Je moet de vuile was niet buiten hangen!

Menig opvoeder houdt het zijn kinderen voor: je moet de vuile was niet buiten hangen. Je bent dom als je praat over je persoonlijke problemen. Ook over familieproblemen kun je beter zwijgen. Als je in een of ander bestuur zit, waar problemen rijzen, kun je daarover ook maar beter niet met derden praten.

Als het over ‘vuile was’ gaat, stellen mensen zich ver­schillend op. Je hebt er die onder de koffie aan hun collega's rustig over hun persoonlijke problemen vertellen. Dan hangen ze als het ware vuile lakens buiten. Je hebt er ook die zelfs tegenover eigen gezinsleden hun mond nog houden over hun moeiten. Die durven nog geen vuile zakdoek buiten (zelfs niet binnen!) te hangen.

Angst
Wat zit er achter het idee dat je beter de vuile was niet buiten kunt hangen? Angst. Veel mensen hebben de overtuiging dat ze afgaan als ze praten over hun problemen. Dat willen ze niet. Ze willen goed, sterk en dapper overkomen. Ze zijn bang dat anderen hen als een zwakkeling of mislukke­ling beschouwen als ze praten over hun eigen falen. Die angst hebben ze als ze praten over hun club met ruzie, waarvan zij zelf de voorzitter zijn. Die angst hebben ze als ze psychische problemen hebben. Dat ze een gebroken been hebben, durven ze nog wel verder te vertellen. Over hun ziel-in-nood zwijgen ze echter hardgron­dig. Die angst hebben ze ook als het niet goed gaat op hun werk. Het speelt overal. Veel ouders hebben het ook als het over de opvoeding gaat. Ze durven er niet over te praten dat het bij hen thuis (af en toe) een rommeltje is, uit angst voor de afgang. Ze willen per se de schijn ophouden van het goed lopende gezinnetje.

Perfectionisme
Wat zit er achter de angst om af te gaan? Een laag zelf­beeld. Iemand die zichzelf een onvoldoende geeft, is altijd bang dat anderen hem een onvoldoende geven. Daarom is zo iemand meestal ook perfectionistisch. Door alles zo perfect mogelijk te doen, hoopt hij voldoendes binnen te halen. Als dat dan niet goed gaat, is dat voor zo'n persoon een grote dreun. Dan wordt weer bevestigd dat hij een onvoldoende waard is. Achter de angst om af te gaan zit ook een sombere kijk op medemensen. Iemand is voortdurend bang dat anderen hem nega­tief beoordelen. Alsof ze genieten van zijn moge­lijke fa­len. Dat slaat meestal nergens op (behalve in de sport, in de poli­tiek en in de strijd!). Veel mensen - zeker degenen met wie je een goede relatie hebt - zijn juist blij als je je problemen eerlijk vertelt. Ze probe­ren mee te voelen met je nood. Ze vinden het fijn om je te helpen. Ze denken hele­maal niet in termen van 'afgaan'.

Zwijgen is dom
Zwijgen over je problemen is dom. Het is nergens voor nodig om in de krant te zetten dat je het moeilijk hebt. Dat is het andere uiterste. Het is daarentegen verstandig om erover te praten met de mensen uit je eigen leefomgeving en eventueel met een ambtsdrager en of hulpverlener. Wie het moeilijk heeft en zwijgt, moet namelijk toneel­spelen. Dan stijgt de spanning alleen maar. De angst voor de afgang neemt steeds meer toe. Uiteindelijk loopt de zwijger vast. Het slot van het liedje is dat hij dan meer hulp nodig heeft dan wan­neer hij in een vroeg stadium zijn uitlaatklep(pen) gebruikt had.

Ik zeg het weleens zo: hoe langer je wacht met het buiten hangen van de vuile was, des te meer vuile was komt er uitein­delijk op straat. Dat zie je bij die gesloten, ogenschijnlijk perfecte gezinnen. Als de kinderen onder druk van thuis jaren­lang de schijn hebben moeten ophouden en de boel toch een keer klapt, dan komt er veel narigheid omhoog.

Wie zwijgt over zijn problemen is geen realist. Hij probeert een schijnwereld in stand te houden. Wie realist wil zijn, doet op tijd zijn mond open. Vanaf dat moment kan er gewerkt worden aan verbetering. Het is geen afgang om hulp te ontvangen. Niemand hoeft zichzelf te redden. Mensen die mensen nodig hebben zijn eigenlijk gelukkige mensen.