Er was eens een vader… Er was eens een moeder … In de Bijbel lezen we van vaders en moeders. Deden ze het goed? Deden ze het fout? Beide, zo was het toen, zo is het nu.
Er was – in de Bijbel – eens een vader...
- ... die praatte met maar één van zijn kinderen… Izak
- ... die helemaal niet meer met zijn kinderen praatte… Eli
- ... die zijn kinderen liet feestvieren zonder er zelf bij te zijn, maar alles na afloop wel besprak… Job
- ... die de begeerte bij z’n zoon niet opmerkte…David … en daarna net deed alsof er niets gebeurd was
- ... die zijn opstandige kind liet gaan… Lukas 15.
Er was eens een moeder...
- ... die het niet kon hebben dat haar kind geplaagd werd … Sara
- ... die vócht voor het leven van haar kind… Hagar, Jochebed, de Sunamitische
- ... die haar kind liever levend afstond aan een ander dan liet doden
- … de hoer bij Salomo
- ... die met anderen haar kind bij Jezus bracht... Markus 10
- ... die haar zoon aanspoorde en zich niet met Hem moest bemoeien… Maria.
De plaats van het kind in de bijbel
Bij de heidenen was er weinig waardering voor kinderen ze waren zwak en zonder betekenis op kinderen, vrouwen en slaven werd neergekeken (abortus / vondelingen). Vaders waren vaak hard voor de kinderen: schelden en slaan. Er was ook het andere uiterste. Sommige denkers zagen kinderen als type van zuiverheid en onschuld. Bij de Grieken was het opvoedingsideaal: deugd, kracht, wijsheid, individuele zelfontplooiing.
Oude Testament
- Kinderen zijn een geschenk van God (Ps 127), kinderloosheid is verdrietig. Toch is er geen idealisering van het kind (kinderlijke onschuld bestaat niet). De individuele zelfontplooiing is geen opvoedingsdoel. Er is geen individuele zelfontplooiing. Doel is: God leren loven en dienen (Ps 8). Zelfs in verhalen over kinderen (Genesis, Samuel) gaat het om Gods heilshandelen. Samuel is overigens een uitzondering als hij al zo jong in dienst van de Heere komt.
- Een kind heeft recht op ouderliefde (Jes. 49:15, Hosea 11:1-4) en plicht tot ‘eren’ van de ouders. Eren is: je ouders gewicht toekennen, hen heel belangrijk vinden en dat laten blijken.
- De opvoeding is de eerste drie jaar voor moeder. Daarna neemt moeder de opvoeding van de meisjes en vader die van de jongens ter hand: opvoeden in huishouden of landbouw. Moeder blijft meedoen (Spreuken).
- De godsdienstige opvoeding gaat daar dwars doorheen. Vader is priester (rol vader en kind bij het pascha). Het opvoedingsideaal staat in Deut. 6. Gods geboden gelden voor ouders en kinderen en ouders horen ze de kinderen in te scherpen. Kinderen worden ingevoegd in Gods verbondsvolk (besnijdenis).
- Opvoeden heet vaak (‘musar’) tuchtigen / kastijden: vórmen of ‘omeen’: trouw (be)handelen. Opvoeden is ‘kneden’.
- Na de ballingschap ontstaan er scholen voor jongens voor het onderwijs in de wet.
Nieuwe Testament
- In O.T. spreekt God zijn volk al aan als ‘kinderen Israels’. Dat wij als de kinderen moeten zijn in relatie tot God, wordt in de evangeliën heel duidelijk. Laat de kinderen tot mij komen… Wie niet wordt als een kind… Als Jezus een kind in het midden plaatst, wordt de relatie onderwijzer-kind omgedraaid. Matth. 18:1-5 Marc. 9:33-37 Luc. 9:46-48
- In de gemeente horen de kinderen erbij (Hand. 20:9, 21:5), dat blijkt ook uit Paulus’ brieven (Ef. 6, Col.3).
- De vorming heet (Ef. 6:4) tucht tot God. Groeien in geestelijke volwassenheid (Matth. 5:48, Ef. 4:13, 2 Tim. 3:16)
Contact met je kind
- Ef. 6 zegt: maak je kinderen niet boos. Dat is een correctie op de hardheid tegenover kinderen die men gewend was. Paulus wil geen woede en getier (4:26), ook niet in gezinnen.
- Col. 3 zegt: maak ze niet moedeloos door ze te streng aan te pakken, te mishandelen. Een kind moet gehoorzamen, maar het moet een gehoorzaamheid in een liefdesrelatie en niet in een machtsrelatie zijn.
- Paulus vult de opvoeding positief. Opvoeden tot God; tucht en onderwijzing des Héren. Daar zit het element tucht-om-het-bestwil nog steeds in (zoals God zijn volk kan straffen). Het is opvoeden in de Geest van Gods liefde. Zoals God als Vader streng én mild en goed is voor zijn kinderen.
- In 1 Thess. 2:7 typeert hij moederschap met de woorden: ‘vriendelijk, koesteren’ en vaderschap in vers 11 met ‘vermanen, aanmoedigen / vertroosten, betuigen’.
- Wat betekent dat voor het gesprek / contact met je kinderen
- Joh 4. Je kind daar zoeken waar het rondhangt en in het gesprek je kind zelf de dingen laten ontdekken.
- Joh. 2, Joh 11: naast je kind staan, gelijke tred aannemen. Rom 12:15: je kind willen zien in de eigen blijdschap of droefheid, in de huid kruipen, niet de vreugde ontnemen, niet het verdriet onderdrukken (‘doe je tranen weg’) Wie zich niet verplaatst in z’n kind zal nooit een vriend worden en dus ook geen vader of moeder. Als je je niet verplaatst in het gevoel van je kind wordt je (snel) negatief, boos, ongeduldig, kleinerend, herkennend, betuttelend, eisend.
- Rom. 12:21: Als je kind iets verkeerd doet, probeer kwaad met goedheid te overwinnen: creatieve liefde, anders reageren dan je kind verwacht, humor. Ga de strijd aan met je kind en voor je kind, met het wapen van de liefde
- Is dit slap? Nee. Je vraagt respect van je kinderen maar geeft het hun ook. Paulus laat er ook het element van correctie inzitten. Maar spreek en handel altijd in de Geest van Christus, wees sámen gehoorzaam aan zijn geboden
Er was eens een vader… Er was eens een moeder … Doen ze het goed, doen ze het fout? Soms gaat het met de beste bedoeling nog mis. Laten we daarom ook voor de opvoeding bidden om Gods Geest.
Ontwikkeld door
Opvoeden doe je samen!
Leer van elkaar door het onderlinge gesprek! Wij komen graag naar jullie voor toerusting op maat. Bekijk de dienstenpagina voor ons aanbod of stel je vraag per mail aan Thera.
Neem contact op