Wat moet ik met het perfectionisme van mijn dochter?

Onze dochter van zes heeft een teken-manie. Ieder vrij moment besteedt ze aan tafel met papier en potloden. Hartstikke leuk natuurlijk, maar het valt me op dat ze erg onzeker en perfectionistisch is. Alles wat ze tekent moet ook echt lijken. Daarbij kiest ze ook nog eens moeilijke onderwerpen om te tekenen: een slapende panter in een boom... Ik weet bij voorbaat al dat ze er niet veel plezier aan gaat beleven. Hoe kan ik haar helpen om plezier te houden in haar knutsel- en tekenwoede?

Perfectionisme en onzekerheid uiten zich meestal op meerdere terreinen. Hoe gaat zij om met een vlek op haar jurk? Wat vindt ze van een rekenblad met twee kleine foutjes? Hoe leert zij haar psalm voor school?

Perfectionisme is prettig als het in beperkte mate aanwezig is. Een beetje perfectionisme in ieder mens zou ervoor zorgen dat veel zaken in het leven op rolletjes zouden lopen: we zouden allemaal ons best doen goede prestaties te leveren. Ons huis zou heerlijk opgeruimd en schoon zijn, de strijkmand altijd leeg. Afspraken zouden worden nagekomen, en we waren altijd op tijd. Leerlingen zouden elke repetitie goed leren. Orders zouden op tijd de deur uitgaan, en klanten werden met aandacht en vriendelijkheid behandeld. Klinkt prettig, nietwaar?

Maar als het TE wordt, moeten we opletten. Wanneer is het dan TE? Onzekerheid is vaak de onderliggende drijfveer bij perfectionisme: mensen, kinderen ook, willen het zo graag zo heel erg goed doen, omdat ze onzeker zijn over datgene wat ze doen. Ze combineren prestatie met eigenwaarde: als ik het maar goed genoeg doe, dan ben ik ook goed. En als ik het niet goed doe, dan keur ik mijzelf af.

Duidelijk is dat zij nu geen plezier heeft in het tekenen. Laat uw dochter eens aan u vertellen wanneer zij er wel plezier aan zou beleven wanneer wordt zij blij als ze tekent? Wat tekent ze dan? Zo verwoordt zij zelf (een deel van) een oplossing, en kunt u samen met haar zoeken naar bijvoorbeeld andere tekenonderwerpen.

Laat haar verder ondervinden dat er ook plezier te beleven valt aan dingen die geen zichtbaar mooi resultaat opleveren, zoals bijvoorbeeld heerlijk kliederen met vingerverf, bij voorkeur met een paar vriendinnetjes. Zo verlegt u de aandacht tactisch van de uitkomst naar het beleven van plezier.

Laat tenslotte merken dat u van uw kind houdt, of ze nu geweldig tekent of niet. Ouders hebben een grote invloed op de ontwikkeling van het zelfvertrouwen van hun kind. Het is goed om u daarvan bewust te zijn. Complimenteer uw kind met hoe zij bezig is, bijvoorbeeld: ‘Wat zit je gezellig te kleuren’ en niet met het eindresultaat (‘wat kleur jij netjes!’).

Tenslotte kunt u laten merken aan uw kind dat we niet alles hoeven te kunnen. We zijn allemaal verschillend geschapen, met ieder zijn eigen talenten. Iedereen is anders, maar allemaal zijn we waardevol!