Terugblikken en vooruitkijken bij de jaarwisseling

December. Korte, donkere dagen. Gezelligheid. Uitzien naar Kerst. Bijna de hele maand bereiden we ons erop voor. Als de kinderen zien dat ik weer bezig ben met de voorbereidingen voor de adventkalender van dat jaar, dan trekt er een lach over hun gezichten. Fijn!

Ik ben dankbaar dat er zoveel materiaal beschikbaar is in deze tijd. Materiaal wat ons wil helpen om de christelijke opvoeding en de huisgodsdienst vorm te geven. Ik heb al veel verschillende adventkalenders langs zien komen de afgelopen weken. Maar ook op andere momenten in het kerkelijk jaar kunnen we putten uit diverse boekjes, artikelen en websites. Toen ik na ging denken wat we als gezin met Oud en Nieuw kunnen doen, was dat wat lastiger. Maar ja, als Kerst voorbij is, dan is het al heel snel zover.

Daarom een lijst met wat ideeën om het ‘terugblikken en vooruitkijken’ in het gezin vorm te geven. Sommige dingen zijn geschikt voor het hele gezin. Andere meer voor gezinnen met jonge of juist oudere kinderen/tieners.

1. Bid en dank met elkaar!
In veel gezinnen wordt ongetwijfeld op Oudejaarsavond de tijd genomen om een gedeelte uit Gods Woord te lezen en biddend het jaar af te sluiten. Toch wil ik dit wel bovenaan deze lijst zetten. Want we kunnen van alles met elkaar ‘ondernemen’. Creatief bezig zijn. Gezellige gezinsmomenten zoeken. Maar zolang we de Heere niet betrekken in het ‘terugblikken en vooruitkijken’ is en blijft alles leeg.

Anno Domini 2020. Het jaar van de Heere. Hij was erbij! Hij gaf ons zoveel. Zorg, kracht, wijsheid, moed, hulp, troost, genade. Ja, wat hebben we, wat we níet hebben ontvangen? Alle reden om Hem daarvoor te erkennen en de lof en eer en dank voor toe te brengen.

Anno Domini 2020. Hij was erbij. Hij zag onze moeiten, zorgen en verdriet, opdat we het in Zijn hand geven. Ook nu mogen we alles bij Hem brengen.

Anno Domini 2020. Hij was erbij. Hij zag wie we waren. Hij zag wat we deden, Hij zag ons hart. En toch gaf Hij ons Zijn Woord en Zijn beloften. Wat kunnen we anders op deze grens van oud naar nieuw, dan ons verootmoedigen en schuld belijden? ‘Indien wij onze zonden belijden, Hij is getrouw en rechtvaardig, om ons de zonden te vergeven en ons te reinigen van alle ongerechtigheid.’ (1 Johannes 1:9)

Anno Domini 2021. Weer een jaar van de Heere. Hij is erbij! We kunnen zoveel verwachtingen hebben. Maar als we hebben teruggeblikt, dan blijft er toch niet anders over dan onze hulp en verwachting uitspreken richting de HEERE, die ook dit nieuwe jaar geeft. ‘En nu, wat verwacht ik, o HEERE? Mijn hoop die is op U.’ (Psalm 39:8)

2. Verzamel gebeds- en dankpunten en maak daarvan een schilderij.
Met elkaar bidden is belangrijk en mooi. Maar het is ook heel belangrijk om kinderen hierin actief te betrekken. Ik zag in het boek ‘In het oog, in het hart’ van Johanna Looijen-de Rijke, een mooie activiteit ter voorbereiding. Eventuele vrienden/familieleden die op bezoek zijn kunnen ook meedoen!

‘Voor ieder gezin is er een canvas bord, met wol eromheen gewikkeld. Op tafel staat een mand met stroken papier in allerlei kleuren. Iedereen schrijft zijn gebedspunten en dankpunten op stroken papier en vlecht die in het gezinsbord. Donkere kleuren en lichte kleuren, verdrietige en blijde dingen, alles krijgt een plek. Tekenen mag ook. Sommige briefjes worden omgedraaid, zodat de anderen ze niet kunnen lezen.’ (In het oog, in het hart (2004) – week 52)

3. Zing met elkaar!
Bedenk allemaal een psalm/lied die je vindt passen bij het afgelopen jaar of waarmee je juist het nieuwe jaar in wilt gaan. Vertel aan elkaar waarom je dit hebt gekozen en zing dit met elkaar op oudjaarsavond.

4. Maak een persoonlijk jaaroverzicht.
Overal komen ze langs in de media: jaaroverzichten. Het komt veel dichterbij om als gezin een jaaroverzicht te maken en de hoogte en dieptepunten in jullie leven van het afgelopen jaar in beeld te brengen.

Maak met elkaar een collage met plaatjes of tekeningen en schrijf de gebeurtenissen erbij. Voor tekenliefhebbers is het ook leuk om een jaaroverzicht in stripvorm te maken.

5. Maak een herinneringsbord van het afgelopen jaar (met kinderen)
Ik vond hier een mooie creatieve vorm om dit te maken. Lekker knutselen met elkaar!

6. Lees het boek ‘Op naar vast en zeker’ (met kinderen)
‘Een allegorische vertelling over leven, lijden en vaste hoop’ staat achterop het boek. Een heel nieuw boek, geschreven door Marieke den Butter, wat veel gespreksstof biedt om te spreken over ons leven en de toekomst, ‘want wij hebben hier geen blijvende stad, maar wij zoeken de toekomende.’ (Hebreeën 13:14)

6. Maak met elkaar een gedicht over het afgelopen jaar (met tieners/volwassenen)
Bedenk van tevoren welke mooie, moeilijke, leerzame of grappige momenten daarin echt niet mogen ontbreken en probeer die in het gedicht te verwerken. Sluit het gedicht af met een blik vooruit naar 2021.

Je kunt natuurlijk een ‘standaard’ rijmend gedicht maken, maar daag elkaar eens uit en probeer eens iets anders. Denk aan elfjes/kettingelfje, haiku, naamdicht)

7. Bereid met elkaar een oudejaarsconference voor (met tieners/volwassenen)
Inmiddels is het in Nederland een traditie geworden dat het jaar wordt afgesloten met de zogenoemde oudejaarsconference. Door middel van humor wordt er kritisch teruggeblikt op gebeurtenissen en thema’s in de maatschappij en politiek van dat afgelopen jaar.

Met wat gevoel voor taal en humor zal dit in gezinnen met pubers zorgen voor een mooie afwisseling van een serieuze opmerking met even later een hilarische grap.

Samen terugblikken, dingen onder ogen durven zien, kritisch kijken naar wat er allemaal is gebeurd, maar voor al ook veel lachen met elkaar. Een samenbindende avond gegarandeerd!

9. Geef aandacht aan rouw en verdriet
Het coronavirus heeft om zich heen gegrepen in het afgelopen jaar en heeft in veel families en gezinnen voor pijn en verdriet gezorgd. Maar ook andere gebeurtenissen kunnen diepe sporen hebben getrokken in het afgelopen jaar. Terugblikken kan dan pijnlijk en lastig zijn. Kinderen kunnen veel vragen hebben. Die ze al dan niet uitspreken. Het kan goed zijn om een manier te vinden wat kinderen helpt om hun vragen, gedachten en gevoelens een plekje te geven. Er zijn diverse werkboekjes of verwerkingen verschenen.

Werkboekje ‘Corona in mijn leven’ van Driestar Educatief.
ABC van het geloof. Een speciale pagina over rouw en verdriet. ‘Handreiking, materialen en toerusting toegespitst op deze tijd’ voor kinderen én jongeren.
Maak een kijktafel over een Bijbeltekst die passend is bij de situatie.

1. ‘Leg mijn tranen in Uw fles, zijn ze niet in Uw register?’(Psalm 56:9). Zorg voor een glazen fles en maak van papier druppelvormige ‘tranen’. Geef kinderen de opdracht om hier hun verdriet, pijn op te schrijven. Stop deze in de fles en geef deze een plek, met de Bijbeltekst er zichtbaar bij of op.
2. ‘Gij ziet het immers; want Gij aanschouwt de moeite en het verdriet, opdat men het in Uw hand geve.’(Psalm 10:14) Een Bijbelse kijktafel om herinneringen aan de gestorven geliefde levend te houden. Met een Bijbeltekst die op de Heere als Trooster wijst.

10. Schrijf brieven naar elkaar
Verzamel alle namen op een briefje en deel ze willekeurig uit. Iedereen schrijft een brief aan de persoon die op hun papiertje staat.

Wat waardeer je in de ander?
Welke grappige gebeurtenis in 2020 heb je met de ander onthouden?
Wat heb je van de ander geleerd in het afgelopen jaar?
Wat wens je de ander toe voor het nieuwe jaar?
Enz….

Dit artikel is geschreven door Jantine den Besten.