Vertel met woorden en beelden

Tijdens het lezen van het Evangelie van Johannes was ik al een aantal keer geraakt door de manier waarop de Heere Jezus aanschouwelijk onderwijs geeft. We kunnen daar heel veel van leren voor de manier waarop wij onze kinderen dingen willen leren uit de Bijbel. Bijbelse waarheden en begrippen kunnen voor onze jonge kinderen nog erg moeilijk zijn. Als we ze kunnen laten zien helpt dit kinderen om het beter te begrijpen.

Aanschouwelijk onderwijs van Jezus
De Heere Jezus gebruikte heel vaak beelden bij zijn onderwijs.

• Hij gebruikt beelden uit het dagelijks leven om geestelijke waarheden te onderwijzen. De overspelige vrouw kwam om water te putten en de Heere Jezus stuurt het gesprek zo dat Hij kan vertellen dat Hij Zelf het levende water is. (Joh. 4)
• Hij doet wonderen en geeft aan de hand daarvan onderwijs. De dag na de wonderbare spijziging komt de schare weer naar Jezus toe. Hij zegt tegen hen: 'gij zoekt Mij, niet omdat gij tekenen gezien hebt, maar omdat gij van de broden gegeten hebt, en verzadigd zijt. Ik ben het Brood des levens.' (Joh. 6)
• Hij komt op de feestdagen in de tempel en sluit in Zijn onderwijs aan bij de rituelen die daar te zien zijn. Op het loofhuttenfeest bijvoorbeeld liet de priester water uit zijn gouden kruik over het tempelplein stromen. De Heere Jezus staat op dat moment op en roept: 'Zo iemand dorst, die kome tot Mij en drinke. Die in Mij gelooft, gelijkerwijs de Schrift zegt, stromen des levenden waters zullen uit zijn buik vloeien.' (Joh. 7)
• Hij gebruikt een beeld uit de natuur. In Johannes 12 lezen we: 'Indien het tarwegraan in de aarde niet valt, en sterft, zo blijft hetzelve alleen; maar indien het sterft, zo brengt het veel vrucht voort'.
• Hij riep zelfs een kind bij zich om zijn discipelen iets te leren en zei, wijzend naar dit kind: 'Indien gij u niet verandert, en wordt gelijk de kinderkens, zo zult gij in het Koninkrijk der hemelen geenszins ingaan'. (Matth. 18)

Catechismus
Met deze voorbeelden in gedachten proberen wij bij gezinsmomenten rond de Bijbel zoveel mogelijk aanschouwelijk onderwijs te geven. Het maakt moeilijke begrippen voor kinderen veel beter te begrijpen.

Al langere tijd wilde ik met de kinderen graag een catechismus gaan leren. Ik geloof dat je door middel van vragen en antwoorden uit het hoofd te laten leren kinderen een goede basis meegeeft voor verder onderwijs in de Bijbel en de belijdenisgeschriften. Ook vragenderwijs onderwijs geven is iets wat we bij de Heere Jezus terugzien. Hier lees je een artikel uit het RD wat verdere argumenten geeft voor het aanleren van een catechismus.

Ik vond het lastig om een goede catechismus te vinden. Vaak was de taal te zeer verouderd of juist te veel gemoderniseerd. Ik zocht een catechismus die dicht bij de Heidelberger zou blijven, omdat de kinderen die ook op school gaan leren en in de kerk horen. Maar ik vind hen nu nog te jong voor antwoorden die heel lang zijn of die ik allemaal helemaal zou moeten uitleggen voor ze het begrijpen. Uiteindelijk vond ik dit boekje en dat is precies wat ik zocht. Het deelt de vragen van de Heidelberger Catechismus op in meerdere korte vragen en antwoorden in kindertaal. Moeilijke begrippen worden door middel van een volgende vraag met antwoord meteen uitgelegd zodat de kinderen ook de uitleg uit hun hoofd leren.

Zichtbaar onderwijs
Zondag 1, over ‘je enige troost’ en ‘ellende, verlossing en dankbaarheid’ wordt in begrijpelijke taal uitgelegd. Om deze toch wel abstracte begrippen zichtbaar te maken verfde ik voor ieder kind 3 kaplablokjes: 1 zwart, 1 rood en 1 wit.

We legden de blokjes op tafel en de kinderen werden al heel benieuwd. ‘Wat is dat? Wat gaan we daarmee doen?’ Door middel van vragen stellen ontdekten ze zelf de betekenis.

Waar denk je aan bij de kleur zwart?

Z: 'Aan de nacht'
S: 'Aan donker, niet fijn'

Kan een zwart blokje zomaar wit worden? (witte blokje erbij)

S:'Nee natuurlijk niet'!
Z: 'Als je het wit verft blijf je zwart er doorheen zien'

Hoe ziet een hart eruit waar zonden zijn? Is dat zwart of wit?

Allebei: 'Zwart' (we pakken het zwarte blokje weer)

Hoe kan zo’n zwart hart nu wit worden?

A: 'Door de Heere Jezus!'

Wat heeft dat nu met de kleur rood te maken?

Onze 4-jarige pakte triomfantelijk het rode blokje: 'door het bloed van de Heere Jezus, omdat Hij was gestorven!'

Zwart, rood, wit
We legden de blokjes op elkaar. Zwart onderop. Rood er bovenop. Wit daarboven. Het bloed van de Heere Jezus kan ons hart schoon wassen. Alleen omdat de Heere Jezus er tussenin kwam, kunnen wij weer bij de Heere komen. Dát is onze enige troost!

Toen we daarna de vragen gingen leren staken we steeds het zwarte blokje op als het over ellende ging, het rode blokje als het over verlossing ging en het witte blokje als het over dankbaarheid ging. De meiden vonden het niet alleen heel interessant maar gaan de begrippen ook echt begrijpen.

Daarna maakten ze nog een kleurplaat van een kralenketting waarin ze de kraaltjes steeds om beurten zwart, rood en wit mochten maken. Eronder schreef onze 6-jarige zelf de betekenis ervan op. Onze kleuter dicteerde en ik schreef het voor haar op.