Gamen

Al van jongs af aan komen ze in contact met digitaal speelgoed, spelcomputers voor peuters en spelletjes op de tablet. Ze groeien op in een wereld die nog maar weinig lijkt op die waarin wij opgroeiden. Dat maakt het voor ons lastig om te bepalen wat goed is, of om in te schatten welke kennis en vaardigheden ze nodig hebben. Bovendien zijn er nog geen duidelijke langetermijneffecten van gamen bekend. Toch is het aan ons om ze goed te leren omgaan met al deze nieuwe mogelijkheden om hen te begeleiden en te leren hoe ze de Bijbel kunnen toepassen in hun dagelijks leven, ook op dit terrein. Laten we ons erin verdiepen en deze belangrijke uitdaging aangaan, zodat gamen leuk blijft!

WEET WAT ER SPEELT
Een medewerker van een adviesbureau rond mediaopvoeding zei eens: “Als je vraagt welke game je kind speelt en je weet niets meer te zeggen dan: ‘Het is iets met een tank’, is dat hetzelfde als wanneer iemand vraagt op welke sport je kind zit, zeggen: ‘Het is iets met een bal’.” De komst van internet, smartphones en tablets heeft de ontwikkeling van games de afgelopen jaren een enorme vlucht gegeven. Inmiddels zijn er zoveel verschillende soorten games, dat je nauwelijks over gamen in algemene zin kunt spreken. Vijf uur per dag Call of Duty spelen is iets heel anders dan af en toe een moment van verveling overbruggen met een app als Don’t touch the spikes. Het is dan ook een hele kunst om goed op de hoogte te blijven van het actuele aanbod en van wat populair is onder kinderen en jongeren. En de ontwikkelingen gaan in razend tempo verder. Heb je net die ene game leren kennen, dan wordt er een nieuwe versie gelanceerd met nieuwe opties of is er intussen alweer een andere game populair.

Gelukkig wordt niet van je gevraagd om álles bij te houden, maar wel de ontwikkelingen in de leefwereld van de kinderen om jou heen, zodat je weet wat ze op hun pad kunnen tegenkomen en daarop kunt inspelen.Zoek uit wat de games inhouden, informeer bij andere ouders en ga erover in gesprek met je kind. Kijk eens mee of speel mee! Vaak vinden ze het erg leuk om te laten zien hoe het werkt, wat ze doen en waarom ze het zo leuk vinden. Verdiep je in de wereld van je kind, toon belangstelling en betrokkenheid. Het bouwt jullie relatie op en je kunt veel beter inschatten wat hij nodig heeft om goede keuzes te maken. Bovendien neemt hij je meer serieus en zal hij je meer vertellen, als blijkt dat jij weet waar je het over hebt.

Tip:
Op YouTube kun je filmpjes vinden van bekende gamers terwijl ze bepaalde games spelen. Zo krijg je een levendig beeld van hoe zo’n game werkt en wat er allemaal in gebeurt.

KANSEN EN RISICO’S
Zijn al deze ontwikkelingen op het gebied van gamen nu een verrijking of een gevaar? Voor- en tegenstanders buitelen vaak over elkaar heen, maar de voorstanders van games lijken inmiddels de boventoon te voeren. Tijdens het gamen worden allerlei hersengebieden geactiveerd: motoriek, gehoor, zicht, geheugen, emoties, ervaringen, beslissingen nemen, situaties inschatten, problemen oplossen, contact en afstemming met andere spelers, et cetera. De spelervaring is intens, wat de speler veel plezier geeft en er tegelijk voor zorgt dat hij op deze manier veel kan leren. Dit wordt bijvoorbeeld in het onderwijs en in de zorg benut, waarvoor steeds meer ‘serious games’ worden ontwikkeld om kennis en vaardigheden over te brengen. Games kunnen dus positief bijdragen aan leerprocessen en het stimuleren van gedragsverandering.

Maar er zijn ook risico’s. De aanmaak van dopamine en adrenaline tijdens het gamen, zorgen ervoor dat alert, actief en gelukkig voelt. Je wilt doorspelen en verder komen. Bovendien beïnvloedt adrenaline de tijdsbeleving: de tijd lijkt langzamer te gaan. Voor je het weet, speel je veel langer dan je van plan was. Het licht van het beeldscherm remt tegelijkertijd de aanmaak van melatonine, het hormoon dat er ’s avonds voor zorgt dat je tot rust komt en in slaap valt. Beeldschermgebruik zorgt ervoor dat je dit hormoon minder aanmaakt, waardoor je niet merkt dat het bedtijd is. Te lang ’s nachts doorgaan en een (chronisch) slaaptekort opbouwen is een van de veelvoorkomende risico’s bij fanatieke gamers. De concentratie en motivatie overdag gaan omlaag, wat problemen kan geven op school of werk.

Veel gamers vinden in het gamen de grootste uitdaging: ze worden steeds aan het denken gezet, ontwikkelen vaardigheden, bedenken strategieën en willen andere spelers verslaan. Dit kan hen zo in beslag nemen, dat ze in gedachten voortdurend bezig zijn met hun game, ook als ze niet aan het gamen zijn. Jezus zei: ‘Want uit de overvloed van het hart, spreekt de mond’ (Mattheüs 12:34). Hoe kun je ervoor zorgen dat gamen niet centraal komt te staan in hun hart, in hun denken en in hun handelen? Door enerzijds het evenwicht te bewaken tussen gamen en andere activiteiten en anderzijds het bewust voor te leven en door te geven wat echt prioriteit heeft. Wees niet bang om in te grijpen en bij te sturen zodra je merkt dat gamen een te grote plaats inneemt. Op www.gameninfo.nl kunnen jongeren een test doen om te zien of hun gamegedrag problematisch is. Dit heeft natuurlijk ook weerslag op het geloofsleven van de jongere. Hij zal ongezonde patronen moeten doorbreken en vervangen door gezonde. Ook zal hij opnieuw naar zichzelf en zijn omgeving moeten leren kijken en God weer op de eerste plaats in zijn leven zetten. Het is belangrijk dat iemand in deze fase naast hem loopt en hem begeleidt!

WAAR LEG JE DE GRENS?
Duidelijke grenzen helpen om gamen leuk te houden en frustraties te voorkomen. Maar waar leg je de grens? Zowel praktisch (zoals gametijd), als inhoudelijk. De gametijd vaststellen voor kinderen en jonge tieners is vaak nog wel te doen. Bij oudere tieners die fanatiek gamen, wordt dat al veel lastiger! Het handhaven van de afgesproken tijd is helemaal een kunst. Werk je met een kookwekker? Hou je de tijd zelf goed in de gaten? Stel je technische blokkades en beperkingen in? Realiseer je dat het voor de meeste kinderen en jongeren niet te doen is om zelf de grenzen aan te houden de aantrekkingskracht is gewoon te groot en ze zijn nog impulsief en beïnvloedbaar. Je kind heeft jou hierbij nodig! Grenzen die je stelt zijn afhankelijk van de leeftijd, het karakter en de omstandigheden van het kind en van wat jij belangrijk vindt, wat jij wil meegeven in zijn leven. De volgende factoren kunnen helpen bij het bepalen van praktische grenzen: Hoe is het met eten, bewegen en slapen? Welke andere hobby’s, sporten en activiteiten heeft hij naast het gamen?Hoe is zijn vriendenkring? Heeft hij een of meer goede vrienden met wie hij tijd doorbrengt (offline!)?

Welke games spelen zijn vrienden en welke grenzen krijgen die thuis mee? Kun je contact leggen met de ouders van zijn vrienden voor afstemming? Wat houdt hem bezig? Waar is zijn hart vol van? Hoe gemotiveerd is hij voor de game(s) en hoe beïnvloedbaar is hij? Waar is hij goed in? Hoe kan hij zijn talenten ontwikkelen als volgeling van Jezus? De inhoudelijke grenzen zijn moeilijker om te bepalen. Welke games mag je kind wel of niet spelen? Hoe bepaal je dat? Welke elementen vind je oké en welke niet? Waar leg je de grens als het gaat om geweld in een game, taalgebruik, occulte of seksuele elementen? Bij het gamen ben je als speler actief bezig allerlei hersengebieden zijn bij het spelen betrokken. Dat maakt de impact van games groot. Hierdoor kun je beter leren en nieuwe vaardigheden opdoen, maar hebben ook minder positieve elementen een grotere impact. Waar legt je partner deze grenzen? Vaak kijken mannen en vrouwen heel verschillend naar bijvoorbeeld agressieve games. Gelden deze grenzen ook voor televisie, films, muziek of (strip)boeken? Waarom wel of niet? Je kind zal zich dit zeker afvragen!

Je kind kijkt naar jou en verwacht van jou duidelijkheid. Als jij de grens niet stelt, niet duidelijk bent of geen goede onderbouwing hebt, dan is de kans groot dat hij deze duidelijkheid van niemand krijgt. Tegelijk ben je een voorbeeld, ook in de puberteit. Je kind is geneigd om jouw voorbeeld te volgen. Waar leg jij de grens voor jezelf? Welk voorbeeld geef jij?

TIP
Bij het boek 'All in the game' hebben we een werkboek ontwikkeld voor kinderen, met allerlei werkvormen en opdrachten. Eén module gaat helemaal over grenzen en biedt je veel handvatten om hierover met je kind(eren) in gesprek te gaan.

EN NÚ ZET JE HEM UIT!

Veel frustraties ontstaan op het moment van stoppen met gamen. Je kind houdt zich wijselijk stil en gamet vrolijk door als de tijd allang voorbij is. Of probeert met smoesjes de tijd op te rekken: ‘Ik moet dit level nog even afmaken’. Je hoort jezelf geïrriteerd roepen: ‘En nú zet je hem uit!’ Soms helpt dat, voor dat moment, maar meestal niet. Hoe kun je dit anders aanpakken? Maak goede afspraken en weet waar je voor staat. Hoe kijk je aan tegen games? Wat vind je leuk en goed? Wat vind je niet goed? Wat wil je je kind meegeven aan normen en waarden? Welke patronen wil je je kind aanleren in zijn leven? Denk bijvoorbeeld aan sport, face to face contact met vrienden, gezinsmomenten, kerk, huiswerk, nachtrust, huishoudelijke taken en hobby’s. Wat doe jij om te investeren in een goede band met je kind? Hoe meer je aandacht gericht is op de relatie met je kind, op de positieve dingen die je mee wilt geven en op de leuke activiteiten waar je kind aan deelneemt, hoe meer ze zullen toenemen.TIPPlan een vast wekelijks moment met je kind, waarop jullie samen iets doen en onverdeelde aandacht voor elkaar hebben: voetballen, schaken, een spelletje spelen of de natuur in.

SAMEN MET GOD
Onze taak als ouders en opvoeders is om onze kinderen en jongeren op te voeden samen met God en hen vertrouwd te maken met Gods Woord. In het gezin, in de kerk en in ons contact met hen mogen ze groeien, en leren wat het betekent om Jezus te dienen en te volgen. We mogen naar God opkijken, Hij wijst ons de weg (Psalm 16:11, Psalm 119:105). En onze kinderen! Eén van de belangrijkste dingen die je kunt doen, is net zoals Job elke dag bidden voor je kind. En hem leren om zelf elke dag te bidden en stille tijd te houden. Hoe moeilijk dat misschien ook is in deze drukke tijd, het is dé bron voor je leven! Een uitgebreidere versie van dit artikel vind je op de websitevan Raise Up.