Stop maar in je spaarpot

“Het verschil is echter dat wij niet zeggen: Koop er maar voor wat je wilt. Wij zeggen van jongs af aan: Doe het maar in je spaarpot. We laten ze niet van alles zelf kopen. Als ze dat eenmaal gewend zijn, weten ze later niet hoe ze zelf de eindjes aan elkaar moeten knopen, als dat nodig zou zijn.

De tijd dat bijna iedereen alles kon kopen wat zijn hart begeerde, is voorbij. Ouders moeten de tering naar de nering zetten, willen ze de schoolboeken en studie van hun kinderen kunnen bekostigen. De regeringsplannen hakken er ook bij Martine en Pieter fors in. Met vier kinderen - in de leeftijd van vier tot zestien - kunnen ze nu nog goed rondkomen van het salaris dat Pieter verdient met lesgeven op een middelbare school.

Wat voor Martine en Pieter zelf heel gewoon is, zuinig omgaan met geld, proberen ze over te brengen op hun kroost. Pieter: „De drive om het ze te leren, krijg ik ook door mijn werk. Ik zie jongelui die iedere pauze iets uit de snoepautomaat halen en in een vrij uur standaard naar de snackbar gaan voor een patatje. Afgezien van het feit dat het heel ongezond is, jagen ze er op deze manier flink wat geld doorheen. Deze jongeren vinden het gewoon om geld uit te geven voor iets wat ze niet echt nodig hebben. Ik heb niets tegen een keer een zakje snoep uit de snoepautomaat, maar het is voor hen de normaalste zaak van de wereld dat ze dagelijks 1,50 euro uitgeven voor iets wat in de supermarkt nog niet de helft kost. Ik wil niet dat mijn kinderen hun geld zo erdoor brengen, zelfs niet als ze het hebben verdiend met vakken vullen.”

Hoe vinden jullie kinderen het dat ze toe moeten kijken als hun vrienden iets lekkers eten?
Martine: „Lastig, soms zelfs vreselijk moeilijk. De oudste is zelf niet zo’n snoeper, dus die heeft er duidelijk minder moeite mee dan de tweede, die de hele dag door kan eten. De oudste houdt z’n geld liever op zak dan dat hij het uitgeeft. Hij rekent af en toe voor zichzelf uit wat hij bespaart door niet met z’n vrienden mee te doen. Dat loopt flink op. De tweede heeft er meer moeite mee. Hij ziet wel in waarom wij er moeite mee hebben, maar het is verdraaid moeilijk voor hem als z’n vrienden in een vrij uur naar de snackbar gaan en hij de enige is die dat eigenlijk niet wil. Ga je dan niet mee of ga je wel mee en koop je gewoon niets of koop je iets kleins? Die keuze is heel lastig. Ik probeer hem tegemoet te komen door één keer per week iets lekkers mee naar school te geven: een reep chocola of een roze koek. Hij moet niet het gevoel krijgen dat hij nooit iets lekkers mag, want dan kan onze terughoudendheid ook averechts gaan werken.”

Hoe leren ze met geld omgaan als ze hun zakgeld alleen maar sparen?
Pieter: „Onze hoofdregel is: Geef alleen geld uit aan iets wat het echt waard is of wat je echt nodig hebt. Onze dochter van tien heeft pas een boek gekocht dat ze graag wilde hebben. Ze had nog een boekenbon liggen en heeft het resterende bedrag aangevuld uit haar spaarpot. En voor Martines verjaardag hadden ze pas van hun eigen geld iets gekocht. Dat vind ik een normale manier van omgaan met je geld. Om me heen zie ik dat kinderen veel vrijheid krijgen in het besteden van hun zakgeld, daarin gestimuleerd door het Nibud. Het is echt hun eigen geld, dus ze mogen ermee doen wat ze willen, is dan het idee. Dat vind ik niet slim. Je moet kinderen leren dat ze het geld dat ze krijgen niet per se hoeven uit te geven. Het is echt hun eigen geld, maar het is maar net wat je ze aanleert om ermee te doen. Als ze van opa en oma 5 euro voor hun rapport krijgen, kun je ze meenemen naar de speelgoedwinkel, maar je kunt ook zeggen: „Zo, dat is leuk, weer 5 euro erbij voor in je spaarpot. Hoeveel heb je nu al?” Dat zeg ik dan niet om ze gierig te maken. Het is om ze te laten zien dat vele kleintjes één grote maken. Al wil ik niet zeggen dat 5 euro een kleintje is...”

Hoe leer je ze geld te geven aan de kerk en andere goede doelen?
Martine: „Dat leren we ze vooral door het te laten zien. In ieder geval iedere zondag door de collecte. Ik vind het niet nodig dat ze zelf geld uit hun spaarpot halen om aan een goed doel te geven. Het zou natuurlijk best mogen, maar ik stimuleer ze daartoe niet. Als er een verkoping is van de kerk, krijgen ze allemaal 5 euro mee. Dat is de enige keer dat we zeggen: Dit mag niet in je spaarpot, dit moet je vandaag opmaken.”

Tips

• Reken voor hen uit hoeveel rijlessen ze kunnen betalen, als ze niets uit de snoepautomaat halen: 4 jaar x 40 weken x 5 dagen x € 1,50 = € 1200,00. Als je uit gaat van een rijles van 40 euro, kun je er 30 rijlessen van betalen.
• Stel als basisregel: Geld dat je krijgt, gaat in je spaarpot.
• Overleg over aankopen. Kunnen ze wachten tot hun verjaardag of tot de vrijmarkt, waar veel voor weinig te koop is?