Ik zie je zitten

Als je kind niet meer gelooft, komen er veel vragen op je af. Praat je daar met ‘jouw’ jongere over? Zo ja, hoe doe je dat en hoe vaak? Hoe geef je het verdriet dat je voelt een plek in je leven? Moet je vooral loslaten? Is bidden het enige dat rest? OnderWeg praat hierover met orthopedagoog Yvonne Bijl, die vanuit haar opvoedpraktijk veel bezig is met geloofsopvoeding.

Fieret heeft een enquête gehouden onder kerkenraadsleden in reformatorische kring over kerkverlating onder jongeren. Op het eerste gezicht lijkt de uitkomst mooi: 110 van de 141 ambtsdragers gaan in gesprek met jongeren die de kerk verlaten. Maar als je het omkeert, is het een schrijnende uitslag. 15 procent van de ambtsdragers doet het dus niet. En dan ga ik er vanuit dat bij de zeven procent waarbij ‘het er door omstandigheden niet van komt’, die omstandigheden niet aan de kant van de ambtsdrager liggen. Anders kom je op 22 procent. Hoe kunnen we dat nu doen als kerk? In 15 procent van de gevallen niet het verloren schaap gaan zoeken? Misschien te druk met andere dingen als kerkenraad? Maar liet de goede Herder dan geen negenennegentig schapen in de steek om die ene te gaan zoeken? Pijnlijk ook voor ouders die hun kind af zien dwalen.

Wat zou ons tegenhouden om ons te gedragen als de goede Herder? De eerste vraag is of we Hem zelf wel (goed genoeg) kennen. Of ons hart net zo brand van liefde voor weglopende schapen als het Zijne. Hoe moeten we anders Zijn voorbeeld navolgen? Niet alleen als ambtsdragers trouwens, maar als hele gemeente. Als leden van één lichaam zijn we allemaal geroepen om naar elkaar om te zien. Als we iemand missen, hoeven we niet naar de kerkenraad te gaan, maar mogen we zelf contact met iemand zoeken.

Een poging tot een gesprek doen, is altijd mogelijk. Langsgaan, bellen, whats-appen, er is altijd wel een middel, al naar gelang je leeftijd. Of het tot een gesprek komt, zal verschillen. Jongeren hebben (net als ouderen) niet altijd zin om te praten. Maar eigenlijk gaat er nog iets aan praten vooraf: elkaar zien.

Vorige winter hadden we in onze gemeente een serie opvoedingsavonden. Op één van de avonden konden ouders hun ideeën noemen over wat we als gemeente voor elkaar kunnen betekenen in de opvoeding. Een idee sprong er voor mij uit. Iets wat iedereen kan, wat geen tijd kost en nauwelijks moeite. En toch kan het verschil maken. Het idee was: praat met elkaars kinderen bij de kerk. Zoals een broeder die naast onze kleuter de bank in schoof en zei: ‘Hé, zat ik vanochtend ook niet naast jou?’ Antwoord zal hij niet snel krijgen, veel te spannend. Maar onze zoon straalde! Hij voelde zich gezien. Hij hangt er niet bij, maar hij hoort erbij. Zo eenvoudig kan het zijn.

Nu zullen pubers anders reageren dan kleuters. Maar zij willen net zo graag gezien worden. Zeker weten dat ze een ander gevoel hebben bij ‘de kerk’ als gemeenteleden hen groeten en een praatje maken, dan wanneer ze genegeerd worden. Facebook is daar ook een mooi middel voor. Jongeren willen vaak best vrienden worden met gemeenteleden op Facebook. Kleine moeite om dan even een foto of opmerking van een jongere te liken. Ik heb je gezien, ik leef met je mee.

Daarbij zijn andere gemeenteleden juist voor pubers zo belangrijk. Ze zijn bezig zich los te maken van hun ouders. Het ligt dus voor de hand dat ze niet met hun eigen ouders praten over de vragen die hen bezig houden. Ook al sta je er nog zo voor open als ouders. Dan is het heerlijk als ze wel praten met de ouders van een vriend of met leiding in het jeugdwerk. En wellicht kun jij dan weer wat betekenen voor een andere jongere in de gemeente.

Makkelijke en menselijke oplossingen voor kerkverlating zijn er niet. Maar als we elkaar niet meer zien en zoeken, zijn we het beeld van de Herder kwijt. Ongezien vertrekken, dat moet niet kunnen in de kerk.

Tekst: Aline Hoogenboom-Versluis