Stop met lijstjes, begin met nadenken

Als jeugdwerkadviseur van het Interkerkelijk Kenniscentrum (IKC) en kartrekker bij Geloofstoerusting spreekt Marcel Vroegop geregeld met jongeren over popmuziek. Het vertrekpunt is daarbij voor hem heel helder: “Het gaat mij er niet om dat ik een lijstje pasklare antwoorden kan presenteren. Het is belangrijk dat jongeren zelf leren denken en gemotiveerde keuzes maken. Het valt me op dat zowel jongeren als ouderen die aanpak toch wel spannend vinden. Een jongere liet me na een workshop eens weten: "Kunt u niet gewoon een lijstje geven van welke artiesten 'oké’ zijn en welke niet? Want anders moet ik er zo over nadenken.” Tjah, had deze jongere me nu juist wel of niet begrepen?"

Hoe pakt hij het dan aan? “Ik probeer jongeren duidelijk te maken dat alle stemmen die zij in hun leven horen hen uiteindelijk een bepaalde kant op sturen. Ik gebruik graag het beeld van een zeilboot: welke wind laat je in de zeilen van jouw levensschip blazen? Welke kant word je opgestuurd? Houd je er erg in of je op koers bent naar een veilige haven? Het mooie van deze aanpak is dat je het daarmee kunt hebben over de totale impact die muziek heeft. Dan gaat het niet alleen over de tekst, maar ook over de context. De beleving, de sfeer, de intentie van de artiest en de gevoelens en uitwerking van een nummer. Ook woordeloze muziek, zoals trance, heeft impact en stuurt je een bepaalde kant op. Daarvan kan ik ze op deze manier bewust maken. Een jongere sloeg eens de spijker op de kop toen hij zei: "Maar dit gaat niet alleen over muziek. Dit raakt je hele leven.” Ik word echt heel gelukkig van zulke interacties. Dan denk ik: exact man, jij hebt het gesnapt! Muziek is maar een dingetje, het gaat om je hart, je leven, de koers en de eindbestemming in alle dingen.”

Een mooi voorbeeld van deze bredere doordenking rondom muziek ziet Marcel bijvoorbeeld bij dj Sefa. “Je merkt dat hij hier als artiest ook steeds meer mee worstelt. Sinds hij christen is, vraagt hij zich meer en meer af welke impact zijn muziek heeft, hoe het wordt ontvangen en in welke context het klinkt. Ook als er inhoudelijk geen bezwaar is kan de context er wel één zijn van wetteloosheid. In hoeverre heb je daarin verantwoordelijkheid als artiest? Als hij zich deze vragen al stelt, moet je dat als luisteraar uiteraard ook doen. En niet alleen in dit specifieke voorbeeld, maar in alles. Welke wind waait er en waar brengt het je?”

Marcel legt dit vaak uit met een beeld: “Stel jezelf als luisteraar voor als een soort douanier, die op wacht staat bij de grens van je hart. Het is de taak van de douanier om te controleren wat er binnenkomt. Een liedje is zo’n voertuig, met aan het stuur de artiest die een lading vol beleving en inhoud jouw leven wil invoeren. Wat doe je? Laat je hem door? Dat vraagt een bewuste omgang met muziek. Al te gemakkelijk oordelen we "klinkt lekker, dus deze mag doorrijden" en nemen we daarmee onze taak als douanier amper serieus. Is zo’n artiest eenmaal ons leven binnengereden, dan blijkt het bij een nader inzien verdraaid lastig om ze alsnog het land uit te zetten.”

Soms vragen jongeren aan hem: “Maar waar ligt dan de grens?” Dat vindt Marcel een gewetensvraag. “Ik vind het belangrijkste dat er echte bezinning op gang komt. Het is namelijk een gelaagd proces, waarbij je op meerdere fronten afwegingen maakt. Ik denk ook dat we als christenen onderling daarin tot verschillende afwegingen kunnen komen. Sommigen vinden dat beeld van de vrachtwagen daarom heel vervelend: geef ons gewoon een lijstje van goed en fout, want van nadenken worden we moe. Of de botte-bijl methodiek: orgel is top; de rest moet uit. Die aanpak heeft over duidelijkheid niet te klagen. Maar of die wettische aanpak de woorden van God geheel recht doen, waag ik ernstig te betwijfelen.

Wie in jonge jaren niet leert nadenken is op latere leeftijd ook niet in staat om anderen met wijsheid te leiden. De jongere van vandaag is de oudere en leidinggevende van morgen. Daarom is het zo belangrijk dat ze vandaag in staat zijn om gemotiveerde keuzes te maken. Welke aspecten spelen een rol? Welke waarden vind ik belangrijk? En de belangrijkste vraag: is er een intrinsiek verlangen om te kiezen voor het ware, het goede, het schone om Christus' wil? Wat je vandaag voor jezelf besluit is de richting die je morgen aan een ander meegeeft. Dan is het van onschatbaar belang dat je Christus verlangt te volgen, hebt geleerd om na te denken en Bijbelse antwoorden weet te vinden op actuele vragen.”