Zoonlief met de spikkels van het softijs tot in z’n haren. Dochter, terwijl ze zwetend haar laatste proefwerk maakt … Met de smartphone als continu gezelschap is een foto van ons kroost zo gemaakt én gedeeld. Is het eigenlijk wel verstandig om foto’s van je kinderen te delen op Facebook of Instagram, of maken we ons druk om niets?
Volgens dr. Justine Pardoen – specialist mediaopvoeding bij Bureau Jeugd & Media (mediaopvoeding.nl) – is het delen van foto’s op sociale media iets om bewust mee om te gaan. “Met het plaatsen van foto’s op sociale media leg je een spoor van je kind op internet vast, waar het niet om gevraagd heeft en mogelijk later niet blij mee is. Daarbij geef je kinderen op deze manier de boodschap mee dat jij hun identiteit bepaalt. Daarom is het jouw plicht om als ouder een bewuste keuze te maken, wat betreft het wel of niet delen van foto’s op sociale media. Wanneer je alles van jouw kind online plaatst, maak je naar mijn mening inbreuk op de integriteit van je kind. Houd daarom bij het maken en delen van foto’s altijd de stem van jouw kind in je achterhoofd, met de vraag: waarom zet je deze foto online?”‘Bedenk telkens: waarom zet ik deze foto online?’Justine vindt het belangrijk dat kinderen zeggenschap hebben over hun foto’s en dat ouders daarnaar luisteren. “Kinderen moeten zich leren afvragen of ze willen dat er foto’s worden gemaakt en gedeeld, en leren aangeven als ze dat onprettig vinden. Zo leer je een kind weerbaar te zijn.” Alleen bekendenRenske Oskam – moeder van twee zonen (5 en 2 jaar oud) en orthopedagoog – is geen voorstander van het delen van foto’s. Zij heeft nog nooit een foto van haar kinderen op sociale media geplaatst. “Zo’n foto gaat er nooit meer af en ik kan niet overzien wat er allemaal mee kan gebeuren. Bovendien wil ik niet voor mijn kinderen bepalen wat anderen nu en vooral later over hen kunnen vinden op internet. In mijn werk zie ik waartoe foto’s op sociale media kunnen leiden, daarom wil ik mijn jongens vroeg voorlichten over de gevolgen. Ik deel alleen foto’s met bekenden via WhatsApp, omdat ik denk dat die mensen er geen misbruik van maken.”‘Voor bedrijven zijn persoonsgegevens – waaronder afbeeldingen van gezichten – het nieuwe goud’Volgens Justine bestaan er inderdaad risico’s, wanneer je foto’s van jouw kinderen op sociale media deelt, met als heftigste voorbeeld dat foto’s in handen van criminelen of pedofielen terecht kunnen komen. Justine: “Denk aan foto’s die bewerkt worden tot seksueel getint materiaal, maar ook aan identiteitsfraude of grooming. Er zijn echter ook andere vormen van misbruik. Voor bedrijven zijn persoonsgegevens – waaronder afbeeldingen van gezichten – het nieuwe goud. Daar staan ouders te weinig bij stil. Mijn bezwaar is daarbij dat, als een kind eenmaal 18 jaar is, zijn hele identiteit met een enkele muisklik te vinden is, terwijl het kind dat misschien niet wil.” ToestemmingPatricia Batelaan – moeder van een zoon van 8 en juf op een protestants-christelijke basisschool – maakt en deelt graag foto’s van haar zoon. Over gevaren maakt ze zich geen zorgen. “Mijn Instagram kun je alleen volgen als ik daar toestemming voor geef en op Facebook deel ik alleen foto’s met vrienden. Iemand die kwaad in de zin heeft, kan inbreken in mijn telefoon of laptop. Ik maak en deel graag foto’s, omdat ik trots ben op mijn zoon en het gezellig vind om anderen, zoals mijn opa en oma, te laten zien wat wij doen. Mijn zoon krijgt wel steeds meer een eigen mening over welke foto’s hij wel (of niet) gedeeld wil hebben, daar luister ik naar. Ook vraag ik ouders van vriendjes en leerlingen altijd om toestemming, voordat ik een foto deel. Op school moeten ouders schriftelijk toestemming geven voor het maken en delen van foto’s van hun kinderen. We letten er bij andere kinderen altijd op dat zij niet gek op de foto staan of bijvoorbeeld een te kort broekje dragen.”‘Ik maak en deel graag foto’s, omdat ik trots ben op mijn zoon’FatsoenMoet je eigenlijk altijd toestemming aan ouders vragen, voordat je een foto deelt? Wel volgens Justine: ”Het delen van foto’s voor scholen en clubs is geregeld in de AVG (Algemene verordening gegevensbescherming, red.). Bij particulieren is dat niet zo, maar ik vind het een kwestie van fatsoen. Is er iemand in jouw omgeving, die desondanks foto’s van jouw kinderen deelt, dan kun je vragen of hij/zij die verwijdert, tot aan de rechter aan toe.” Tegelijkertijd vindt Justine dat ouders niet te krampachtig moeten worden. “Kinderen worden al vanaf het moment dat ze in de buik zitten, gefotografeerd ze groeien ermee op. Je kunt foto’s maken, maar deel die beperkt en denk na over de mogelijke gevolgen. Stel jezelf altijd de vragen: Wat zou mijn kind over vijftien jaar van deze foto vinden? Met wie wil ik deze foto delen? Houd ik de regie over dit materiaal? Zo maak je een bewuste keuze.Tekst: Janet de Vos