Troosten - Het toppunt van hechting

Het toppunt van hechting is: wanneer een kind troost aan de gehechtheidsfiguur ontleent in tijden van angst, pijn, nood en spanning. Daarom is het zo’n belangrijke opdracht als ouder om een goede trooster te worden! De ervaring van je kind daarbij is doorslaggevend, die moet troost aan jou ontlenen.

Een van de meest concrete en zuivere kenmerken van veilig gehechte kinderen is, dat ze sneller te troosten zijn door hun gehechtheidsfiguur dan onveilig gehechte kinderen. Als veilig gehechte kinderen verlaten worden door hun ouder, vinden ze bij terugkomst sneller het vertrouwen in hun de ouder terug dan onveilig gehechte kinderen. Onveilig gehechte kinderen kunnen aanhoudend blijven jammeren, ook alsde ouder hen troost. Overigens zegt de mate van verdriet als de ouder uit beeld is meer over het temperament van de baby dan over de hechting. De wijze van hereniging is dus het meest kenmerkend voor de hechting.

Hoe word je een goede trooster?

• Troost niet door af te leiden met speelgoed, maar door jouw liefdevolle aanraking en er volledig voor je kind te zijn.
• Reageer abrupt op signalen. De persoon die abrupt reageert op signalen van het kind, wordt later door het kind als dé gehechtheidsfiguur gezien.
• Leer de behoeften van je kind kennen. Weet dat aanraking net zo belangrijk als voeding is. Neem je kind regelmatig op schoot of draag hem tegen je aan als je loopt of fietst. Aanraking voorkomt veel stress/spanning en stimuleert hormonen waardoor jullie lief reageren op elkaar.
• Leer de specifieke voorkeuren van je kind kennen en houd daar rekening mee. Wordt je kind rustig door een verhaal te vertellen, te zingen of over zijn ruggetje te kriebelen?

EEN GEACCEPTEERD FENOMEEN WAT DE HECHTING BELEMMERT: EEN KIND IN SLAAP LATEN HUILEN

Een (huilend) kind heeft een trooster nodig. Daar zijn we het allemaal wel mee eens. Maar op één of andere manier vinden veel mensen dat dit niet geldt als je een kind te slapen legt. “Een baby moet dat gewoon nog leren” wordt dan verklaard. Maar vraag je je weleens af wat je je baby wil leren? Wil je je baby leren dat je even niet beschikbaar bent als hij gaat slapen? Of dat je er alleen bent als het huiltje hard genoeg is? Of… dat je er altijd bent als hij aangeeft dit nodig te hebben? Het valt me op dat veel ouders ook benoemen dat ze daarmee de zelfstandigheid van hun kind op het oog hebben. Bedenk wel: Een kind kan pas zelfstandig worden als het afhankelijk heeft kunnen zijn!

Je bent een relatie aan het opbouwen met je baby. Niet reageren op huilen werkt problemen met het uiten en reguleren van emoties in de hand. Dat is een niet te onderschatten signaal! Kinderen kroppen hun emoties op of uiten het simpelweg niet, terwijl er wel stress in hun lijfje is. Of ze kunnen woede moeilijk bedwingen en projecteren dit op klasgenootjes (bijten, pesten).

“Maar huilen hoort toch bij baby's?” denk je misschien. Jazeker, huilen is een gezonde emotie. Dat is bij baby’s niet anders dan bij jou. Als jij begint te huilen op een verjaardag zou het toch een beetje raar zijn als iedereen doorpraat en niemand reageert omdat iedereen denkt ‘huilen hoort bij mensen’? Huilen lokt een troostende reactie uit. Juist baby’s hebben die troost nog zo hard nodig om het basisvertrouwen in de ander te ontwikkelen. Huilen is een lichaamsreactie die het lichaam in balans houdt. Het lichaampje moet intensief werken als er spanning is en door huilen ontlaadt een baby. In tranen zijn veel stresshormonen te vinden, die worden letterlijk zijn lichaam uitgehuild. Het is zinvol als dit ontladingssysteem gezond werkt. Maar daar heeft je baby wel een goede trooster bij nodig. Na 20 minuten huilen neemt de stress met 400 procent toe! En wist je dat jouw stress net zo toeneemt als bij je baby, als je hem hoort huilen? Daarom is huilen zo moeilijk te negeren! Maar die toename van stress kan jij makkelijk voorkomen door je baby te troosten. Daarbij voorkomt voorspelbaarheid (bijvoorbeeld een vaste volgorde van activiteiten rond het ontbijt, zodat de baby herkent wat de volgende activiteit wordt) 40 procent huilen en dragen met een draagdoek (/veel liefdevol aanraken) vermindert huilen met 43 procent. Dit kun je niet zien als een optelsom, maar het wordt je wel duidelijk dat je veel kunt voorkomen!

Als je altijd reageert, ervaart een baby steeds minder afstand, want als het even huilt doordat het teveel afstand ervaart, ben jij er weer. Huilen is namelijk hechtingsgedrag. Een baby geeft daarmee aan dat de afstand tot de opvoeder te groot is geworden. Het lokt jouw nabijheid uit door te huilen. Bedenk dat een baby uitsluitend ervaart. Als je je baby in je armen hebt, ervaart het jouw liefde en nabijheid. Als je baby alleen in het wiegje ligt, ervaart het alleen te zijn, het voelt je liefde letterlijk niet. Daarom is lichaamscontact zo cruciaal in de eerste jaren en zeker de eerste maanden! Daarom is liefdevol aanraken de krachtigste manier van troosten.

Wat houdt troosten eigenlijk in?
Kortweg kun je troosten vertalen met geruststellen. Als je kind huilt, ervaart het spanning/stress, maar door te troosten, breng jij weer rust in het lijfje van je kind. Je kunt precies zien wanneer je kind troost (= steun) aan jou ontleent wanneer je kind gerustgesteld is.

Laten we eens kijken wat de Bijbel over troosten zegt. De Bijbel wordt namelijk niet voor niets het troostboek genoemd. In Johannes 14:16 belooft Jezus aan zijn discipelen dat hij de Vader zal bidden en God hen een andere (Hij kenmerkt zichzelf dus ook als Trooster) Trooster zal geven (de Heilige Geest). En hoe troost Hij dan?

• Allereerst laat Hij merken dat hij te vertrouwen is, dat Hij gisteren en heden dezelfde is. Altijd op zoek naar mensen aan wie Hij Zijn genade kan bewijzen. Dit komt kernachtig naar voren in Psalm 103:13: Zoals een vader zich ontfermt over zijn kinderen, zo ontfermt de HEERE Zich over wie Hem vrezen. En in Jesaja 49:15: Kan een vrouw haar zuigeling vergeten, zich niet ontfermen over het kind van haar schoot? Zelfs al zouden die het vergeten, Ík zal u niet vergeten.
• Daarnaast vinden we in Lukas 18:15 dat moeders hun kinderen bij Jezus brachten, opdat Hij hen zou aanraken! Dat aanraken een belangrijke manier van troosten is komt naar voren in Jesaja 66:11-13a: Opdat u mag zuigen en verzadigd worden aan haar vertroostende borst, opdat u zich met volle teugen mag laven aan de overvloed van haar luister. Want zo zegt de HEERE: Zie, Ik doe de vrede naar haar toestromen als een rivier, en de luister van de heidenvolken als een alles wegspoelende beek. Dan zult u zuigen, u zult op de heup gedragen en op de knieën vertroeteld worden. Zoals iemands moeder hem troost, zo zal Ík u troosten.
• Tenslotte lezen we dat God belooft deze aarde die ‘zucht’, te vernieuwen tot een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. In Openbaring 21 wordt heel sterk verwoord hoe God ons dan zal troosten: En God zal alle tranen van hun ogen afwissen en er zal geen rouw, jammerklacht of moeite meer zijn. God zegt niet "stop met huilen!", maar zal tranen drogen en de oorzaak van alle tranen wegnemen.

EERSTE HULP BIJ HUILEN

1. Troost door je kind tegen je aan te houden, zo mogelijk aankijken en communiceren.
2. Probeer te achterhalen waarom het huilt (er is altijd een reden om te huilen!)

• Kan je kind te veel/lang afstand ervaren hebben? Biedt dan nabijheid door een knuffel en/of oogcontact.
• Heeft je kind krampjes? Aai je kind van links naar rechts over het onderbuikje. Let op slecht te verteren voedsel (koemelk, druiven, pittig eten, etc.) en zoek met een specialist naar oplossingen om het welbevinden van je baby te vergroten.
• Treedt er geen verandering op en/of is er slecht interactie mogelijk? Zoek hulp van een specialist en sluit bij twijfel een medische oorzaak uit.