Ouders zijn middellaars

Mogen ouders ten opzichte van de kinderen hun eigen gang gaan? De vraag stellen is de vraag beantwoorden. Nee dus.

De Bijbel is duidelijk op dit punt. Kinderen moeten gehoorzamen, ouders ook. Ouders mogen niet zomaar naar eigen inzichten handelen met de kinderen, alsof zij hun privé-bezit zijn. Paulus zegt in Ef.6:4 dat de vaders hun kinderen moeten opvoeden in de tucht en de terechtwijzing des Heren. 'Tucht' mag ook vertaald worden met 'onderwijs' (zie Staten­vertaling). Je krijgt dan te lezen: vaders voedt uw kinderen op vanuit het onderwijs en de vermaningen van Chris­tus! Wij zijn zo vrij om dat niet alleen op de vaders te betrekken, maar ook op de moeders.

Ouders moeten zich dus bij de opvoeding afvragen wat het onderwijs en de vermaningen van Christus zijn. Dat zijn de geboden en beloften van God in de hele Schrift. Aan de geboden hebben zij te gehoorzamen. Op de beloften mogen ze bouwen in de opvoeding. Op een liefdevolle en duidelijke manier mogen ouders Gods geboden en beloften doorgeven. Zonodig wijzen zij hun kinderen terecht. Als zij maar in de Geest van Christus opvoe­den. Alleen dan zijn ze goed bezig. Dan is de echte opvoeder in de gezinnen niet een vader of moeder, maar via hen God Zelf.

Paulus sluit aan bij de Oudtestamentische gedachte dat ouders een middellaarsfunc­tie vervullen. Ze staan als het ware tussen God en hun kinderen in. Zij dragen hun kinderen op aan God. Ze geven de woorden van God aan hun kinderen door. Ouders zijn in een leidende rol tegenover hun kinderen. Ze zijn in een afhankelijke rol tegenover God. Ouders zijn voor hun kinderen een beetje zoals Mozes was voor het volk Israël.

Het kan ook anders. Er zijn ook ouders die de geboden en beloften van God in de opvoeding aan hun laars lappen. De Geest van Christus waait niet door hun huis. Ze zijn ongedul­dig. Ze zijn driftig en gauw boos. Ze zijn hard voor de kinderen. Ze zijn bitter als kinderen fouten maken en weinig vergevings­ge­zind. Ze maken ruzie met de kinderen. (Lees Ef.4: 29,31 er eens bij.) Ze hebben ten diepste geen belangstelling voor de kinderen. Ze vragen ook niet naar Gods raad voor de opvoeding maar trachten alleen zichzelf te bevestigen. Ze leven zelf niet in afhankelijkheid van de Here en leven die ook niet voor aan de kinderen. Niet God staat, maar zijzelf staan centraal in de opvoeding.

Wat gebeurt er dan? Precies datgene waarvoor Paulus waarschuwt. Kinderen worden verbitterd (Ef.6:4). Hun boosheid en afkeer worden opgeroepen. Zij komen in opstand. Zij worden door de verkeerde opvoeding zo bescha­digd dat in het ergste geval geloof, hoop en liefde geen voedings­bodem in hun hart vinden. In plaats daarvan groeien er ongeloof, vertwijfe­ling en afkeer. Niet alleen afkeer van de ouders, maar ook van God. Dit is mis­schien wel het sterkst in die gezinnen waar de opvoeding in naam christelijk is maar in werkelijkheid hard­vochtig.

We kunnen dit verder uitwerken, maar dat hoeft denk ik niet. De kern is wel duidelijk. Als ouders niet naar God luisteren, zullen de kinderen vroeg of laat niet naar hen luisteren.

Ik wil nog wel een waarschuwing uiten. Er zijn ouders die dit verhaaltje met gemengde gevoelens lezen, omdat zij menen dat hun opvoeding tekort geschoten is. Luister goed. Als het misgaat met de kinderen wil dat niet zeggen dat ouders niet in afhankelijkheid van God hun kinderen hebben opgevoed. Dat kàn zo zijn en Paulus vraagt alle ouders zich­zelf op dit punt te onderzoeken. Het kan ook - en het gebeurt helaas - dat kinde­ren zich willens en wetens afkeren van een evenwichtige opvoeding in de Geest van Chris­tus. Dat is dan de verantwoor­delijkheid van de kinderen zelf. Zij luisteren niet naar het goede onderricht van de ouders. Ik weet zeker dat ouders die dit meemaken, niet alleen voor hun kinderen gebeden hebben toen ze klein waren, maar dat nog doen. Houdt vol! Ook de voorbede hoort bij de opvoeding in de Heere.