Verwennen of helpen

Doe ik het wel, of doe ik het niet? Belonen met cadeautjes... ik vind het altijd best een dingetje. Eigenlijk ben ik voorstander van belonen met ‘iets samen doen’. Bijvoorbeeld: ‘Als het jou lukt om vanavond niet meer je bed uit te komen, doen we morgen samen een spelletje voor het slapen gaan.’ Of: ‘Als jij vandaag zonder mopperen je huiswerk maakt, mag je kiezen wat we eten morgen!’ Zoiets.

Vanmorgen echter, terwijl ik met onze pleegdochter in de auto zat om haar naar school te brengen, deed ze mij een zeer kwetsbare, open ontboezeming. ‘Mam’, zei ze. ‘Ik probeer al zo lang om aan tafel te blijven onder het eten. Ik wil zo graag dat het lukt, maar het lukt me nooit. Steeds gaan mijn benen toch lopen. Steeds willen mijn handen een schermpje pakken om filmpjes te kijken. Ik wil het wel, maar het lukt me niet. Het lukt nooit.’

Ik pakte haar handje en keek haar van opzij aan. Haar gezichtje stond bedrukt. ‘Wat kan ik doen om jou te helpen, zodat het wel lukt?’ vroeg ik haar. Ze zuchtte. Haar schouders kwamen hoog omhoog en ploften met een moedeloos gebaar weer in. ‘Weet ik niet’, zei ze zacht.

‘Helpt het als je bij mij op schoot zit, tijdens het eten?’ vroeg ik haar. Vroeger hielp dat.

Ze schudde haar hoofd. ‘Helpt het als we steeds tegelijk een hap nemen?’ Was mijn volgende idee. Ze schudde opnieuw haar hoofd. Dit werd het niet.

Plotseling keek ze me aan, haar ogen hoopvol, haar vingertje in de lucht. ‘Ik denk dat kleine cadeautjes helpen’, zei ze. ‘Een mandje vol kleine cadeautjes. En dat ik dan steeds een cadeautje mag kiezen als ik de hele maaltijd aan tafel heb gezeten. Dat helpt denk ik. Ja, dat denk ik echt.’

Ik was in tweestrijd. Cadeautjes als beloning... het voelt als verwennerij. Tegelijk: Ik weet hoe graag ze haar doel wil halen, toch nog toe zonder resultaat. Ik weet hoe ze uitkijkt naar een succeservaring van aan tafel zitten, een hele maaltijd. Als een mand vol kleine cadeautjes nu helpt, als dat nu de oplossing is? Ik kan het toch proberen?

Ze kijkt nog steeds naar me op. Zachtjes klakt ze met haar tong. Ze is zeer zelfbepalend en ik twijfel nog steeds, als ik toch zeg: ‘Oké, we doen het. Ik maak een mand vol kleine cadeautjes, en jij blijft aan tafel. De hele maaltijd.’ Ze straalt, en klapt in haar handen. ‘Afgesproken!’ roept ze triomfantelijk.

Ik weet niet wie er nu gewonnen heeft: zij of ik. De cadeautjes zijn gekocht. Het mandje staat klaar. We zullen het zien, vanavond. Ik kies voor nasi. Dat vindt ze in elk geval lekker. De cadeautjes staren me aan. Vanavond weet ik wat het is: Verwennen of helpen...