Een kostbare erfenis: Zaadjes van geloof

Welke erfenis geef ik door aan mijn kinderen?
Is het een vraag die jij jezelf wel eens stelt?
Ik ontdekte dat het nog niet zo eenvoudig is om zo'n erfenis zelf samen te stellen. Er is in mij maar al te veel dat ik liever niet wil doorgeven aan onze kinderen. Maar kiezen kan niet. Daarom proberen we bewust wat te zaaien... zaadjes van geloof, van hoop en van liefde. Hoe kunnen we zaadjes van geloof laten vallen in het leven van ons kind?

Geloof, hoop en liefde kunnen wij moeders niet maken. Dat kan God alleen geven. Maar ik mag geloof en hoop en liefde wel willen kweken. Een tomatenplant kan ik ook niet maken. Ik kan wel tomatenzaadjes in de grond stoppen en er goed voor zorgen. En ik mag God vragen om de groei te geven.

Welke zaadjes kan ik zaaien in het hart van mijn kind, om geloof te laten groeien?
Zaadjes van geloof, zaaien we door het Woord van God Zelf. We lezen daarover in Jesaja 40:

6 Een stem zegt: Roept! En hij zegt: Wat zal ik roepen? Alle vlees is gras, en al zijn goedertierenheid als een bloem des velds.
7 Het gras verdort, de bloem valt af, als de Geest des HEEREN daarin blaast; voorwaar, het volk is gras.
8 Het gras verdort, de bloem valt af; maar het Woord onzes Gods bestaat in der eeuwigheid.
9 O Sion, gij verkondigster van goede boodschap, klim op een hogen berg; o Jeruzalem, gij verkondigster van goede boodschap, hef uw stem op met macht, hef ze op, vrees niet, zeg den steden van Juda: Zie hier is uw God!

Dit is onze taak, mama’s. Wij mogen een verkondigster van goede boodschap zijn voor onze kinderen. Laten we klimmen op een hoge berg. Aan tafel, op de rand van het bed van ons kind, in de auto, of met een huilende baby in je armen in de donkere nacht. Klim op je berg, hef je stem op met macht, hef ze op, vrees niet, zeg tegen je kinderen: Zie hier is God!

Verkondigen via zintuigen
Zaadjes van geloof, mogen wij, mama’s, zaaien in de harten van onze kinderen. We mogen hen laten horen en laten zien wie de Heere is. Onze kinderen mogen zien dat mama de Heere zoekt door de Bijbel te lezen en te bidden. Ze mogen horen hoe we met anderen of als echtpaar praten over de dingen van de Heere. Niet alleen na de kerkdienst op zondag, maar ook door de weeks. We mogen met hen lezen uit de Bijbel en uitleggen wat er staat over Wie de Heere is. We mogen Hem door Zijn Woord aan onze kinderen laten zien.

Maar we mogen onze kinderen ook helpen hun eigen hart te leren kennen, door de zonde aan te wijzen, en hen vooral te wijzen op Christus, zoals die ouders in de woestijn hun kinderen wezen op de koperen slang, zodat ze genezen konden worden.

Zo mogen via de ogen en de oren van onze kinderen zaadjes van geloof laten vallen in hun hart. En gij zult ze uw kinderen inscherpen, en daarvan spreken, als gij in uw huis zit, en als gij op den weg gaat, en als gij nederligt, en als gij opstaat (Deuteronomium6:7).

Baby- en peuterfase
Onze jongste kinderen zijn al heel gevoelig voor sfeer, geluiden, muziek. Ook met onze baby mogen we zingen en bidden. Zelfs als dit kind het nog niet begrijpt, zijn het zaadjes die vallen.

Onze peuter vindt de platen in de kinderbijbel wel mooi, maar het verhaal vindt hij meestal te lang duren. Stilzitten onder Bijbellezen en bidden lukt hem, met zijn bijna 3 jaren, nog niet. Hij kan wel zingen en bidden, vol vuur op zijn eigen manier. En hij ziet ons en hoort ons als we bezig zijn rond de Bijbel. Hij weet het goede antwoord als ik hem vraag door wie de bloemen gemaakt zijn, en zijn zusje. Zijn vinger schiet de lucht in en hij kijkt vol overgave naar het plafond alsof hij er doorheen wil kijken. Begrijpt Hij Gods heilsplan met de wereld? Hij heeft, ondanks zijn beperkte taal, toch al wel een heleboel geleerd over Wie God is.

Er zijn natuurlijk peuters die wat pienterder zijn en eerder praten. Die kunnen op de leeftijd van bijna misschien 3 al liedjes en psalmversjes zingen. Je kunt op deze leeftijd soms al een heleboel uitleggen en er zijn kinderen die de verhalen uit de kinderbijbel van A tot Z kunnen navertellen. In elk geval ligt in de baby en (jonge) peuterfase de nadruk op de rituelen, de sfeer en muziek. Daar mogen we met het oog op onze jongsten dus op letten, als we met oudere kinderen bezig zijn rond de Bijbel.

Kleuterfase
Kinderen van 3-5 jaar kunnen (meestal) nog niet lezen, maar hebben vaak wel een groot vermogen om dingen te onthouden en uit het hoofd te leren. Hier kun je gebruik van maken door juist in deze leeftijdsfase al te beginnen met het memoriseren van Bijbelteksten. Het verschilt natuurlijk wel per kind, maar het kan zijn dat jouw peuter een Bijbeltekst (met niet al te moeilijke woorden) eerder uit zijn hoofd kent dan jij.

In deze fase zijn beelden heel belangrijk. Jonge kinderen begrijpen veel woorden nog niet goed, of kennen ze in een bepaalde context, terwijl je misschien wel iets heel anders bedoeld. Je kent de voorbeelden wel. Mijn zus bleek jarenlang gedacht te hebben dat ze 'Vrede op paarden' moest zingen rond kerst (en wordt daar af en toe nog altijd aan herinnerd). Als je Bijbelverhalen vertelt, is het goed om je te realiseren dat kinderen misschien wel een heel ander beeld erbij vormen dan jij bedoelt. Je kunt hier achter komen door het kind te vragen het verhaal aan jou terug te vertellen, maar niet alle kinderen willen dit.

Het kan dan ook helpen om een moeilijke Bijbeltekst of een verhaal dat zich afspeelt buiten de belevingswereld van een kind zichtbaar te maken met echt materiaal. Lees je over Gods gedachten die meer zijn dan het zand? Pak maar eens een handje zand, en tel de korrels. Hoeveel zandkorrels zouden er dan in de zandbak zitten? Hoeveel zouden er op het strand zijn? En in een woestijn? Dan gaat een tekst leven. Soms kan speelgoed hierbij ook helpen. Oudtestamentische verhalen laten zich bijvoorbeeld wel eens goed uitleggen met behulp van Duplo. Laten we er vooraf goed over nadenken wat het effect kan zijn bij jouw kind. Maar als het helpt om op een eerbiedige manier de boodschap over te brengen, moet je soms aansluiten bij de beleving van je kind.

Het schoolkind
Als een kind leert lezen gaat er een wereld voor hem open. Sommige kinderen hebben er meer plezier in dan anderen, maar de zaadjes van geloof die je nu laat vallen hebben steeds vaker iets met lezen te maken. Je leest bijvoorbeeld aan tafel uit de Bijbel en je vraagt je kind ook een tekst, een zin of een woord te lezen. Je stelt voor je begint met Bijbellezen een vraag over het Bijbelgedeelte en vraagt de kinderen tijdens het meelezen hun vinger te leggen bij de tekst waar het antwoord in staat. Soms kunnen kinderen ook dingen tellen tijdens het Bijbellezen: hoe vaak hoor je het woord 'terstond' of hoe vaak spreekt de Heere Jezus? Hoeveel dieren tel je tijdens het lezen?

Kinderen gaan nu ook zelf leren Bijbellezen en zelfstandig leren bidden. Daar mag je als moeder natuurlijk naast zitten, maar het is goed als kinderen voor ze een jaar of 7 zijn eraan gewend zijn om hun eigen woorden te gebruiken in een gebed. Ook dit is voor sommige kinderen moeilijk en voor andere kinderen heel vanzelfsprekend.

In de leeftijd van 6-12 jaar blijven beelden een belangrijke toevoeging op geschreven woorden. De Heere Jezus gebruikte ook vaak zichtbare dingen in Zijn onderwijs. Denk maar aan de les van de vijgenboom (Markus 11). Je kunt een Bijbels thema dichtbij brengen door bijvoorbeeld een keer per week een gezinsmoment rond de Bijbel te organiseren. Je leest uit de Bijbel, zingt en bidt samen, je knutselt iets rond een Bijbelverhaal of je doet een proefje dat een Bijbelse gedachte duidelijk maakt. Zorg vooral voor wat lekkers op tafel, want zo'n gezinsmoment mag echt gezellig zijn.

Puberfase
Tsja, hier houdt mijn verhaal natuurlijk wel een beetje op, want hier zijn wij (voorlopig) nog niet beland. Maar wat ik hoop is dat we elkaar als ouders en kinderen in die fase toch af en toe iets van ons hart kunnen laten zien. Ik weet wel dat vrienden veel belangrijker worden dan pa en ma. Maar als we ons nu, nu onze kinderen nog jong zijn, proberen aan te wennen om open en kwetsbaar met hen te spreken over de dingen van de Heere, over hun hart en over mijn hart, dan hoop ik dat dat in de pubertijd óók af en toe nog kan. Vraag het me bij leven en welzijn over een jaar of 10, dan hoor je of daar iets van terecht gekomen is :-).

Zaadjes van geloof dus
Ik zou nog veel meer ideeën kunnen geven (en die komen ook wel weer eens). Denk nu vooral niet dat je dit allemaal móet doen. Zie het als handvatten voor wie ernaar zoekt hoe je huisgodsdienst (meer) plaats kunt geven in je gezin. Heb maar niet te hoge verwachtingen van jezelf. Bij mij mislukken deze dingen heel vaak. Dan belijd ik het 's avonds maar weer aan de Heere en vraag Hem om Zijn werk in het hart van onze kinderen te doen, omdat er niets van terecht zou komen als dat van mij afhankelijk was.

Maar klim toch maar op je berg. Elk moment van de dag. Hef je stem op met macht. Vrees niet, zeg tegen je kinderen: Zie, hier is God! Op al die kleine momenten zaaien we zaadjes van geloof en bouwen we aan de erfenis die eeuwig is.

Deze serie blogartikelen zijn een uitgebreide uitwerking van een van de lezing die gehouden werd op de conferentie voor moeders van Elke Dag Nieuw in februari / maart 2019:
Deel 1: Een kostbare erfenis
Deel 2: Zaadjes van geloof (dit artikel)
Deel 3: Zaadjes van hoop (volgt)
Deel 4: Zaadjes van liefde (volgt)