Gezinsmoment – Gebrokenheid en verzoening tussen mensen

Doel van het gezinsmoment

In dit gezinsmoment ontdekken de kinderen samen met hun ouders aan de hand van de geschiedenis van Jozef en zijn broers dat de relaties tussen mensen onderling niet meer zijn zoals God het heeft bedoeld. Door de zondeval is er namelijk ruzie, jaloezie, gebrokenheid, afgunst en wantrouwen gekomen. Maar tegelijkertijd ontdekken de kinderen dat je door Gods genade ook een ander, zelfs degene die jou haat, kan vergeven en liefhebben. Dat zie je in het voorbeeld van Jozef. Dan ga je op de Heere Jezus lijken.

Intro

Variant 1:
Test met elkaar een stukje vertrouwen door het volgende spelletje. Laat één iemand met zijn rug naar een andere staan. De ander gaat achter hem/haar staan zodat zij hem/haar kan opvangen. Tel samen tot drie en degene die met de rug naar de ander staat laat zich achterover vallen terwijl de ander hem/haar opvangt. Wie durft de ander te vertrouwen? En hoe betrouwbaar is degene die de ander opvangt? Ga kort met elkaar in gesprek waarom je een ander juist wel of niet kan vertrouwen.

Variant 2:
Denk met elkaar na over wat vriendschap voor jullie betekent. Schrijf op een groot vel papier vriendschap is voor mij… Laat de kinderen nu allerlei dingen opschrijven of tekenen die volgens hen te maken hebben met vriendschap. Ga daarna kort met elkaar in gesprek wat vriendschap zo fijn maakt.

Bijbelgedeelte(n)

Kies één van onderstaande manieren om na te denken over verbroken relaties én herstel en vernieuwing aan de hand van de geschiedenis van Jozef.

Bijbelverhaal
Omdat de hele geschiedenis van Jozef te lang is om in één keer te vertellen hebben we ervoor gekozen twee gedeeltes uit te lichten waar het specifiek gaat over de ruzie en jaloezie die er was én de verandering en het herstel van de relatie van Jozef met zijn broers. Jullie kunnen ervoor kiezen om zelf in het kort te vertellen waar het begin van het verhaal over gaat (de dromen en de jas) en wat er met Jozef in Egypte allemaal gebeurde voor zijn broers kwamen (Potifar, de dromen in de gevangenis en de droom van de farao).

Vertel of lees het verhaal uit een kinderbijbel over Jozef die door zijn broers in de put wordt gegooid en verkocht wordt aan de slavenhandelaren die op weg zijn naar Egypte. Ga daarna verder met het verhaal over de hereniging van Jozef met zijn broers in Egypte

Platen en gesprek
Bekijk plaat 6-17 en ga daarna met elkaar in gesprek aan de hand van onderstaande vragen

• Kijk op plaat 6 eens naar de kleren van Jozef. De broers hadden niet zo’n mooie jas van hun vader gekregen. Wat vonden de broers daarvan?
• Zijn de broers blij dat Jozef hem op komt zoeken als je plaat 7 en 8 bekijkt? Hoe zou dat komen?
• De broers zijn zo jaloers en boos op Jozef dat ze hem zelfs willen doden. Er is één broer die dat wil voorkomen en een ander plan bedenkt. Kijk maar eens naar plaat 9 en 10. Weet jij welke broer dat is? Wat wilde hij stiekem doen?
• Wat doen de broers als Jozef eenmaal in de put is gegooid? Kijk maar naar plaat 12. Hoe zou Jozef zich gevoeld hebben in de put?
• Wat zie je in de verte voorbij komen op plaat 13. De broers bedenken een gemeen plan. Weet jij wat ze deden met Jozef?
• Als Ruben later terug komt ontdekt hij wat zijn broers hadden gedaan. Ruben was de oudste en dus verantwoordelijk voor zijn broers. Bekijk plaat 15. Wat vindt hij van het feit dat zijn broers Jozef hebben verkocht?
• Kijk nu tot slot naar plaat 16 en 17. Wat vertellen de broers aan hun vader? En hoe reageert hij?
• Kun je een paar gevolgen noemen van de jaloezie en boosheid die er was in de relatie tussen Jozef en zijn broers?
• Ben jij weleens jaloers? Wat is er verkeerd aan?

Bekijk plaat 3-17 en ga daarna met elkaar in gesprek aan de hand van onderstaande vragen:

• Jaren later gaan de broers naar Egypte om koren te kopen, omdat er in Israël hongersnood is. Bekijk plaat 3. Wat doen de broers als ze aankomen? Wat had Jozef ook alweer gedroomd, jaren geleden? En wat vonden de broers daar toen van?
• Wat is Jozefs reacties op de komst van al zijn broers als je naar plaat 4 kijkt?
• En wat doet Jozef voor zijn broers op plaat 5? Wat vindt je daarvan als je denkt aan wat zijn broers hem hebben aangedaan?
• Wat moesten de knechten van Jozef doen als je kijkt naar plaat 6 t/m 9? En weet jij wat voor gevolgen dit had voor de broers?
• Aan de reactie van de broers (zoals je ziet op plaat 10 en 11) merkt Jozef dat zijn broers zijn veranderd. Wat doet dit met hem als je kijkt naar plaat 12 en 13?
• Jozef maakt zich vervolgens bekend aan zijn broers zoals je kunt zien op plaat 14-16. Wat gebeurd er op plaat 17? Kijk nog eens terug naar plaat 11 uit het eerste deel van het verhaal toen ze hem in de put gooiden.
• Wat is het gevolg van de vergeving en verzoening die Jozef zijn broers schenkt voor hun relatie? Op wie lijkt Jozef als je ziet hoe hij met zijn broers omgaat?

Bijbelstudie
Lees met elkaar Genesis 37:17-35 en beantwoord de vragen.

• Welk plan bedenken de broers van Jozef en op welke toon praten ze over hem als je vers 19 en 20 leest?
• Ruben probeert hem nog te redden door een ander plan te bedenken. Welke reden/redenen kan je bedenken waarom hij dat probeert?
• Lees eens in vers 25 wat de broers gaan doen. Wat zegt dit over hun karakter en hun relatie met Jozef?
• Wat voor ander plan bedenkt Juda als je vers 26-28 leest? Wat zou het motief van Juda geweest zijn om dit zo te bedenken (hebzucht of medelijden?)
• Wat is de reactie van Ruben als hij ontdekt dat Jozef is verkocht? Lees maar in vers 29.
• Wat doen de broers om voor hun vader te verbergen wat ze met Jozef hebben gedaan? Lees maar eens in vers 31 en 32. Weet je nog wie ook iemand had bedrogen door een geitenvel te gebruiken? Zoek het maar eens op in Genesis 27:16
• Welke zonden kan je noemen die voortkwamen uit de jaloezie en afgunst die de broers hadden ten opzichte van Jozef? En wat gebeurde er hierdoor met hun vader als je vers 34 en 35 leest.

Lees nu nog met elkaar een aantal stukjes over de tweede komst van broers in Egypte en beantwoord daarna de vragen.
Genesis 43:26-30 en vers 34, Genesis 44:1-5, 11-17 en vers 33-34, Genesis 45:1-5

• In vers 26-30 lees je hoe de broers voor de tweede keer in Egypte komen en dit keer hun jongste broer Benjamin bij hebben. Hoe reageert Jozef hierop? Wat kun je zeggen van zijn gevoelens voor zijn jongste broer?
• Wat doet Jozef om zijn broers te beproeven? Dit kun je lezen in vers 34.
• Jozef wil zijn broers nog meer beproeven en bedenkt daarvoor een plan zoals je kunt lezen in Genesis 44:1-5. Wat wilde Jozef testen denk je?
• Wat was de reactie van de broers van Jozef op deze beproeving als je vers 11-17 leest? Welke verschillen kun je benoemen als je kijkt naar hoe ze met Benjamin omgaan en hoe ze vroeger met Jozef omgingen?
• Over welke misdaad spreekt Juda in vers 16?
• Juda besloot in het gedeelte wat we hiervoor lazen dat Jozef verkocht moest worden. Wat doet Juda nu? Lees eens vers 33 en 34. Wat is hierin anders dan destijds met Jozef?
• Nu Jozef heeft gezien dat zijn broers zijn veranderd kan hij zich niet meer bedwingen en maakt zich bekend bij zijn broers. Hoe zal dat voor hen geweest zijn denk je? Lees maar eens in vers 3.
• Op welke manier probeert Jozef het schuldgevoel van zijn broers weg te nemen als je vers 5 leest? Waardoor kon Jozef dit zo zien denk je? En op wie lijkt Jozef hierin?

Activiteiten

Kies uit onderstaande activiteiten wat past bij jouw kind(eren).

Woorden & taal
Nodig: Pen en papier
In het verhaal van Jozef zie je wat harde woorden (van de broers) en goede woorden (van Jozef) uitwerken. Vaak beschadigen we een ander met onze woorden (denk aan schelden, pesten, ruzie maken). Onze verkeerde gedachten komen naar buiten en doen een ander pijn. Schrijf een verhaal waarin je ook ziet dat iemand door de kracht van God een ander kan vergeven en goede in plaats van harde woorden spreekt.

Bewegen
Nodig: touw of een sjaal o.i.d. om als streep in het midden te leggen.
Laat iedereen aan één kant van de streep gaan staan. Welke dingen horen volgens de kinderen bij vriendschap? Laat ze over de streep gaan als ze vinden dat het bij vriendschap hoort. Ga over de streep als je vindt dat dit bij vriendschap hoort

• Samen spelen
• Ruzie maken
• Van dezelfde dingen houden
• Jezelf kunnen zijn
• Elkaar kunnen vertrouwen
• Hetzelfde grappig vinden
• Je speelgoed met elkaar delen
• Niemand anders mag meedoen
• Geheimen delen
• Je spreekt dezelfde taal
• De ander vergeven als er iets fout gaat / sorry zeggen
• Allebei in God geloven

Noem alles nu opnieuw maar laat ze nu over de streep gaan als ze dit makkelijk vinden. Als ze blijven staan vinden ze dit dus moeilijk. Ga kort in de gesprek met de kinderen waarom sommige dingen makkelijk en andere dingen juist moeilijk zijn.

Knutselen
Nodig: voor jonge kinderen stroken papier, voor oudere kinderen gekleurde touwtjes.

Voor jonge kinderen:
Maak (samen) een mooie vriendschapsslinger. Vraag aan je kind waar hij of zij aan denkt bij vrienden. Schrijf dit op de stroken. Laat het kind nu een slinger maken van de stroken (begin met een rondje van de eerste strook, haal daar de tweede strook doorheen voordat je deze vastmaakt etc.).

Voor oudere kinderen:
Laat je kind / de kinderen twee vriendschapsarmbandjes maken met de gekleurde touwtjes, één voor hen en één voor hun vriend/vriendin. Als je vrienden met elkaar bent ben je net als die touwtjes met elkaar verbonden en vervlochten.
Zie voor knoopvoorbeelden bijlage 1.

Experimenteren
Nodig: groot glas, theelepel, water, kurkuma, soda
Vul het glas met water en doe er een beetje kurkuma in, roer dit door totdat het water geel kleurt (geel is in de kunst vaak de kleur van jaloezie). Laat nu je vader of moeder een theelepel soda in het water te doen. Wat gebeurt er met het water (dit wordt rood door de reactie van kurkuma op soda). Aan wat doet je de kleur rood denken? (het bloed en de vergeving van Jezus).

Ga kort met de kinderen in gesprek dat het niet goed is om jaloers te zijn en dat dit een relatie kapot kan maken (zoals bij Jozef en zijn broers). De Heere Jezus kan en wil ons door Zijn bloed vergeven hiervoor. Ook kan en wil Hij ons door de Heilige Geest helpen om juist niet jaloers te zijn. Wat hebben we Hem nodig!

Filosoferen – vriendschap tussen ongelijken
Nodig: kaartjes met kenmerken van vriendschap (zie bijlage 2)
Knip de kaartjes met kenmerken van vriendschap uit. Laat de kinderen nu om de beurt de kaartjes van boven naar beneden op volgorde leggen. Wat zij het belangrijkste vinden in vriendschap leggen ze bovenaan, wat ze het minst belangrijk vinden leg je onderaan. Ga hierna met elkaar in gesprek over de volgorde van de kenmerken. Waarom vindt iemand iets belangrijk? Of waarom juist niet?

Kijktafel
Nodig: een mooie ondergrond (gekleurd papier, stukje stof, houten plateau, dienblad), plaat van het verhaal van Jozef (kinderbijbel), de te leren Bijbeltekst, gebroken hart, (houten) kruis, dingen die de kinderen zelf symbool vinden staan voor vertrouwen, vriendschap maar ook verdriet en gebrokenheid.

Muziek
Nodig: Bijbel, pen en papier
In de bijbel staan veel psalmen over vertrouwen (op God en op mensen), liefde en vriendschap. Een voorbeeld van zo’n psalm is psalm 146. Lees die eens door met elkaar of zing met elkaar vers 2 en 3. Als je naar de berijmde psalm kijkt, wat valt je dan op aan hoe vers 4 t/m 8 begint? Wat zou dit denk jij zeggen over wie je moet en kan vertrouwen? Zou jij zelf ook een psalm kunnen schrijven over vertrouwen op God?

Suggesties om te zingen:

• Groot is uw trouw o Heer
• Jozef zoekt zijn grote broers
• Psalm 133:3
• Psalm 103:9
• Psalm 111:5

Bijbeltekst(en) memoriseren

Kies één van onderstaande Bijbelteksten en zet deze op een centrale plek, het liefst met ondersteunende spullen. Spreek dagelijks met elkaar de tekst hardop uit. Leg moeilijke woorden eventueel uit, en herhaal deze uitleg totdat de kinderen zelf aangeven dat ze de betekenis kennen.

• Spreuken 3:3-4
• 2 Timotheus 2:13

Bronnen

• Bron 1 (knutselopdracht): GezinsmomentVriendschapVerbonden.pdf (bijbelsopvoeden.nl)
• Bron 2 (filosofie opdracht): Gespreksidee-wat-is-vriendschap_Filosovaardig.pdf (portalengroep.nl)
• Bron 3 (experimenteren): uit ‘Knetteren en knallen’ van Hanna Holwerda