De Bijbel is een realistisch boek en dat is niet altijd makkelijk. Mensen sterven, doen elkaar verdriet, haten, vechten en moorden. Het lijkt de krant wel. En die laat je je kind ook nog niet lezen. Daarom kiezen veel kinderbijbels ervoor om alleen de mooie geschiedenissen te vertellen. Het verhaal van Ananias en Safira of de profetieën van Nahum zul je in de meeste kinderbijbels niet tegenkomen. Of ze belichten alleen de lieve kant van het verhaal (bijvoorbeeld de schattige dieren die naar de ark huppelen, het lot van de andere aardbewoners wordt buiten beschouwing gelaten). De illustraties doen hier vaak aan mee, door hun blije kleurtjes en lachende gezichten.
Ik denk dat we onze kinderen tekort doen als we al deze verhalen weglaten of bewaren tot later. Ze geven namelijk een compleet beeld van de geschiedenis van God met mensen. Als kinderen later ontdekken dat ze maar een deel van het verhaal hebben meegekregen voelen ze zich misschien bedrogen en verliezen ze juist hun vertrouwen in de oprechtheid van jouw geloofsopvoeding.
Tegelijk kun je de gewelddadige verhalen uit de Bijbel ook niet zomaar bij je kind droppen. Je moet ze wel duiden. Vanaf een jaar of acht kunnen kinderen de context begrijpen en meenemen. En die context is heel belangrijk bij dit soort geschiedenissen. Je kunt ze niet ‘los’ lezen. Gewelddadig ingrijpen van God staat altijd in een juridisch of pedagogisch kader. God straft nooit omdat Hij dat nu eenmaal leuk vindt of omdat Hij onvoorspelbaar is, zoals de goden uit die tijd.
Neem als voorbeeld de profetieën uit het boekje Nahum. Als je die sec leest schrik je je een hoedje. Dan is het goed om de context te begrijpen. Nahum profeteerde tegen het volk Assyrië dat toen op een verschrikkelijke manier huishield in de landen rondom. Hun wandaden kun je vergelijken met die van Hitler of IS. En ze waren oppermachtig, er was niemand die hen kon overwinnen. Als je dat weet, lees je de teksten van Nahum toch heel anders. Kinderen die regelmatig het jeugdjournaal kijken en beginnen te begrijpen wat een verschrikkelijke dingen mensen elkaar in oorlogen aandoen, kun je deze context uitleggen.
Of denk eens aan het bekende verhaal over de ark van Noach. In het prentenboek ‘De rode draad van Gods liefde’ hebben we er bewust voor gekozen om het zwarte van de slechtheid en het zwarte van Gods toorn te laten zien in de illustratie. Dat kan omdat het een prentenboek is dat in twaalf prenten het hele verhaal van Gods liefde voor mensen laat zien. Je begint bij God die de wereld uit liefde maakte en wilde dat de mensen zijn liefde aan elkaar zouden doorgeven. Als mensen dat niet doen wordt God boos en gaat Hij de wereld schoonmaken. Is zijn liefde dan opgehouden? Nee, kijk… in het geweld van al het zwart zie je Gods liefde terug in de redding van de ark! God maakt een nieuw begin!
Zo zijn de gewelddadige geschiedenissen steeds weer een keerzijde van de redding, een keerzijde van Gods liefde voor mensen. Het doel van deze verhalen is juist hoop en uitzicht. Daarom is het belangrijk om niet alleen het verhaal te vertellen, maar de boodschap die door het verhaal heen klinkt!
Ingrid Plantinga
Wil je meer lezen over Gods toorn en straffen in het Oude Testament dan is dit een waardevol boek: 'Wie is als Gij?' – dr. H.G.L. Peels
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Marion Weerman, orthopedagoog.