Kinderen kiezen zelf hun kerk

De individualisering van ons mensen is in het Westen niet te stuiten. Ik constateer dat steeds vaker mensen een kerkelijke gemeente uitzoeken, zoals je een nieuw woonhuis uitzoekt of een nieuwe baan. Zij bepalen zelf bij welke gemeente ze zich thuisvoelen of welke gemeente de leukste dingen doet met of voor hun kinderen.

Dit leidt tot kerkshoppen en van kerk veranderen. Vlotte, eigentijdse gemeentes scoren daarbij hoger in de belangstelling dan de reformatorische, meer ouderwetse gemeentes. Hoewel, er is tussen reformatorische gemeentes ook de nodige drang om te verkassen.

U gelooft me helemaal als ik zeg dat dit proces van eigen kerkkeuze onder jongeren het verst is voortgeschreden. We zien het om ons heen. Veel jongeren verlaten onze eigen gemeenten, soms al voor ze het ouderlijk huis verlaten. Sommige jongeren kiezen voor kerkverlating. Anderen kiezen voor een nieuwe kerkelijke of vrije (meestal een evangelische) gemeente. Slechts een deel van de jongeren blijft in de kerk van de ouders zitten. Ook bij jongeren speelt verhuizen een rol. Ze gaan op kamers wonen en willen dan ook hun eigen leven vormgeven. Eens ‘hervormd’ of ‘gereformeerde gemeente’ is dan niet meer vanzelfsprekend altijd ‘hervormd’ of ‘gereformeerde gemeente’. Als je aan christelijke studenten vraagt bij welke kerkelijke gemeente ze in hun studentenplaats betrokken zijn, zeggen er steeds meer: ‘Dat weet ik niet, ik moet nog een keuze maken’.

Dit past bij een veel langere ontwikkeling, waarbij jongeren individualiseren ten opzichte van hun ouders. Even hink-stap-sprong:

• Vanaf 1850 kiezen jongelui hun eigen partner. Dat komt door de opkomst van de romantiek. Huwelijken op afspraak zijn niet aantrekkelijk meer. Huwelijken moeten gaan berusten op wederzijdse gevoelens. De boerenzoon weigert nog langer om per se met een boerendochter te trouwen. Ook al is dat de wens van zijn ouders, hij maakt zijn eigen keuze en trouwt met de dochter van de knecht van zijn vader. Wat een strijd heeft dat soms opgeleverd! Let er maar op: als u romans leest over dit thema, spelen ze vrijwel altijd in de 19e eeuw.
• Vanaf 1950 kiezen jongelui ook niet meer het beroep dat hun ouders voor hen in petto hebben. Dat heeft te maken met de scholing die kinderen krijgen. En die scholing heeft niets meer met rang of stand of beroep te maken. Een arbeidersjongen wordt niet meer vanzelf ook arbeider, maar kan wel dokter worden. De zoon van de bakker neemt niet meer automatisch de bakkerij van zijn vader over en zijn zus wil het ook al niet. Ook zij wil een eigen opleiding volgen. Zelfs boerenkinderen willen niet meer altijd het bedrijf van de ouders overnemen. Ook dit heeft wel strijd en zeker ook verdriet opgeleverd bij ouders. Ze hebben echter ook op dit punt geleerd dat ze zich bij de keuze van hun kinderen moeten neerleggen.
• Vanaf het jaar 2000 – of al iets eerder - kiezen steeds meer kinderen ook hun eigen kerk, zoals ze een eigen partner of beroep kiezen. De kerk waarin vader en moeder hen hebben laten dopen, is niet vanzelfsprekend de hunne. Het bijzondere hiervan is dat zoiets vroeger tot onenigheid zou leiden, maar nu dikwijls niet. In een tijd van secularisatie zijn veel ouders maar wat blij als hun kinderen een positieve keuze maken voor een christelijke gemeente, al is het niet de hunne.

Hiermee zijn de kinderen op drie zeer belangrijke punten geëmancipeerd van de ouders: partnerkeuze, beroepskeuze, kerkkeuze. Ook bij minder belangrijke thema’s gebeurt dat of is dat al gebeurd: schoolkeuze, kledingkeuze, etc. En wij maar denken in de gereformeerde gezindte dat emancipatie en individualisering (deels) aan ons voorbijgegaan zijn!