Geloof doorgeven aan ukkies?

Over God moet je pas beginnen als ze niet meer in Sinterklaas geloven, stelde theoloog Huub Oosterhuis eens. In de gezinnen waar ik onderzoek deed naar de geloofsopvoeding van jonge kinderen zag ik wat anders. Deze Amsterdamse ouders vonden juist de jonge jaren bij uitstek geschikt om het geloof te introduceren in de levens van hun kinderen. Het zou vreemd zijn hier jaren mee te wachten. “Anders vervliegt het een beetje”, aldus een vader.

Juist de eerste jaren van het gezinsleven lijken essentieel voor de plaats die het geloof krijgt. Ouders ervaren de geboorte vaak als een ongelooflijk wonder en zijn intens dankbaar voor het nieuwe leven. Een gebed en/of christelijk liedje gaat bij het bedritueel en de maaltijd horen. Ouders maken beslissingen over het dopen van hun kind, de kerk waar ze – soms opnieuw – naartoe gaan en het type school. Als ouders zingen met hun kinderen, zijn het vaak ook christelijke liedjes. Een moeder die op latere leeftijd tot geloof was gekomen, leerde zichzelf de liedjes van Elly & Rikkert aan toen ze zwanger was.

Je kunt je geloof niet zomaar overdragen aan je kind, wel kun je proberen een uitnodigende omgeving te maken waarin het kind zelf God kan leren kennen. Hoe kun je een speelveld voor geloof creëren?

1. Geef je kind veiligheid en geborgenheid, anders hoef je met het geloof niet aan te komen, aldus de bekende pedagoog Wim ter Horst. Hou van je kind! Want wie een kind verwelkomt, verwelkomt de Heer zelf (Marcus 9).

2. Voed je eigen geloof. Laat je inspireren in een kerkelijke gemeenschap waar jij en je kind zich thuis kunnen voelen. Ga aan de slag met je geloofsvragen, zie ze eerlijk onder ogen, maar laat ze je niet verlammen.

3. Maak de kring rondom je kind groter. De kerk is een natuurlijke plek hiervoor! Als er weinig kinderen in de kerk zijn, kun je daarnaast regelmatig met andere gezinnen bijeenkomen. Zo ontmoeten je kinderen ook andere identificatiefiguren.

4. Deel je eigen geloof. Dat doe je in je daden en ook in je woorden. Allebei is nodig. Als je bijvoorbeeld hardop bidt, dan kan je kind horen hoe je met God vertrouwd kunt zijn. Als je dit nog nooit gedaan hebt, probeer het eens. Je kind lacht je niet uit…

5. Zing en vier! Kinderen kunnen in liederen vreugde en troost van het geloof ervaren. Zing met kinderen. Luister goede muziek. Maak een afspeellijst met YouTube. Sta stil bij al het goeds en moois dat God geeft: vier wat er te vieren valt. Aan de andere kant mag je ook samen treuren en bidden om wat gebroken is in deze wereld.

6. Kijk naar je kind. Een kenmerk van leren is dat een kind met nieuwe dingen in aanraking komt, maar overdrijf het niet en maak het niet te ingewikkeld. Kijk je kind aan: Snapt hij het, is hij geboeid? Vertel eens zelf het verhaal bij illustraties in een kinderbijbel of kijk samen wie er op de plaatjes staan.

We moeten niet te snel denken dat we onze kinderen lastigvallen met het geloof, zoals Oosterhuis suggereert. De schrijver C.S. Lewis zei eens: “I believe in Christianity as I believe that the Sun has risen not only because I see it, but because by it I see everything else.” Door te geloven zien we niet minder, maar juist scherper wat waardevol, kwetsbaar en goed is in het leven. Hoe mooi is het als we onze kinderen al jong kunnen laten ervaren wat ons geloof zo waardevol maakt en hoe ons leven zin krijgt.

Dr. Danielle van de Koot deed promotieonderzoek naar geloofsopvoeding van jonge kinderen. Momenteel werkt zij als docent-onderzoeker aan de Christelijke Hogeschool Ede. Zij is getrouwd en moeder van drie kinderen.