‘Gun je dochter een stuk privé...’

Wanneer vertel je ‘het’ aan je kinderen? Hoe begin je een gesprek over seksualiteit? En hoe voer je het gesprek over intimiteit als je dochter verkering krijgt? Sarina Brons schreef er een praktisch boek over: ‘Blozen mag’. Speciaal voor de Outline ontmoet jeugdwerkadviseur Kasper van Helden haar voor een interview.

Wie is Sarina Brons?
“Ik ben 48 jaar, we hebben drie kinderen die inmiddels allemaal het huis uit zijn. Ik ben GZ-psycholoog bij Eleos en sinds 2,5 jaar predikantsvrouw. Mensen zouden me kunnen kennen van de boeken, ‘Ruimte door regels’ of ‘Blozen mag’.”

Wat drijft je om een boek over seksuele opvoeding te schrijven?
“Ik merkte dat veel ouders worstelen met dit onderwerp. Veel ouders hebben in hun eigen opvoeding geen voorbeeld gehad van hoe het kan. Seksualiteit is iets prachtigs wat God ons geeft, maar tegelijkertijd ook een moeilijk en ingewikkeld onderwerp. Ik merk dat ik opvoeders hierin graag dien."

"In de tijd dat ik verkering had, was er iemand die me vertelde dat het waardevol is om te wachten, dat seksualiteit iets kostbaars is, dat je niet zomaar te grabbel gooit. Dat vond ik zo mooi, dat gun ik anderen ook.”

Waarom is het belangrijk dat ouders met hun kinderen spreken over seksualiteit?
“De maatschappij propageert een vrije seksuele moraal. Kinderen komen deze boodschappen overal tegen. Denk bijvoorbeeld aan reclames op straat. Willen we dat onze kinderen over seks denken zoals God het heeft bedoeld, dan zullen we hen bewust de christelijke waarden en normen moeten bijbrengen."

Kun je te vroeg beginnen met seksuele opvoeding?
“Toen onze zoon vijf jaar was wilde hij graag puppy’s van onze hond. Ik heb toen uitgelegd dat als een vrouwtjeshond loops is, een mannetjeshond graag op haar wil springen. Dan zorgt hij ervoor dat er zaadjes bij het vrouwtje binnen komen. Ik dacht toen: Het is eigenlijk wel een mooie gelegenheid om de lijn door te trekken naar mensen. Maar is vijf jaar niet aan de vroege kant? Ik heb het erop gewaagd en heb er nooit spijt van gehad. Dat hij de boodschap begrepen had bleek wel uit zijn opmerking: ‘Dus papa en mama hebben het drie keer gedaan'."

"Wat mij betreft begint de seksuele opvoeding direct na de geboorte. Als we ons kind koesteren en verzorgen, geven we ons kind hiermee een positieve lichaamsbeleving. Wanneer een peuter ziet dat zijn papa en mama elkaar een knuffel geven, leert hij hierdoor iets over intimiteit.

Hoe ouder het kind is hoe lastiger het wordt om voor het eerst over seksualiteit te spreken. Als het van jongs af aan al een onderwerp van gesprek is, is het in de tienerleeftijd minder een beladen onderwerp. Ik vind het van belang dat we niet denken als we het een keer hebben verteld: nu zijn we klaar. Het helpt een kind dat we regelmatig herhalen wat al is verteld.”

Nu we het toch over tieners hebben: heb je nog tips?
Wanneer je kinderen ouder worden en verkering krijgen maken ouders zich nogal eens zorgen. Gaat het wel goed? Wanneer je dan met ze in gesprek gaat vraag dan niet: ‘Wat doe je allemaal?’. Gun je dochter een stuk privé over hoe intiem ze is met haar vriend. Het is wel goed dat we het gesprek voeren zodat je weet hoe ze erover denkt. Dat we vragen: ‘Hoe denk je erover? Wat is jouw mening?’ Maar het belangrijkste is dat je betrokkenheid laat merken en jezelf ook kwetsbaar opstelt. Dat je de boodschap geeft: ‘Als je ergens mee worstelt, kun je bij me terecht’.

Hoe kijk je aan tegen het gebruik van voorlichtingsboekjes?
“Ik zeg altijd tegen ouders: ‘Voer het gesprek ook op een manier die bij jou past.’ De ene ouder vindt het fijn om dit aan de hand van een boekje te doen, een andere ouder vindt dit maar niets.

Als je een boekje aanschaft, lees eerst zelf de tekst en bekijk de plaatjes. Voel je je prettig bij hoe erover wordt geschreven en hoe het in beeld wordt gebracht? Als jij je er ongemakkelijk bij voelt geef het boekje dan niet of lees er niet uit voor. Er zijn ook goede seculiere boekjes. Leg hierbij wel goed uit aan je kinderen waarin jouw visie verschilt van wat in het boekje wordt beschreven.”

Hoe kan de kerk van betekenis zijn voor ouders als het gaat om de seksuele opvoeding?
“Ik vind het heel goed als in de kerk ook gesproken wordt over seksualiteit. Bijvoorbeeld in een dienst naar aanleiding van het zevende gebod. Maar ook op catechisatie en op de club is het goed als er met jongeren over seksualiteit wordt gesproken. Een tip hierbij is om de ouders hiervan op de hoogte te brengen, zodat ze er thuis op in kunnen haken. Laten we als gemeente biddend rondom de jongeren en hun ouders te staan.”

Kun je nog meer voorbeelden geven van mooie aanleidingen voor een gesprek over seks?
“We mogen God bidden om openingen voor gesprek. Het is bijzonder om te merken dat God dat gebed dan ook verhoort. Als we er alert op zijn geeft God ons in het dagelijks leven regelmatig aanknopingspunten om met onze kinderen te spreken over seksualiteit: Een buurvrouw die zwanger is, het maandverband op het toilet of je zoontje die zijn middelvinger opsteekt.

Toen onze dochters in de tienerleeftijd waren, lazen we na het avondeten Deuteronomium 23. Daarin staan de voorschriften voor wanneer een man een natte droom heeft gehad. Dit was een mooie aanleiding om aan hen te vertellen hoe dit bij jongens gaat. Op dezelfde manier kunnen de reinheidswetten rondom menstruatie uit Leviticus een aanleiding tot gesprek zijn. Lees dus gewoon de hele bijbel met elkaar en grijp de gelegenheden die zich aandienen aan. Er is vaak wat moed nodig om het onderwerp aan te snijden, maar vrijwel altijd zijn je kinderen achteraf dankbaar dat je het hebt gedurfd.”

Kasper van Helden, jeugdwerkadviseur