf zijn (van wat dan ook) maar Christus is gekomen om ons vrij te maken. Je kunt een slaaf zijn van het denken van deze wereld, waarin je je de hele dag moet profileren op sociale media, en waarbij alles leuk móet zijn. Maar ik stel de studenten vragen om hun denken op een ander spoor te zetten: Welke sporen wil jij nalaten op deze wereld? Hoe wil jij van betekenis zijn? Wat bepaalt jouw denken? Wat God zegt of wat deze wereld zegt?”

“Als we het hier over hebben, kun je een speld horen vallen. Mensen vinden het verfrissend, omdat het zo anders is. Het gaat over de pure mens zoals die oorspronkelijk bedoeld is. Maar de vragen zijn ook beangstigend je kunt ook buiten de boot vallen als je het anders doet dan iedereen.”

"Je kunt een slaaf zijn van het denken van deze wereld, waarin je je de hele dag moet profileren op sociale media, en waarbij alles leuk móet zijn."

Wat voor mooie resultaten heb je gezien van dit onderwijs?
“Tijdens de afsluiting van het afgelopen cursusjaar staan er allerlei uitspraken op het scherm over wat studenten meenemen uit het Basisjaar. Daar word ik helemaal warm van. Uitspraken zijn bijvoorbeeld: ‘Ik ben uit de wedstrijd van deze wereld gestapt.’ Dat is heel mooi, want dan word je een gevend mens in plaats van een eisend mens.”

Hoe breng je zo’n boodschap over op een manier dat het niet ouderwets overkomt?
“In de vorm van een prachtige uitnodiging om puur en vrij te leven. Niets met voorschriften of regeltjes. Het is een uitnodiging.”

Word je weleens moedeloos van de wereld om je heen?
“Nee, het is voor mij een motivatie om met studenten aan de slag te gaan dat het ook echt anders kan. Om met hen te doordenken wat het nou echt betekent dat God vrij maakt. Zo mooi dat studenten langzaam maar zeker leren om daar open voor te staan! Het mooie aan deze tijd is dat jongeren ontzettend ontvankelijk zijn voor levenslessen, wijsheid en levenservaring. Daar lopen ze juist niet voor weg.”

Je vertelt dat we onze kinderen vaak tegenslagen proberen te besparen. Waarom is dat geen goed idee?
“Ik heb zelf het meest geleerd van dingen die me zwaar gevallen zijn. Dat kostte me extra inspanning of geloof. Daarom ben ik het niet eens met de uitspraak ‘een dag niet gelachen is een dag niet geleefd’. Misschien leef je het meest intens op dagen van pijn en verdriet, maar leer je ondertussen wel heel veel.”

"Ik heb zelf het meest geleerd van dingen die me zwaar gevallen zijn. Dat kostte me extra inspanning of geloof."

Hoe doe je dat zelf?
“Als je je nek uitsteekt kun je ook weleens klappen krijgen. Dat overkomt mij dus ook. Dan kun je twee dingen doen: stoppen of terugslaan. Maar van Paulus heb ik geleerd dat je het kwade alleen kunt overwinnen door het goede te doen. We moeten volhouden om het goede te blijven doen. Soms wordt je ego geraakt en gekraakt, maar als je volhoudt de weg van de Heer te bewandelen, dan wordt je leven toch heel anders. Je leert bijvoorbeeld geduld en zelfbeheersing.”

Els van Dijk is voormalig directeur van de Evangelische Hogeschool, onder andere bekend van het EH-Basisjaar. Het Basisjaar is een tussenjaar ter voorbereiding op een vervolgstudie waarin oonder andere persoonlijke ontwikkeling, geloofstoerusting en studiekeuze centraal staan.