Adviezen media opvoedwijzer

Manier van mediagebruik

• Zoek verantwoorde games en apps voor uw kinderen waarin het doel niet is om af te breken en/of te vernietigen, maar om iets op te bouwen of te ontwikkelen. Dit bevordert het gevoel dat uw kind altijd, en dus ook online, verantwoordelijk is.
• Laat uw kind eens experimenteren met het maken van zinvolle computerprogramma's of het bouwen van interessante websites. Zo leert uw kind ook online zinvol bezig te zijn.
• Zoek online-spelletjes waarvan uw kind iets leert of sluit aan bij de educatieve software van school. Dit zorgt voor het besef dat digitale middelen gereedschappen zijn tot een hoger doel. Denk bij leerelementen aan het leren van Engels, het kunnen draaien van een onderneming, het verzorgen van een dier etc.
• Geef uw kind eens een rol bij het plannen van bijvoorbeeld een gezinsuitje via internet. Zo leert het zinvol gebruik te maken van dit medium.

Verantwoordelijkheid en transparantie

• Help uw kind om wijs gebruik te maken van media door er veel over te praten en door mee te denken met uw kind. Een app of tool voor ouderlijk toezicht kan hierbij helpen, omdat dit inzicht biedt in het mediagebruik van de kinderen.
• Als u uw jongere kind een smartphone geeft, maak dan afspraken over de manier waarop u als ouder meekijkt met het gebruik ervan. De smartphone opent een ongekend grote wereld en kinderen kunnen hun eigen gedrag nog maar moeilijk reguleren. Leg hen uit dat het belangrijk en nodig is om samen de weg te vinden in de online wereld.
• Spreek met elkaar af om geen sociale media te gebruiken waar je als opvoeder geen zicht op kunt hebben (zoals Snapchat).
• Controleer het mediagebruik van uw kind een tijdje niet en evalueer het in plaats daarvan aan het eind van die periode. Geef vooraf aan dat je bewust vertrouwen geeft en verantwoordelijkheid vraagt van het kind. Dit stimuleert kinderen en jongeren na te denken over hun eigen keuzes in het mediagebruik.

Invloeden van mediagebruik

• Zoek met regelmaat naar aanleidingen om risicovolle invloeden van media in het gezin te bespreken.
• Gebruik een filter en/of software voor ouderlijk toezicht of accountability. Zo leren kinderen al jong dat met elkaar meekijken en het bespreken van je mediagebruik nuttig is, om verkeerde keuzes in mediagebruik te voorkomen. Verbind het gesprek altijd aan de Bijbel en onze levensreis in eeuwigheidsperspectief.
• Grijp risicovolle uitingen in de media (bijv. over genderneutraliteit) bewust aan als aanleiding voor een gesprek daarover in het gezin.
• Probeer op de hoogte te blijven van de nieuwe ontwikkelingen en gevaren via betrouwbare christelijke nieuwsbronnen. Het is niet nodig om zelf alle apps uit te proberen die de kinderen willen gebruiken, maar erover lezen en eens meekijken met iemand geeft al snel een beeld over de positieve en negatieve kanten van een app.
• Geef uw kind toegang tot apps en websites waar het om vraagt, ook als u daar zelf niet achter staat. Spreek wel af dat u dit met uw kind zult evalueren. Zo kan u juist over deze apps en websites in gesprek gaan met uw kind vanuit Bijbelse waarden.

Geloof en media

• Bespreek met uw kind hoe het reageert op anderen die veel Bijbelteksten of persoonlijke geloofsbelevingen delen. Vraag hoe uw kind het ervaart dat er op sociale media Bijbelteksten en andere uitingen van geloof langskomen, tussen alle andere berichten, filmen en foto’s.
• Zoek met uw kind op wat de Bijbel zegt over het laten zien dat je christen bent.
• Adviseer uw kind dat zijn online en offline gedrag bij elkaar moet passen: je hoeft de Bijbelteksten niet op straat te roepen, maar in een gepaste setting is het goed om over het geloof te praten, ook online.

Bijbel online

• Zet je smartphone, laptop of tablet op stil en maak gebruik van de vliegtuigstand om tijdens Bijbelstudie zo min mogelijk afgeleid te worden door smartphone, laptop of tablet. Ook als deze wel worden ingezet bij de Bijbelstudie.
• Leg uw kind uit dat christenen de smartphone, laptop en tablet verschillend inzetten als het gaat om Bijbelstudie. Bespreek met elkaar of mediagebruik past bij de eerbiedigheid van de Bijbel en van God Zelf en benoem hoe media eventueel zo ingezet kunnen worden dat ze de bestudering van de Bijbel ondersteunen.

Kennis over mediagebruik

• Laat uw kind u uitleggen hoe digitale media werkt. U bent immers nooit te oud om te leren en het is een teken van uw betrokkenheid.
• Bespreek met uw kind regelmatig hoe actief het is op welke sociale media en wat het daar zoal doet.
• Bezoek sites over mediaopvoeding zoals www.toegerustgezin.nu of maak gebruik van de mediaopvoedingshandreikingen ontwikkeld door Driestar Educatief
• Wordt vrienden of volgers van je kind op sociale media en bespreek met je kind hoe je hun leefwereld (nog) beter kunt leren kennen. Moedig uw kind aan om een digitale rondleiding te geven in de apps die hij of zij zelf veel gebruikt.
• Bezoek een lezing of gespreksavond over mediagebruik in gezinnen. U leert het meeste van ervaringen van andere ouders.
• Als er een keer een groepje jongeren op bezoek is, vraag dan om een ‘stoomcursus' sociale media.

Privacy

• Bespreek de risico’s van het hebben van onbekende vrienden (concrete risico’s: loverboys, misbruik maken van foto’s, online afpersing, etc.). Mocht het nodig zijn in een game, dan gebeurt dit alleen als dit het samenspelen bevordert. Spreek af met uw kind dat hij u roept als er persoonlijke vragen worden gesteld.
• Bespreek de gevaren van de webcam met uw kind, bijvoorbeeld een hacker die toegang tot de camera krijgt of een bekende die (intieme) beelden kan opnemen.
• Bekijk en bespreek regelmatig met uw kind de volgers van uw kind op Instagram en Snapchat.
• Zet nooit foto’s online met andere personen duidelijk in het gezicht in beeld zonder toestemming van die personen.
• Bespreek de problematiek van naaktfoto’s in het gezin: deze verspreiden zich razendsnel en blijven vrijwel altijd vindbaar op internet. Ook als je op zoek gaat naar een baan of serieus verkering krijgt. Maak nooit foto’s van jouw intieme zelf en stuur deze foto’s van anderen ook nooit door. Dit is zelfs strafbaar bij de wet.
• Maak bewuste keuzes in de privacy instellingen van de apps die u gebruikt. In de instellingen van de app kunt u het profiel (deels) afschermen.
• Hanteer sterke wachtwoorden. Een wachtwoordzin is sterker dan een moeilijk wachtwoord, de lengte van het wachtwoord is belangrijk. Gebruik verschillende wachtwoorden voor de verschillende apps en diensten.

Media en seksualiteit

• Vraag op een gelegen moment aan uw kind(eren) of ze wel eens (per ongeluk) in aanraking komen met naaktfoto’s of internetseks. Geef aan dat dit zo massaal gebeurt online dat u graag hoort of het kind dit herkent. Veroordeel het niet als u kind dit wel eens tegenkomt of erover hoort, maar vraag wat hij/zij daarmee doet en daarvan vindt. Zo ontstaat er een gesprek waarin de jongere zich gehoord voelt en waarin u als ouder daarna kunt aangeven waarom dit zo ver afstaat van hoe de Heere intimiteit en seksualiteit bedoeld heeft.
• Ga dit onderwerp niet uit de weg. Uw kind heeft het nodig dat u in de vertrouwelijkheid van de relatie tussen u en uw kind dit onderwerp bespreekt. Bedenk dat als ze daarin door anderen worden opgevoed er een ongewenst beeld over seksualiteit gevormd kan worden.
• Zorg ervoor dat u kunt volgen wat uw kind op internet leest en bekijkt (door bijvoorbeeld het instellen van ouderlijk toezicht) en ga met uw kind in gesprek over waar zijn of haar belangstelling naar uitgaat (te zien aan zoektermen en bezochte sites). Dat geeft duiding en vormt het geweten van uw kind.
• Seksualiteit is een onderwerp waarin veel mis kan gaan als er niet in een open sfeer over gesproken wordt. Een streng filter beschermt wel maar voedt niet op. Verdiep u daarom zelf ook in hoe u dit onderwerp op een goede manier bespreekbaar kunt maken, en probeer scherp te hebben waar de belangstelling van uw kinderen op dit gebied naar uitgaat. Heeft uw kind meer kennis nodig of bijvoorbeeld meer sturing in een thema als verkering?
• Seksualiteit is er niet voor het scherm want God heeft het bedoeld voor in het huwelijk tussen man en vrouw
• Maak nooit foto’s van jouw intieme zelf. Ook het blootgeven van jezelf is niet bedoeld voor op het scherm, maar voor in je huwelijk.
• Het is belangrijk om kinderen van jongs af aan te leren dat ze op kruisje klikken als er bloot langskomt. Geef aan dat ze het daarna ook altijd vertellen aan een ouder. Wordt daarop niet boos als opvoeder, maar benadruk dat het heel goed is dat je het hoort en dat bloot niet voor het scherm is.

Concentratie

• Stel tijdsperiodes in voor mediagebruik voor ontspanning en voor huiswerk en bespreek met uw kind wat wanneer de voorrang moet hebben.
• Oefen regelmatig met momenten waarop iedereen de ‘vliegtuigmodus’ instelt en geen pop-ups en meldingen binnenkrijgt. Zo wordt offline zijn geen uitzondering maar een bewuste regel die regelmatig geoefend wordt.
• Bespreek dat multitasken niet alleen nadelig is voor schoolresultaten, maar ook kan leiden tot gevolgen voor de hersenontwikkeling op langere termijn.
• Oefen uw kinderen erin op 'loze' momenten niet meteen naar hun smartphone te grijpen, zodat hun brein tot rust kan komen. Biedt alternatieven, zoals tijdschriften in een mand naast de bank.
• Stimuleer uw kinderen apps van sociale media (bijvoorbeeld Instagram en Facebook) van hun smartphone te verwijderen. Zodat ze altijd eerst hun laptop moeten pakken, dit creëert een extra drempel.
• Stel mediapauzes of medialoze (zon)dagen in voor uw gezin zodat ieder tijdens die periode zijn volledige aandacht kan geven aan andere bezigheden en gewend raakt aan offline tijd.
• Maak er binnen het gezin regelmatig een sport van om zo lang mogelijk zonder smartphone te kunnen, zodat uw kinderen zich bewust worden van de aantrekkingskracht ervan. Hier zijn diverse (gratis) apps voor te vinden in de appstores.
• Installeer een app op de smartphones van uzelf en uw gezinsleden die het smartphonegebruik transparant weergeeft of begrenst. Inzicht in het eigen gebruik en bewuste begrenzingen stellen tijd zonder afleiding veilig.
• Kijk op de website van www.toegerustgezin.nu voor praktische adviezen over bewust en verantwoord mediagebruik.

Communicatie over mediagebruik

• Probeer regelmatig een gesprek uit te lokken over mediagebruik. Stel open vragen zonder direct zelf met het antwoord te komen. Klik op de link voor gesprektips.
• Vraag aan uw kind wat hij doet als hij bezig is met de computer of telefoon. Ga er een poosje naast staan. Toon belangstelling en vraag waarom hij dat zo leuk vindt. Vraag ook waar voor hem de grens zou liggen wat betreft tijdsbesteding of inhoud van de media. Klik op link voor tips over grenzen.
• Suggereer grenzen voor mediagebruik en bespreek die met uw kind. Wacht niet tot uw kinderen het initiatief nemen. Bekijk via de link een praktisch stappenplan.

Mediatijd

• Gebruik programma’s om de tijdsbesteding op de laptop, PC of tablet te monitoren en te bespreken met uw kinderen. Bekijk via de link mogelijke suggesties.
• Ontmoedig mediagebruik tijdens de maaltijden en gezinsmomenten. Gezellige momenten met elkaar maken media-apparaten overbodig.
• Spreek af dat geen van de gezinsleden zijn mobiel of tablet meeneemt naar bed.

Mediatijd

• Koop geen databundel voor uw kind maar laat het uitsluitend gebruik maken van wifi op de smartphone.
• Zet verdiend geld van uw kind ‘apart’ met de afspraak dat er slechts een deel besteed wordt aan media.
• Spreek met uw kinderen tot 16 jaar af dat ze niet zelfstandig apps aanschaffen of aankopen binnen apps doen zonder uw toestemming.
• Schaf voor het incidenteel smartphonegebruik door jongere kinderen een gezamenlijke gezinsmobiel aan.

Sociale integriteit

• Probeer bij uw kind te ontdekken hoe gevoelig het is voor het aantal digitale reacties op zijn updates, door hier open vragen over te stellen.
• Adviseer uw kind de privacy-instellingen van de socialemediaprofielen van uw kind zo aan te passen dat alleen vrienden of volgers kunnen reageren op updates.
• Bespreek met uw kind hoe hij reageert op anderen en welke reactie dat bij anderen oproept.
• Als uw kind vlogt, bespreek dan met hem de inhoud en het effect van het effect van de eigen vlogs op anderen.
• Als uw kind vlogs van anderen volgt, bespreek dan de inhoud van de meest populaire vlogs.
• Als uw kind zich bezighoudt met programma's (games, films, tv-series) rond het aankleden, opmaken van modellen, bespreek dan de gevolgen daarvan voor het zelfbeeld en de uitstraling van uw kind. Weeg af of u de programma’s wilt ontmoedigen of verbieden om negatieve invloeden te voorkomen of tegen te gaan.
• Als uw kind trots wordt door het spelen van games met een sterk competitie-element, bespreek dan hoe dat zich verhoudt tot bescheidenheid en biedt een alternatief aan.
• Bespreek met uw kind hoe het binnen programma's als WhatsApp bescheiden en integer kan zijn.
• Stimuleer uw kind om binnen programma's als WhatsApp terughoudend te zijn in groepsgesprekken en de voorkeur te geven aan een-op-een contacten.