Wie komt er op het kinderfeestje?

Hoera! Mijn dochter is bijna jarig en we zijn druk bezig met de voorbereidingen. Het wordt dit keer een slaapfeestje. Gelukkig is het niet zo moeilijk om de gastenlijst vast te stellen. De aard van het feestje zorgt voor een natuurlijk maximum en in onderling overleg komen we al snel tot de namen. Maar zo simpel gaat dit keuzeproces niet altijd. Menig ouder heeft hierbij de nodige dilemma’s ervaren.

Is het verstandig om twee kinderen uit te nodigen tussen wie het onderling totaal niet klikt? Of je kind wil alle meiden uit de klas kiezen, behalve dat ene kind, omdat zij ook ooit eens één meisje niet heeft uitgenodigd. Toch maar die ene jongen die door niemand wordt gevraagd op de lijst erbij zetten? Op jonge leeftijd zijn het vooral de ouders die het kiezen lastig vinden.
Kleuters hebben over het algemeen nog minder duidelijke voorkeuren. Meestal wordt de keuze bepaald door wie er dichtbij is en wil spelen. De beschikbaarheid over aantrekkelijk speelgoed is soms ook van betekenis. Hoewel deze invloeden later nog steeds van kracht zijn, spelen kinderen vanaf een jaar of 6, 7 het liefste met kinderen die op hen lijken, bijvoorbeeld in uiterlijk en interesse.
Vanaf een jaar of negen wordt het gecompliceerder. Bepaalde kenmerken of vaardigheden zorgen ervoor dat sommige kinderen populair worden. In de hoogste klassen van de basisschool wordt het kind ook steeds gevoeliger voor wat andere kinderen vinden. De invloed van de groep wordt groter en het “erbij willen horen” werkt steeds meer door in het gedrag.

Afwijzing?
Juist deze relaties tussen kinderen worden rondom zo’n feestje zichtbaar. Dit is het moment waarop de jarige centraal staat en mag kiezen wie bij hem/haar horen. Een afwijzing door leeftijdsgenoten is precies wat je je kind zou willen besparen. Toch hoeft het ontbreken van een uitnodiging geen afwijzing van je kind als persoon te zijn. Misschien mochten er maar een paar kinderen gekozen worden en gaf het kind de voorkeur aan anderen. Jouw kind viel er net buiten, maar wellicht niet omdat anderen hem niet mogen. Veel kinderen kiezen dezelfde kinderen die ze op andere feestjes zien en nodigen de kinderen uit waar ze zelf ook door uitgenodigd werden. Deze methode houdt zichzelf in stand. Bij jongere kinderen speelt vaak mee of de ouders elkaar al kennen. Daarnaast is de behoefte aan vrienden niet voor ieder kind gelijk. Sommige kinderen hebben graag veel vrienden, anderen geven de voorkeur aan één of twee.

Populariteit
Het hoeft dus niets negatiefs te zeggen van je kind of over andere kinderen, als je kind niet uitgenodigd wordt voor een feestje. Wees voorzichtig met negatieve conclusies trekken en zeker met dit over te brengen op je kind. Dat neemt echter niet weg dat kinderen soms ook wreed met elkaar kunnen omgaan. Leeftijdsgenoten wijzen een kind soms af als zijn uiterlijk anders is dan dat van de andere kinderen uit de klas of buurt. Ook andere kenmerken die je kind anders maken dan anderen kunnen een reden zijn voor geringere populariteit, zeker als deze kenmerken gepaard gaan met een laag zelfvertrouwen. Een afwijzing kan ook te maken hebben met hoe jouw zoon of dochter zich ten opzichte van andere kinderen gedraagt. Zwakke sociale vaardigheden kunnen een rol spelen. Voor een kind dat kan samenwerken, kan delen en in staat is om belangstellend naar anderen te zijn, is het gemakkelijker om vrienden te maken dan wanneer het hierin niet behendig is.

Benoem de emotie
Er niet bij horen, is voor veel mensen een grote angst. Wat is het moeilijk als je ziet dat je kind er niet bij hoort! Wat zou je dit graag willen oplossen en rechtzetten. Helaas werkt het meestal niet op die manier. Teleurstellingen horen bij het leven, maar daar is beter mee om te gaan in een veilige omgeving. Je kind heeft daarom vooral jouw steun in de ontwikkeling van zelfvertrouwen nodig. Het beste is om de emotie te benoemen en begrip te tonen voor wat hij of zij voelt. Uit je niet negatief over het andere kind of over de ouders. Daar help je je zoon of dochter zeker niet mee. Als je kind geen aansluiting kan krijgen, ondanks je steun en begeleiding, is het verstandig om in gesprek te gaan met de leerkracht. In veel situaties kan de leerkracht wel oorzaken noemen en adviezen geven.

Geen dwang
Gezien dit alles denk ik dat ouders in het keuzeproces rondom een verjaardagsfeestje een opvoedende taak hebben. Moet je erin meegaan als je zoon besluit het vriendje waar hij het hele jaar mee speelt opeens niet uit te nodigen? Toestaan dat je dochter de hele klas uitnodigt, behalve één meisje, omdat zij soms wat raar doet? Ik denk dat je in dergelijke gevallen met het kind over sociaal gedrag in gesprek moet gaan. Van belang is wel dat het feestje voor alle betrokkenen feestelijk blijft. Een veel gehoord advies van scholen en ouders is het uitnodigen van een kind dat door anderen niet uitgenodigd wordt. Dit kan goed werken, maar zeker onder dwang ook het tegendeel bereiken.

Belangrijker is volgens mij om dit kind het hele jaar de kans te geven om erbij te gaan horen. Waarom zou een jongen of meisje uitgenodigd worden voor een feestje, maar niet voor een doordeweekse keer spelen? Laten we er voortdurend met elkaar op bedacht zijn dat elk kind een eigen plaats krijgt in de groep, zodat alle kinderen erbij mogen horen. Dat vinden wij allen wel zo prettig, ja, ja!

Marianne Golombek-Jansen