Bemoei je met je eigen zaken!

“Heeft jouw dochter nog steeds een speen?” Of: “Stilzitten in de kerkdienst is nog moeilijk voor je zoon, zie ik.” Je voelt je rood worden geïrriteerd. Meestal schiet je in de verdediging, want jouw kind... Is die verontwaardiging terecht, of is de opvoeding iets gezamenlijks? Theoloog en trainer Leantine Dekker zoekt het uit.

Het is op ‘geloofsopvoedingsavonden’ een van de meest besproken thema’s: mag jij je met de opvoeding van andermans kinderen bemoeien? De meeste ouders vinden van niet. It takes a village to raise a child, zegt een Afrikaans gezegde, maar ondertussen hebben wij er behoorlijk wat moeite mee, wanneer anderen helpen bij de opvoeding van ónze kinderen. Wat heeft die ander er immers mee te maken? Jij gaat over je eigen gezin en je eigen regels, toch?!

Impact op je kind
Dat is ook de lijn die Beatrijs Ritsema kiest in haar column ‘Moderne manieren’ in dagblad Trouw. Regelmatig komt er in die rubriek een vraag naar voren over het bemoeien met andermans opvoedingsmethoden. Bijvoorbeeld of een ouder iets mag zeggen over het extreme snoepgedrag in het gezin van een vriendinnetje. De moeder probeert haar kind gezond op te voeden, met zo min mogelijk snoep, maar bij elke speelafspraak bij het vriendinnetje wordt haar dochter volgestopt met suikerwaar. Beatrijs is helder. Het is altijd moeilijk om andere gezinnen aan te spreken op andere regels of een gebrek aan regels. Je kunt als ouder je eigen normen en waarden niet doortrekken naar andere gezinnen. Je zult moeten accepteren dat buiten jullie gezin mensen andere keuzes maken. Ook als die wellicht niet stroken met de normen die jij hanteert.

‘Je schiet in de verdediging. Je legt uit waarom het bij jouw kind anders werkt. Of je slaat terug...’

Meng je niet in andermans gezinsuitdagingen, is dus het advies. Met de geruststellende opmerking erbij dat uiteindelijk jouw manier van leven als ouder de meeste impact heeft op je kind. Meer dan alle invloeden van buitenaf. Gelukkig maar …

Aangevallen en onzeker
Wanneer het echter gaat om het gezin van je beste vriendin, maak jij je misschien oprecht zorgen. Je ziet dat de dilemma’s jouw vriendin boven het hoofd groeien. Naast haar werk lukt het haar nauwelijks om alle ballen in de lucht te houden. Met als gevolg dat het gedrag van haar kinderen behoorlijk vervelend en aanwezig is, wanneer ze bij jou op bezoek komen. Je gunt haar een andere dynamiek, maar hoe zal ze het vinden als je erover begint?

Meestal reageer je op een opmerking over jouw kind volgens een standaard patroon. Je voelt je aangevallen. Het gaat tenslotte om jouw kind. Daarnaast voel jij je zélf aangevallen. Jíj doet blijkbaar iets verkeerd. Je voelt de onzekerheid opkomen. Had je het anders moeten doen? Hoe dan? Het gevoel van falen kun je niet wegdrukken, maar deze kwetsbaarheid of onzekerheid is meestal niet datgene wat je laat zien. Je schiet in de verdediging. Je gaat uitleggen waarom het bij jouw kind anders werkt. Of je slaat terug. Heeft de ander weleens naar zijn eigen kind gekeken? Hoe dat zich gedraagt tijdens …? Inderdaad, het vraagt kwetsbaarheid om open te staan voor feedback over jouw opvoeding. Het vraagt moed om te luisteren en door te vragen naar wat de ander precies bedoelt. Soms is het ook een kwestie van je schouders ophalen en bedenken dat jij andere keuzes maakt.

Eilandjes
Jammer eigenlijk, dat het zo is gegroeid. Vroeger was het vanzelfsprekender om bij de ander hulp te vragen in de opvoeding je liep even naar de buurvrouw voor een tip of helpende hand. Door de toegenomen individualisering zijn we minder gewend om bij elkaar in de keuken te kijken en eerlijk het gesprek met elkaar aan te gaan. Hierdoor kunnen gezinnen eilandjes worden, waar we ons afsluiten voor de ander en Google omarmen als onze grote hulp bij opvoedingsproblemen.

‘Gezinnen kunnen eilandjes worden, waar we ons afsluiten voor de ander en Google omarmen als onze grote hulp bij opvoedingsproblemen...’

Hoewel, in steeds meer kerken is het gebruikelijk dat naast de ouders, ook de gemeente een belofte aflegt bij de doop van een kind. De gemeente wordt gevraagd om de doopouders heen te staan en hen te ondersteunen in de opvoeding van hun kinderen. Het ‘ja’ dat daarop volgt, is een persoonlijk uitgesproken ‘ja’. Wij kunnen ons dus niet verschuilen achter het idee dat het jeugdwerk in de gemeente de ondersteuning doet, en wij ons verder niet druk hoeven te maken. Het zou prachtig zijn als er openheid binnen de kerk ontstaat, waarin we met elkaar de uitdagingen van het opvoeden en van deze tijd durven delen.

Ervaring
Ze hadden net hun eerste kindje gedoopt. Een jong en actief stel in de gemeente. Bij het feliciteren na de dienst zei ze: “Ik klop wel bij je aan als ik vragen heb. Zo fijn dat ik iemand in mijn omgeving heb met bakken ervaring!” Ik was verrast en mompelde dat mijn kinderen inderdaad wel wat jaartjes ouder zijn, maar dat ik echt geen expert ben. Ik modder ook maar wat aan. Later bedacht ik me dat deze jonge vrouw misschien wel heel goed begrepen had wat deze belofte bij de doop echt betekende!

Je wat vaker met elkaar bemoeien, doe je zo:

• Ga in gesprek vanuit relatie. Dus niet bij elk gezin kun jij je zomaar met de opvoeding bemoeien. Je kunt wat tegen de ander zeggen over zijn of haar opvoeding, wanneer jullie ook op andere terreinen dingen met elkaar delen. Een goede balans is voorwaarde: als jij zelf open en eerlijk bent, ontstaat ook de ruimte voor de ander om dat te zijn.
• Stel vragen en vertel dat je het goede met de ander voorhebt. Deel je eigen kwetsbaarheid.
• Zeg niet wat je raar vindt of niet goed, maar vraag hoe je de ander kunt helpen.
• Bedenk, voordat je met iemand in gesprek gaat, waarom je dit punt eigenlijk wilt delen. Help je de ander of het andere gezin er verder mee?
• Stel jezelf open op en vraag andere ouders eens hoe zij bepaalde dilemma’s binnen de opvoeding zouden oppakken.
• Vraag of je het punt wel goed ziet. Deel niet meteen je mening met een ander. Verifieer of wat jij waarneemt, ook daadwerkelijk zo is.
• Bedenk als ontvanger van advies hoe belangrijk deze persoon en zijn mening voor jou zijn. Dit helpt om goed af te wegen hoe je wilt reageren in het gesprek.
• Wanneer iemand zich ongewild blijft bemoeien met de opvoeding, geef dan duidelijk aan dat de ander het wellicht vriendelijk bedoelt, maar dat jij je eigen bronnen hebt om mee te sparren over de opvoeding.
• Zoek andere gezinnen (in je buurt of in de kerk) met wie jij graag je leven zou willen delen. Spreek af en toe als gezinnen af om samen te eten of te picknicken. Zo groeit er een mooie relatie, waarin je in alle eerlijkheid de mooie kanten maar ook de uitdagingen van de opvoeding kunt delen.

Food for thought
It takes a village to raise a child. De kunst om anderen mee te laten helpen jonge mensen op te laten groeien tot evenwichtige volwassenen, lijken we in Nederland verleerd te zijn. Misschien kunnen we er toch weer een begin mee maken. De kerk als een klein dorp, waar we open en kwetsbaar durven delen wat we mooi en moeilijk vinden. Wellicht smaakt dat ook voor anderen naar meer: de ontdekking dat er een plek is, waar je kunt komen met al je vragen waar jij je niet mooier hoeft voor te doen dan je bent.

Leantine Dekker